Europese Commissie wil einde aan omzeilen importtarieven kippenborst
De Europese Commissie gaat met Oekraïne onderhandelen over bestaande handelsafspraken, waarin onder meer de invoer van kippenvlees uit Oekraïne naar de EU is geregeld. Volgens critici zoals de Landsbond wordt er gefraudeerd of toch in elk geval niet in de geest van de afspraken gehandeld. Zo zouden vanuit Oekraïne kippenborsten met een klein stukje vleugel worden ingevoerd, om tegen nultarief de markt op te kunnen.
In 2016 besloot de EU aan Oekraïne een aantal handelsvoordelen te geven. De handelsafspraken zijn onderdeel van een breder associatieverdrag waar groot strategisch belang aan wordt gehecht. De EU zelf noemt het een ‘pionierend document’ dat als model kan dienen voor afspraken met andere Oost-Europese landen die geen lid zijn van de EU, maar dat mogelijk op termijn wel zouden kunnen worden. Het is een akkoord dat naast handelsaspecten ook diepgaande afspraken over politieke samenwerking behelst.
De EU behandelt de landbouw doorgaans voorzichtig, en wijst bij handelsafspraken bepaalde productcategorieën aan als “gevoelig”, wat betekent dat ze deze blijft beschermen met importquota of importtarieven. Zo is voor Oekraïne in eerste instantie een quotum afgesproken van 20.000 ton hele kip, en 20.000 ton voor kippenvlees. Volgens de Landsbond wordt het quotum niet nageleefd. In 2017 importeerde de EU meer dan 80.000 ton en in de eerste 9 maanden van 2018 kwam al bijna 95.000 ton de grens over.
Probleem is dat een restcategorie is ingesteld waarop geen invoerheffingen hoeven worden betaald, en waarvoor geen quotum geldt. Oekraïne weet veel product binnen deze categorie te brengen. Zo wordt veel kippenborst met een beetje been ingevoerd onder nultarief en vervolgens versneden tot kipfilet, waarvoor normaal gezien beperkingen gelden.
Kippenborst maar dan anders
De import van Oekraïense kippenborst met een beetje been groeide van nul in 2015 naar 3.500 ton in 2016 en 27.000 ton in 2017, het laatste jaar waarvoor cijfers beschikbaar zijn. De kipdelen worden onder meer in Nederland met minimale inspanning verwerkt tot kipfilets. Op deze manier wordt het veel hogere importtarief voor kipfilets vermeden. De beschuldigende vinger wordt vooral gewezen naar het bedrijf Myronivskyi Khliboprodukt (MHP) van de oligarch Yuriy Kosyuk.
Het bedrijf is opgericht in 1998 maar is inmiddels goed voor ongeveer de helft van de totale productie van kippenvlees in Oekraïne. MHP startte in 2015 in samenwerking met de Nederlandse vleeshandelaar Jan Zandbergen een productiefaciliteit voor de verwerking van kip in Veenendaal, vlakbij Utrecht. MHP heeft ironisch genoeg enorm geprofiteerd van zachte Europese leningen. In totaal hebben de Europese Investeringsbank (EIB), de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) en de financiële arm van de Wereldbank circa €500 miljard geïnvesteerd in MHP.
Oneerlijke concurrentie met eieren
Kippenvlees is niet de enige zorg van de Belgische pluimveehouderij. Steeds meer goedkope legbatterijeieren worden vanuit Oekraïne geïmporteerd naar de EU en verwerkt in bijvoorbeeld pasta, brood en gebak. Het gaat om oneerlijke concurrentie: legbatterijeieren mogen in de EU om dierwelzijnsredenen sinds 2012 niet meer geproduceerd worden. Dierenwelzijn is plots van geen belang meer. De inspanningen van de Belgische pluimveehouders worden zo niet beloond; ze worden juist op achterstand gezet.
Volgens een berekening van Wageningen Universiteit kunnen kooi-eieren tegen circa 25% lagere kostprijs worden geproduceerd. De Landsbond drong als onafhankelijke beroepsorganisatie van de Vlaamse bedrijfspluimvee- en konijnenhouderij aan op actie.
Recent vond mede op instigatie van de Landsbond overleg plaats tussen Europarlementsleden Hilde Vautmans (Open VLD), Tom Vandenkendelaere (CD&V) en hun Nederlandse collega-parlementsleden Jan Huitema (VVD) en Annie Schreijer-Pierik (CDA). De VVD is net als Open VLD liberaal en het CDA is net als CD&V een christendemocratische partij. Door samen te werken denken België en Nederland sterker te staan in hun lobby. Ook Polen, een buurland van Oekraïne, heeft de Europese Commissie aangeschreven. De Commissie heeft de Raad van de Europese Unie gevraagd om een machtiging om de onderhandelingen te mogen openen, en deze in januari gekregen.
