Edito: melkpoederexport legaal, maar ook moreel in orde?
Actievoerders eisen een verbod op de ‘dumping’ van Europees melkpoeder in West-Afrika. Of er van dumping sprake is, is nog maar de vraag, maar we mogen niet blind zijn voor de mogelijke gevolgen van export naar de Derde Wereld.
De actievoerders roepen de Europese politiek op om elke vorm van dumping van melkproducten en -poeders verrijkt met plantaardige vetten in West-Afrika te verbieden. De oproep is overbodig, want als lid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) mag de EU al geen producten dumpen. Daarbij geldt wel dat dumping moet worden bewezen. Een product is wat de WTO-regels betreft ‘gedumpt’ als het onder de normale waarde wordt verkocht. Dat wil zeggen: wanneer de exportprijs van het product lager is dan de prijs in het land van oorsprong.
Er is eveneens sprake van ‘dumping’ wanneer de prijs duidelijk lager ligt dan op andere exportmarkten het geval is. Ten slotte wordt gesproken van ‘dumping’ wanneer het betreffende product voor een langere periode onder de kostprijs wordt aangeboden. Indien een land zich benadeeld weet, stapt het naar de WTO, dat als scherprechter optreedt. De actievoerders maken de claim niet direct hard.
De actievoerders verwijten de industrie melk af te romen en dan weer te verrijken met palmolie. De industrie doet dit niet zomaar, maar omdat ze met boter soms meer geld kan verdienen. De Afrikaanse markt is op dit moment nog een weinig koopkrachtige markt, en dat uit zich in de mix producten die men importeert. Wanneer Afrika zich economisch ontwikkelt, komen de betere kazen, yoghurts etc. in beeld. Zo is het met Oost-Aziatische landen als Japan, Zuid-Korea en Taiwan ook gegaan.
We kunnen bedrijven niet kwalijk nemen dat ze inspelen op de marktvraag. De European Milk Board (EMB) wijt de melkpoedergolf aan overproductie die in de hand gewerkt zou worden door het liberale landbouwsysteem. Ze pleit voor vergaande marktregulering. Hoewel melkveehouders inderdaad te lage prijzen ontvangen, heeft dit wellicht meer te maken met de machtsverdeling in de keten, dan met overproductie. De overproductie zelf wordt immers vaak met enige vertraging wel door de markt gecorrigeerd.
Tegelijk mogen we niet blind zijn voor de gevolgen van de export van Europees melkpoeder. Zelfs als deze juridisch in de haak is, kan een grootschalige of plots snel toenemende export van melkpoeder veel schade berokkenen aan lokale producenten. Vrijere handel leidt tot specialisatie en concurrentie, de drijfveer tot verbetering. Het heeft ons allen veel welvaart gebracht. Maar een land in ontwikkeling ontbeert vaak schaalvoordelen en technologie om te profiteren van die markt.
De West-Afrikaanse boeren verdienen om enige tijd in een beschermde omgeving te ontdekken of ze concurrerend kunnen worden, of zich beter op andere activiteiten kunnen richten. Het zou de EU sieren de West-Afrikaanse landen toe te staan hun importstromen te beperken waar nodig.
