Verband aangetoond tussen zuidelijke droogte en extreme hittegolven in Europa

Met satellietobservaties en modelleringstechnieken hebben de onderzoekers bepaald in welke mate lucht in droge gebieden opwarmt en vervolgens bijdraagt aan extreme temperatuurstijgingen in gebieden waar de wind naartoe voert. Uit het onderzoek, gefinancierd door de Europese Onderzoeksraad (ERC), blijkt dat deze natuurrampen elkaar opvolgen: er ontstaat droogte en dat leidt weer tot benedenwindse hittegolven.

Door plotselinge veranderingen in de windrichting wordt warmte uit droge gebieden verplaatst. Dit kan leiden tot een abrupte stijging van de temperatuur. De hete lucht wordt met de wind meegevoerd en op de route versterkt door de droge condities. Deze luchtstromen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 30 procent van de abnormale hitte bij de Europese hittegolven van 2003 en 2010.

Hitte uit Noord-Afrika dringt door tot het Europese vasteland

Volgens hoofdauteur Dominik Schumacher (Universiteit Gent) was de situatie tijdens de hittegolven van deze zomer vergelijkbaar. “Normaal koelt de hete lucht onderweg af door vegetatie en oceanen. Maar door de droge condities in Frankrijk en Spanje kon warme en droge lucht uit Noord-Afrika doordringen tot ver in het Europese vasteland.” Deze situatie was vergelijkbaar met de hittegolven in 2003 en 2010. Toen kwam de lucht niet uit de Sahara, maar uit gebieden in Eurazië die te lijden hadden onder extreme droogte.

Beter voorbereid op hittegolven

Het onderzoek legt voor het eerst een verband tussen zuidelijke droogte en hittegolven in Europa. De resultaten zijn relevant om beter voorbereid te zijn op klimaatverandering. “De atmosfeer warmt langzaam maar zeker op als gevolg van klimaatverandering,” aldus Schumacher. “De droogte zal naar verwachting verergeren, zodat er in de toekomst nog meer extreme hittegolven ontstaan.”

Het ontwikkelen van adaptatiestrategieën is nog niet zo makkelijk, vult Jordi Vilà-Guerau de Arellano (Wageningen University & Research) aan. ”De hete lucht die met de wind meevoert wordt onderweg beïnvloed door de droge omstandigheden en versterkt de lokale hittegolven. Dit warmteverschil ontstaat zeer plotseling en intens. Deze onvoorspelbaarheid en de interactie tussen lokale en continentale omstandigheden, moet worden meegenomen in adaptatie strategieën.”