Startpagina Economie

Vrouwen verdienen goed statuut voor het vele werk op het bedrijf

Vorige week 12 september werden 200 landbouwvrouwen door Vrouwen van het Algemeen Boerensyndicaat (VABS) verwend met een belevingsdag. Algemeen thema: de positie van de boerin. “De vrouw doet veel ‘onzichtbare taken’ op het landbouwbedrijf. Het is daarom jammer dat veel vrouwen niet erkend worden met een statuut.” En dat moet veranderen.

Leestijd : 5 min

N ationaal voorzitster VABS Lut Bellegeer heeft dan ook haar redenen om te focussen op de boerin: “Tot ongeveer 25 jaar geleden werd de stem van de boerin in de landbouw zelden gehoord. We werden beschouwd al huishoudster, hulp op het bedrijf, en op ons paspoort stond ‘zonder beroep’.”

“Met het verschijnen van het boek van journaliste Katrien Verstraete in 2002 kreeg men ons in de gaten. Erfbetreders zijn nu voorzichtiger geworden. Ze vragen nog zelden achter ‘de baas’. Op onze bedrijven wordt er samen overlegd. Fysiek werk is lichter geworden door mechanisatie en nu vind je de boerin evengoed op de tractor in het veld als achter haar bureau of in de stallen.”

Toch zijn er heel weinig cijfers over vrouwen in land en tuinbouw, zo stelt Patricia De Clercq, Secretaris-Generaal van het departement Landbouw en Visserij. 12% van de bedrijfsleiders in de Vlaamse land- en tuinbouw is een vrouw. “

Dat cijfer is sterk ondergewaardeerd. We kunnen niet alles uit de statistieken halen, zeker omdat er heel veel rechtsvormen zijn waar we het niet kunnen uit afleiden. Als bij de bedrijfsleiders ook de zelfstandig helpers worden geteld, komen we toch aan 23%.”

Veel onzichtbare taken

Ze haalt aan dat vrouwen op land- en tuinbouwbedrijven een belangrijke rol vervullen. Naast de typische bedrijfsactiviteiten, nemen ze vaak ook andere activiteiten op, zoals de zorg of hoeveverkoop. Ook de huishoudelijke taken komen vaak enkel op haar schouders terecht. “

En toch moeten vrouwen proberen nieuwe activiteiten blijven ontwikkelen. Je moet ervoor gaan, je moet kiezen met je hart en je verstand. Je moet echter ook kunnen accepteren dat sommige dingen niet lukken. Stop zeker niet met nieuwe dingen uit te proberen. Maar vooral: vergeet vooral niet om aan jezelf te denken.”

En dat kon alvast met de verwendag van ABS, de landbouwSTER-dag, dat ondersteund werd door de provincie Oost-Vlaanderen en de gemeente Lokeren. Met een opkomst van 200 landbouwersvrouwen, was de eerste landbouwSTERdag alvast geslaagd.

Gevuld programma

In de voormiddag luisterde het publiek naar interessante verhalen van sterke vrouwen. Zo vertelde Martine Brusselle, regiovoorzitster Markant Oostende-Veurne, over de inleefreis naar El Salvador. In 2016 werd de tweejaarlijkse Womed Award Zuid van Trias en Markant voor ondernemende vrouwen georganiseerd in El Salvador.

De groep ging dan ook op bezoek bij de finalisten Gloria, Marilyn en Sarai. Het zijn vrouwen die in moeilijke tijden hun slachtofferrol om konden gooien en hun droom konden waarmaken. De winnares, Gloria Isabel Ambrosio, leidt een coöperatie van een coöperatie die natuurlijke zepen, shampoos en verzorgingsproducten produceert en verkoopt.

In de namiddag kon het vrouwelijk publiek kiezen uit verschillende workshops, zoals kleur- en stijladvies, djembé, leren over kinderkwaaltjes, rad van de bioveiligheid, creaties met producten van bij ons, ‘Je krijgt geen tweede kans voor een eerste indruk te maken’ en de film ‘Wat hebben we verdiend vandaag?’

Hilde Vautmans, Eu-parlementslid en schepen van Landbouw en fruitteelt in Sint-Truiden - maar niet te vergeten: ook boerendochter, ging dieper in op de problemen in de sector, en de positie van de vrouw hierin. Het grootste probleem vindt ze de Ruslandboycot. Het is voor groente en fruit een enorme afzetmarkt.

“We voelen die gevolgen nu nog. De boeren voelen het, en dus de rest van de bevolking ook. Dit moet zo snel mogelijk worden opgelost, want momenteel betalen de boeren de prijs van een politieke oorlog.”

Vervolgens besteedde ze aandacht aan de extreme weersomstandigheden, want dat treft alle boeren. “De hitte zorgde dit jaar niet alleen voor zonnebrand in de fruitteelt, maar ook koeien zien af van de hitte.” Daarnaast haalde Hilde Vautmans ook de oneerlijke prijzen aan. “Ik vind nog altijd dat de boer en boerin de zwakste schakel zijn in de keten. Er blijft te veel geld in tussenfasen hangen vooraleer hun producten in de winkelrekken terecht komt. Er zijn bovendien hoge kosten: er is geen andere keuze dan veel te investeren om te voldoen aan de milieuvereisten.”

In deze tijden merkt ze dan ook dat een overname van een landbouwbedrijf niet evident is. “Landbouwers vragen zich af of ze hun kinderen wel de boerderij kunnen overlaten. Ook de rentabiliteit staat zwaar ter discussie. Het zijn vragen die een antwoord verwachten.“

Positie van de boerin

Het kon niet anders dan dat Vautmans ook haar zegje deed over de sociale status van vrouw. “Wat we in Vlaanderen hebben, geldt ook voor heel Europa: er is een kloof tussen de positie van de man en de vrouw op het bedrijf. Heel vaak zie je dat al in de besluitvormingsorganen. Er is nog steeds de ongelijke vertegenwoordiging van de vrouwen in de sectoren, en dat kan alleen maar door het lobbywerk te stimuleren om de politiek in de juiste richting te kunnen sturen.”

Vrouwen doen heel veel op het bedrijf, maar dat blijft vaak onderbelicht, stelt ze. Het statuut van de meewerkende echtgenoot bestaat al meer dan 10 jaar, maar te weinig vrouwen hebben dit statuut. “Daar zijn nog altijd pijnpunten aan, want de jaren ervoor moeten meegenomen worden om een volledig pensioen op te bouwen.”

Ze roept dan ook landbouwersvrouwen op om zich te informeren over dit statuut. Zo kunnen landbouwvrouwen terecht bij het landelijk infopunt voor vrouwen, waar ze meer informatie krijgen over statuten, opleidingen, enzovoort. “Denk ook zelf eens na om co-eigenaar of coleider te worden in je bedrijf. Ik denk dat we din die richting verder moeten groeien.”

Het Europees parlement maakte in 2017 een rapport over vrouwen in de landbouwsector. Daarin staat dat lidstaten aangespoord moeten worden om in hun landbouwbeleid rekening te houden met de positie van de vrouw en om in één beweging de knelpunten weg te werken.

Wees fier, en eet van hier

Er werd ook gefocust op het vele internationale voedsel dat in de winkelrekken ligt. “We kunnen veel meer zelf doen. Eet onze eigen producten: ze voldoen aan erg strenge normen. We moeten daar fierder op zijn. Laat die Pink Lady of die Irish beef toch links liggen”, klinkt het.

Lut Bellegeer treedt bij: “De retail draagt hier een grote verantwoordelijkheid. We moeten veel chauvinistischer worden wat onze eigen kwaliteitsvolle producten uit de land- en tuinbouw betreft. Voedselveiligheid begint bij onze eigen producenten. Als die verdwijnen door oneerlijke concurrentie uit het buitenland met steun van de retail, waar staan we dan met onze duurzaamheid?”

Daarnaast wachten nog heel wat uitdagingen. Hilde Vautmans stelt dat klimaatopwarming een van de grotere prioriteiten is. Het is dan ook een uitdaging om innovatief te zijn. “We kunnen kijken naar andere voeding en andere gewassen om de uitstoot naar beneden te halen. Er is ook een positieve kant: in België wordt door het gewijzigd klimaat heel wat goede wijn gemaakt. Dat betekent echter niet dat we ons gedacht volledig moeten aanpassen: we moeten niet opeens allemaal wijn verbouwen of plots vegetarisch worden. Laten we elkaar respecteren voor de voeding en gewoonten die we hebben. Die vrijheid moeten we behouden.”

Marlies Vleugels

Lees ook in Economie

Meer artikelen bekijken