Op weg naar een klimaatneutraal Europa in 2050
Terwijl Vlaanderen worstelt met zijn klimaatdoelstellingen, schakelt Europa alweer een flinke versnelling hoger. In het Europees Parlement onthult Commissievoorzitter Ursula von der Leyen deze middag (woensdag 11 december) haar strategie om van het Europese continent tegen 2050 het eerste klimaatneutrale ter wereld te maken.
Amper tien dagen na haar aantreden presenteren von der Leyen en vicevoorzitter Frans Timmermans met de European Green Deal één van de koninginnenstukken van het programma van de nieuwe Europese bestuursploeg aan de volksvertegenwoordigers. Ze zullen hen een globale visie schetsen, het actieterrein afbakenen, en een tijdslijn voor de publicatie van wetgevende voorstellen afkondigen.
Want wetten zullen er komen, en niet in geringe mate. De weg naar klimaatneutraliteit leidt langs grote hervormingen op zowat alle domeinen waar de Europese Unie mee bezig is: van transport en energie over landbouw en biodiversiteit tot begrotingen en staatssteun. De Volkskrant pakte al uit met enkele concrete illustraties van het titanenwerk dat op de plank ligt: er moeten 2 miljard bomen aangeplant worden, en 1 miljoen elektrische laadpalen neergepoot worden.
Maar alle Europese wetten en subsidies moeten geëvalueerd worden in het licht van de ambitie voor 2050, die volgend jaar in een bindende klimaatwet wordt gegoten. Wat al duidelijk is, is dat de Europese Unie haar doelstellingen voor de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 opwaarts zal moeten bijsturen: van een vermindering met 40 procent (in vergelijking met 1990) naar minstens 50 procent en mogelijk 55 procent. Dat zal onder meer gebeuren via een uitbreiding van de Europese handel in uitstootrechten.
In het Europees Parlement legde een ruime meerderheid de lat vorige maand op 55 procent, maar niet enkel de volksvertegenwoordigers hebben een zeg. Ook de lidstaten moeten hun fiat geven. Daar wacht een opdracht voor Charles Michel, die donderdag zijn eerste top van staatshoofden en regeringsleiders zal leiden en moet proberen om alle lidstaten te laten instemmen met de ambitie van een klimaatneutraal Europa tegen 2050.
Polen, Hongarije en Tsjechië slepen met de voeten. Ze vrezen een hoge economische en sociale kostprijs voor de transitie naar een klimaatneutrale samenleving en eisen financiële steun. Het 'mechanisme voor een eerlijke transitie' moet het smeermiddel worden voor landen en regio's die met een achterstand kampen, maar dat geld maakt deel uit van de nieuwe meerjarenbegroting tot 2027 en daarover zullen de leiders ook donderdag nog geen akkoord bereiken. Niettemin circuleren in diplomatieke bronnen al bedragen van 100 miljard euro.
