Naast soja zijn kikkererwten en nierbonen veelbelovend

Om de ecologische voetafdruk van België te verlagen, wordt de laatste 10 jaar intensief nagedacht over welke teelten ook bij ons kunnen gedijen. Eiwithoudende gewassen zoals soja, moeten bijvoorbeeld vanuit Brazilië of Argentinië komen om aan onze volledige behoefte te voldoen. “Met soja hebben we nu al zo’n 7 jaar ervaring”, geeft Inagro-onderzoeker Bram Vervisch mee. Soja wordt geteeld voor de boon, wordt half mei gezaaid en in de periode van midden september tot eind oktober geoogst. Die zou vooral zijn nut bewijzen voor humane consumptie, vanwege het interessanter financiële rendement dan veevoeding.

Het onderzoek naar soja staat al vrij ver, maar de opbrengsten moeten nog beter. “Normaal verkrijgen we gemiddeld 3 ton/ha van soja, maar we willen dat nog doen stijgen tot 4 ton en hoger om economisch interessant te zijn. We doen nog elk jaar rassenproeven, en we zoeken manieren om de onkruidbestrijding en teelttechniek van soja verder op punt te stellen, in samenwerking met KU Leuven en ILVO.”

Daarom legde Inagro een proef aan met een folie van aardappelzetmeel. Die tegen de oogst zo goed als opgelost is. Onder de folie zorgt een microklimaat voor voldoende warmte en relatieve vochtigheid om zo het kiemproces te versnellen. “Moest dat lukken zouden we eventueel vroeger kunnen zaaien, maar wordt de teelt bovendien weerbaarder tegen duiven, die de kiemplantjes eten. Duiven zijn momenteel het grootste kwaad in soja”, verklaart Vervisch.

Interesse gewekt in nierbonen en kikkererwten

Echter, er is nog vraag naar meer dan enkel de teelt van soja.. Daarom worden in de ‘Innovatieve tuinen’ van Inagro en ILVO verschillende teelten uitgetest op Belgische bodem, waaronder de nierbonen en kikkererwten. Dat zijn teelten die vooral in Zuid-Europa al goed gekend en geteeld worden. Ook in Frankrijk en Nederland werd de interesse gewekt.

“In de ‘Innovatieve tuinen’ bleek het potentieel van de teelten en werden daardoor vorig seizoen voor het eerst op grotere oppervlakte uitgezaaid bij beide instanties. Bij communicatie over die proeven, bleek er zeker interesse vanuit de volledige keten en dus eveneens vanuit de primaire sector”, aldus Inagro-onderzoeker Jonas Claeys. Er gingen reeds verschillende landbouwers met de teelten aan de slag. “Landbouwer Thomas Truyen haalde dit seizoen bv. regelmatig de media met zijn kikkererwten en nierbonen. Zie ook Landbouwleven van 30 april 2020. Landbouwers met interesse mogen zich steeds kenbaar maken bij Inagro. We gaan uiteraard verder met het onderzoek rond deze teelten en zullen hen zeker bijstaan.”

Nieuwe teelt, nieuw onderzoek

Dit jaar werden kikkererwten en nierbonen voor de eerste keer op grotere schaal uitgezaaid. Nierbonen kunnen worden ingezaaid vanaf begin mei en kikkererwten vanaf half april. De teelten kunnen na 120 dagen geoogst worden met een dorser. “We hebben 6 rassen kikkererwten ingezaaid en 4 ervan leken al veelbelovend. Gemiddeld bedroeg de opbrengst kikkererwten 2,6 ton per ha op de velden van Inagro, wat al heel mooi is. Ook bij de nierbonen hadden we een goed resultaat met kwalitatieve bonen en een opbrengst van 2,5 ton per ha.” Om alle peulen mee te oogsten is een effen zaaibed nodig. “Dat is interessant om de laag hangende peulen ook te kunnen oogsten zonder met het maaibord in de grond te zitten en geen opbrengstverlies te hebben bij de oogst.”

Naast het goede nieuws, kwamen ook enkele knelpunten boven. In kikkererwten is de schimmelziekte Ascochyta een boosdoener. En net als bij soja zijn ook duiven een niet graag geziene gast. “We zagen de vogels niet enkel kiemplanten van kikkererwten aanpikken, maar ook later in het seizoen schade aanrichten. De duiven lopen tussen de gangen door en pikken de peulen aan. De erwten vallen op de grond en de duiven eten ze vervolgens op. De beestjes zijn best inventief”, klinkt het. “Afwisselen met vogelafweertechnieken is de boodschap. We zullen volgende seizoenen niet wachten tot het gewas voldoende afgerijpt is op het veld om vogelschade te verminderen. Nadrogen is een veiligere optie.” Ook bij nierbonen kunnen duiven in een jong stadium van de plant schade aanrichten.

Weinig gewasbescherming bekend

Qua gewasbescherming staat soja wat voor. Aangezien er al onderzoek is verricht, slaagde Inagro er reeds in middelen erkend te krijgen. “Er zijn reeds heel wat breed werkende middelen erkend in vooropkomst dankzij de inzet van Inagro”, vertelt Vervisch.

Omdat kikkererwten een nieuwe teelt is, is er van gewasbescherming nog weinig sprake. Momenteel is het bij kikkererwten bijgevolg de uitdaging om de teelt mechanisch onkruidvrij te houden. Nierbonen zijn familie van de gewone stamslaboom, met als gevolg dat er al producten erkend zijn. “Daar kunnen we terugvallen op een gamma fungiciden, herbiciden en insecticiden, maar hebben we nog geen oplossing tegen bonenvlieg en na-opkomstbehandelingen met herbiciden. Niets dat niet kan opgelost worden. We zagen dat beide teelten echt potentieel hebben op Vlaamse bodem en zullen verder inzetten op deze teelten.”

Voor humane consumptie

Zowel voor nierbonen als voor kikkererwten is er een mooie afzet weggelegd naar humane consumptie toe. “Er is meer interesse door het groeiend aantal vegetariërs en flexitariërs onder de Belgische bevolking. Kikkererwten kunnen aan de basis liggen van hummus of falafel, maar kunnen ook als erwt zelf gegeten worden, nierbonen worden veelal als volledige boon, bv. als chili sin carne geconsumeerd. Het gewas zou mogelijks ook in veevoeder gebruikt kunnen worden, maar dat lijkt me dan eerder plan B.”

Bovendien is er veel vraag naar lokale teelten, wat het voor de boer financieel interessant maakt. Claeys geeft een voorbeeld: ”Voor kikkererwten ligt de wereldprijs op 0,6 euro per kg, hier werden die al verkocht tegen beduidend hogere prijzen.” De interesse vanuit de verschillende schakels van de keten is er wel degelijk, en niet alleen vanuit de landbouwers .. “Primaire verwerkers (opschonen, filteren, drogen,…) zien geen problemen om met deze teelten aan de slag te gaan en afnemers voor humane consumptie merken een toename in de vraag voor deze peulen, en dan bij voorkeur lokaal geproduceerd.”

Verder op zoek

Nierbonen en kikkererwten bleken voorlopig al een klein succes, waardoor Inagro besloot deze teelten ook volgend jaar uit te zaaien voor verder onderzoek. Echter, Inagro blijft hier niet bij en durft ook de wat speciale soorten uit te proberen. “We hebben ook vragen gekregen rond verschillende soorten en maten van witte bonen, maar ook zwarte bonen. Ook in gele erwten en spliterwten is er toenemende interesse.”, besluit Claeys.

Marlies Vleugels