Varkenshouder Tim Keysers

wint derde Ivan Tolpe-prijs

Dirk Denorme, voorzitter van het Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking (VCM) was maar al te trots om de derde Ivan Tolpe-prijs te mogen uitreiken. “Ivan Tolpe was een pionier in de mestverwerking. Na zijn overlijden lanceerde het VCM in 2015 als eerbetoon een tweejaarlijkse wedstrijd die zijn naam draagt.”

Mest waardevolle grondstof

In deze derde editie ging het VCM opnieuw op zoek naar vernieuwende ideeën die inspelen op een vraaggedreven probleem vanuit de sector: de mestoverschottenproblematiek. Bedrijven, organisaties, wetenschappers, studenten en individuen kunnen een project indienen in deze wedstrijd. Ook buitenlandse inzendingen zijn welkom, zolang het concept ook toepasbaar is binnen de Vlaamse context. Het doel van de wedstrijd is immers de ontwikkeling van veelbelovende en innovatieve mestverwerkingstechnieken te ondersteunen, om zo de mestverwerking in Vlaanderen een blijvende voortrekkersrol te geven.

“In deze veranderende maatschappij, waar het klimaat en de klimaatwijziging hoog op de agenda staan, is in deze editie de aandacht voor duurzaamheid, circulaire economie en energiebesparing meer dan ooit aanwezig. Ook de mestverwerkingssector doet hiervoor al grote inspanningen”, benadrukt Dirk Denorme. “Eén van de grote knelpunten in dat verhaal, zoals ook gemeld in ons transitierapport, blijft dat de eindproducten uit de mestverwerking nog steeds het statuut behouden van dierlijke mest.”

Volgens Denorme is er echter hoop: “Er lijkt verandering op komst. De Europese Commissie is via een joint research centrum gestart met onderzoek en analyse van de eindproducten uit de mestverwerking, met de bedoeling na te gaan of het statuut van deze producten kan aangepast worden. Hierdoor zouden deze immers ingezet kunnen worden bovenop de norm van 170 kg dierlijke mest per hectare, zoals de nitraatrichtlijn voorschrijft. Deze aanpassing zou kansen creëren voor de financiële haalbaarheid van hoogtechnologische, maar vandaag erg dure, mineraalrecuperatietechnieken uit dierlijke mest. Op die manier kunnen we onderlijnen dat mest een waardevolle grondstof is en geen afvalproduct!” VCM volgt dit dossier van nabij op.

De inzendingen focusten op recuperatie van nutriënten uit de dierlijke mest en op energiebesparing. Er werden projecten ingezonden vanuit Vlaanderen, Nederland, Israël, Italië en Denemarken. Uit deze inzendingen selecteerde een jury van deskundigen drie genomineerden: NPirriK (Arbio, Vlaanderen), Van mest tot dierenvoeder (Elsinga Beleidsplanning & Innovatie, Nederland) en TAYA-AV (Triple T, Israël).

Laureaat NPirriK

De VCM-leden verkozen het project NPirriK van Tim Keysers als winnaar. Tim is een jonge varkenshouder. Hij is tevens uitbater van de biogasinstallatie Arbio. Die vergist jaarlijks 90.000 ton mest (60%) met organisch-biologisch materiaal (40%), wat resulteert in biogas en een ruw digestaat (restproduct). Dit digestaat wordt momenteel met een biologisch proces (nitrificatie-denitrificatie) verwerkt tot effluent en milieu-onschadelijk stikstofgas (N2).

Met NPirriK introduceert Arbio een nieuwe opeenvolging van nabewerkingen op dit digestaat, waarmee een maximale hoeveelheid vocht uit het digestaat wordt gehaald, met een minimaal verlies aan stikstof.

Door middel van een zeefbandpers met bio-degradeerbare polymeren wordt een waterige fractie (80%) en een dikke fractie (20%) bekomen. Deze laatste bevat het grootste aandeel van de organische stof en fosfor. De dikke fractie wordt gedroogd en tot bemestingskorrels geperst.

De waterige fractie van het digestaat bevat het grootste deel van de stikstof en zouten (voornamelijk kalium) en weinig organisch materiaal. Deze wordt in een opeenvolging van een decantatietank en zelfreinigende filters naar een omgekeerde osmose gestuurd, dewelke drie keer minder energie verbruikt in vergelijking met een biologische stikstofverwijderingsinstallatie. De omgekeerde osmose produceert een stikstof- en zoutrijk concentraat en een zoutarm permeaat.

Het anders moeilijk afzetbaar concentraat kan opgemengd worden met de dikke fractie om meststofkorrels te bekomen met een significant hogere stikstof-fosforverhouding (drie à vier keer hoger dan zonder bijmenging met concentraat). Op deze manier sluiten de mestkorrels qua bemestingsnormen en ook commercieel beter aan bij de behoeften van tuinders en landbouwers. Het permeaat is arm aan zouten en kan worden gebruikt als irrigatiewater op de omliggende landbouwpercelen.

Eind 2019 operationeel

Tim is nog maar een goed jaar bezig met dit project. “Ik ging in 2017 met succes in op de subsidieoproep voor circulaire-economieprojecten, ‘Vlaanderen Circulair’, gericht op demonstratie- en disseminatieprojecten. Zo haalde ik €100.000 subsidie binnen om ons project te testen en te realiseren.” De technologieën (zeefbandpers, omgekeerde osmose) zijn aangekocht door Arbio en worden momenteel opgestart.

Tim vindt het alvast een eer om laureaat te zijn van de Ivan Tolpe-prijs en ook de geldprijs van  €2.000 is natuurlijk meer dan welkom. Hij hoopt eind dit jaar volledig operationeel te zijn.

Het winnende NPirriK-project, met een aaneenschakeling van bestaande technieken, valt volledig binnen de VCM-visie, aangezien de digestaatproducten lokaal worden verkregen uit mest en biomassareststromen, en waardevolle grondstoffen en water lokaal op een optimale manier gerecycleerd en benut worden.

AV