Afrikaanse varkenspest in Duitsland kan

handel in de war schoppen

De Afrikaanse varkenspest (AVP) is ongevaarlijk voor mensen, maar dodelijk voor dieren. Er bestaat geen vaccin tegen, al wordt hier met name in China hard aan gewerkt. De ziekte is in verscheidene Oost-Europese landen opgedoken, niet alleen bij wilde everzwijnen, maar ook bij professionele bedrijven. Hier breidt de ziekte ook nog uit. In het westen van Polen bijvoorbeeld werden de afgelopen weken 3 varkenshouderijen ‘besmet’ verklaard, wat het totaal voor het westen van Polen op 86 brengt.

De nieuwe gevallen zijn eerder kleine bedrijven; de grootste had bijna 600 dieren. In maart bevond het virus zich in Polen op amper 10 km van de grens met Duitsland. Duitsland ziet de ziekte al een tijdje opschuiven naar haar grens. Ze probeert de ziekte buiten te houden door in de deelstaten Brandenburg (120 km) en Saksen elektrische hekken te plaatsen. Ook wordt de grens gemonitord met camera’s en zijn speciale vallen geplaatst. Nu is toch het eerste besmette geval gevonden in de deelstaat Brandenburg. In Brandenburg worden op ongeveer 170 bedrijven circa 750.000 varkens gehouden.

De impact laat zich nog moeilijk schatten, maar kan alvast enorm zijn. Duitsland is de grootste producent van varkensvlees in Europa, en de grootste exporteur van varkensvlees naar China. Dat laatste is cruciaal. Binnen de EU zijn afspraken over regionalisering gemaakt. Zodra Duitsland een besmette zone heeft vastgesteld, zullen andere EU-lidstaten geen dieren of vlees meer uit deze zone accepteren, maar wel van andere zones in Duitsland.

Handel met Verre Oosten

China, Japan en Zuid-Korea accepteren het systeem van regionalisering niet. De landen verboden vanwege de Afrikaanse varkenspest in Waalse bossen daarom alle import van Belgisch varkensvlees, ook al bevindt het gros van de productie zich in Vlaanderen. China, Japan en Zuid-Korea sloten de grens inmiddels, net als onder meer Mexico en Brazilië.

China is een belangrijke ondersteunende factor voor ‘onze’ varkensprijs. De EU produceert ruim meer dan het consumeert en is dus afhankelijk van de export. China is sinds het laatste kwartaal van 2018 steeds meer gaan importeren. Dat komt door een grootschalige uitbraak van Afrikaanse varkenspest in eigen land. Het begon in China in de noordoostelijke provincie Liaoning, maar verspreidde zich al snel naar andere provincies.

Om de factor China te benadrukken met wat cijfers die de Europese Commissie eind augustus presenteerde: in 2019 groeide de EU-uitvoer van varkensvlees naar het 1,4 miljard inwoners tellende land qua volume met 41%. In de eerste 6 maanden van dit jaar groeide het aantal ton nog eens met 54,5% ten opzichte van een jaar eerder. In die periode ging 1,6 miljoen ton karkasgewicht naar China, op een totale EU-export van 2,9 miljoen. Na China volgt het Verenigd Koninkrijk als belangrijkste afnemer, en dan Zuid-Korea en Japan. De Britten zijn als recente uittreders van de EU nog akkoord met regionaliseringsafspraken.

Duitsland draaischijf

Als Duits product niet naar China kan, blijft het in de EU, en dat verhoogt dus de druk op de interne markt. De Duitse vleesbedrijven zullen als gevolg hun eigen en de Europese markt overspoelen met varkensvlees, vreest de Federatie van het Belgische vlees (Febev). Terwijl Duitsland net voor België een belangrijke exportmarkt is: meer dan een derde van het Belgische varkensvlees gaat richting de Duitse markt.

Duitsland is bovendien een cruciale draaischijf. Ontzettend veel Nederlandse en Deense varkens gaan ernaartoe, en toenemend ook Belgische varkens. In 2019 ging het om enkele honderdduizenden dieren. De trend is dat Duitsland steeds minder biggen produceert. Nederland en Denemarken ontberen afmestcapaciteit, en worden slachtoffer als Duitsland minder binnenlaat. In Denemarken laat de varkenshoudersorganisatie al weten bezorgd te zijn dat vrachtwagens met Deense dieren uit paniek worden teruggestuurd.

Jan Cees Bron