halve eeuw een succesverhaal in West-Vlaanderen
Tanende vlasteelt
In de19de eeuw stond Midden-West-Vlaanderen bekend voor de teelt van nijverheidsgewassen. Halfweg vorige eeuw verzeilde de vlasteelt echter in een structurele crisis en veranderden veel landbouwers het geweer van schouders: er werd meer en meer ingezet op intensieve groenteteelt en zeker ook op champignonkweek.
Dat legde de boeren geen windeieren. Enkele familiebedrijven ontdekten een gat in de markt en dachten eraan – gezien het stijgend inzetten van deze techniek, ook thuis – om die in te gaan vriezen. Het bleek de start van een ongeziene expansie. Vergeet ook niet dat de overheid deze nieuwe trend ondersteunt.
De groenteverwerkende industrie was echter in deze regio niet volledig nieuw. De nv Talpe startte al in 1907 met de productie van groenteconserven. Daarnaast waren er ook enkele belangrijke groothandels in groenten en fruit. “Daarnaast werd de omschakeling van graan en nijverheidsgewassen naar groenten ook stevig ondersteund”, aldus Brecht Demasure in zijn eerder onderzoek.
REO Veiling en Inagro
Het zal volgend jaar overigens 80 jaar geleden zijn dat in Roeselare de REO Veiling de deuren opende. Die fungeert sinds 1942 in het hart van West-Vlaanderen als ideale ontmoetingsplaats tussen de groentetelers onderling en later ook met de diepvriesproducenten.
Europese subsidies
Ook het huidige Inagro, vroeger POVLT (1956), in de Roeselaarse deelgemeente Rumbeke, speelde een grote rol in de omschakeling van veel landbouwbedrijven. De proeftuin deed onderzoek naar nieuwe variëteiten, zette in op rendementsstijgingen en gaf de telers advies bij hun bedrijfsuitbating.
De oprichting van het West-Vlaams Agrarisch Vormingsinstituut in 1966 kaderde in de tendens om toekomstige landbouw- en tuinbouwbedrijfshoofden een grondige algemene en technische opleiding te geven. Boerenbond legde toen al meer de nadruk op tuinbouw en veeteelt. En door Europese landbouwsubsidies werden structurele tekorten opgevangen.
André Dejonghe richtte in 1965 samen met zijn broers Georges en Frans in Westrozebeke Pinguïn op. De grondleggers van het bedrijf hadden hele nauwe banden met de lokale groenteboeren en namen de positie van de conservenindustrie als belangrijkste afnemer over.
Veel familiebedrijven
En daarna ging het in sneltempo vooruit. Fabrieken sloten contracten met retailers en de verwerkte tonnages groeiden heel snel. In de beginjaren verwerkte Pinguïn zo al 300 kg erwten per dag. Dat is natuurlijk maar een fractie van wat vandaag door de grote diepvriesbedrijven wordt verwerkt.
Pinguïn is maar een van de vele voorbeelden. In de streek van Roeselare, Ardooie, Staden, Westrozebeke... schoten de familiebedrijven als paddenstoelen uit de grond. In 1975 waren er 4 diepvriesbedrijven, in 1985 waren er dat al 14. Vaak waren er ook (familie)banden tussen de verschillende bedrijven.
Door de grote dynamiek van de sector bouwden de West-Vlamingen een concurrentieel voordeel op. De diepvriesbedrijven werden groot, omdat ze kozen voor goedkope massaproductie. Dit resulteerde in scherp geprijsde producten. Daarnaast werd het assortiment ook sterk uitgebreid en worden die diepvriesgroenten ook verwerkt tot andere voedingsproducten.
