Net als andere lidstaten moest België tegen eind vorig jaar een strategisch plan hebben dat bepaalt hoe het Europese GLB in de periode van 2023 tot 2027 in ons land zal uitgevoerd worden. België diende een Vlaams en een Waals plan in. Na een aantal bijsturingen ging begin december 2022 het licht voor het Vlaamse plan op groen bij de Europese Commissie. Dat biedt de Vlaamse landbouw uitzicht op 1,65 miljard euro aan fondsen: 1,386 miljard euro aan Europees geld, aangevuld met een nationale financiering van 272 miljoen euro.
Plan is al goedgekeurd
Het Strategisch Plan van Vlaanderen werd al goedgekeurd door de Europese Commissie. Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu (BBL) hebben via de Aarhus-procedure aan de Europese Commissie gevraagd om de eerdere, positieve beoordeling van het GLB te herevalueren. “Het is op dit ogenblik niet duidelijk of de lidstaat of de regio zal worden betrokken in die procedure. De Aarhus-verordening voorziet niet uitdrukkelijk in een tegensprekelijk debat, noch in een uitgewerkte procedure. Ik heb geen zicht op wat de natuurorganisaties hebben ingediend, omdat wij niet de partij zijn waartegen de procedure is aangespannen”, stelt Vlaams minister Brouns.
Geen zicht op gevolgen
“Ik laat nog onderzoeken wat de financiële gevolgen van deze procedure zijn. Dit is voor de Europese Commissie een primeur in het GLB. Gaat Europa dan zijn middelen voor Vlaanderen bevriezen? Zal Vlaanderen zelf voor het budget moeten opdraaien? Dat zijn allemaal vragen die we met de Europese Commissie moeten bekijken.
Ik zie geen reden om ondertussen niet met het GLB te starten. Er wordt nergens gesproken van een opschorting van het GLB”, stelt Brouns. Hij verwacht overigens niet snel een nieuwe stap in de aangespannen Aarhus-procedure. “Eerst moet de ontvankelijkheid worden beoordeeld en daarover kan een uitspraak worden verwacht tegen 3 juli.”
Waar zit de misleiding?
Dat Natuurpunt en BBL de Aarhus-procedure inroepen wegens misleiding, is bij Brouns in het verkeerde keelgat geschoten. “Ik was bijzonder verbaasd om als minister beticht te worden van misleiding. Dan stel je je de vraag: waar ligt het aan? Waar zit die misleiding?
Het is voor mij moeilijk om te begrijpen wat Natuurpunt en BBL willen bereiken. Ik heb het gevoel dat het voor sommigen nooit voldoende zal zijn. Ik vind het zeer jammer dat men dreigt met juridische procedures omdat niet al hun wensen zijn ingewilligd”, stelt Brouns.
“Het negatieve advies van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) in december 2022 kwam als een donderslag bij heldere hemel. Het ANB had in februari 2022 nochtans een positief advies verleend. Toen concludeerde het ANB dat het GLB niet meteen een negatieve impact zal veroorzaken op de speciale beschermingszones (SBZ’s).”
Aanpassingen voor ANB
“Later in 2022 kwamen nog een aantal informele bevindingen van het ANB die aanstuurden op verdere aanpassingen in het MER. Het studiebureau heeft deze aanbevelingen ter harte genomen en hiervoor afgestemd met het ANB om zo het MER verder te kunnen finaliseren”, duidt de minister van Landbouw.
“In december kwam dan de conclusie van het ANB dat het advies over de kwaliteit van de passende beoordeling opeens ongunstig was. Er werd gesteld dat ‘de passende beoordeling onvoldoende zekerheid biedt over de mate waarin de instandhoudingsdoelstellingen voor specifieke soorten en habitats geen negatieve effecten ondervinden van dit plan’. Dit lijkt mij in tegenstrijd met het eerdere, positieve advies.”
Nog niet goed voor ANB
“Maar we zijn niet bij de pakken blijven zitten. Het studiebureau heeft het milieu-effectrapport (MER) aangepast. Hiervoor is ook al 2 keer overleg geweest tussen het studiebureau en het ANB. Daar kwamen nieuwe elementen naar boven en het studiebureau heeft het MER en de passende beoordeling aangepast. Dat aangepaste MER met passende beoordeling werd op 19 januari bezorgd aan het ANB en het team MER, maar de passende beoordeling kreeg een negatief advies van het ANB. Men komt met een aantal zaken die in het verleden niet werden opgemerkt.” Op Radio 1 verduidelijkte Brouns op 6 februari dat het struikelblok voor het ANB gaat over teeltvrije stroken van 3 m in plaats van de voorziene 1 m.
“Het is merkwaardig dat de passende beoordeling nu verder gaat dan oordelen of er een negatief effect is op de SBZ’s. Het is de essentie van een passende beoordeling om te kijken in welke mate er significante effecten zijn op SBZ’s. Het ANB doet nu ook uitspraken over de situatie buiten de SBZ’s”, stelt Brouns.
“Ondertussen zijn interkabinettenwerkgroepen gestart met de uitvoeringsbesluiten. Op 3 februari stonden deze ook ter goedkeuring op de agenda van de Vlaamse regering. Ik ben er nog altijd van overtuigd dat we daar samen uit geraken.” De administratie bereidt het e-loket voor, zodat dit tijdig kan worden opengesteld voor de steunaanvragen.
Akkoord over GLB en PAS?
Ook Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) hoopt dat er snel een akkoord is over het GLB en over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). “We werken aan een akkoord. Het is een kwestie van een heel korte termijn. Mestactieplan (MAP) 7 is een andere discussie. We hebben daar ervoor gekozen om te kijken of de stakeholders zelf tot een vergelijk komen. Er is geen akkoord voor er een akkoord is, maar de signalen zijn wel hoopgevend”, zei Jambon op 1 februari in de plenaire vergadering van het Vlaamse parlement.
“Voor de luchthaven van Zaventem is het noodzakelijk dat we een stikstofakkoord hebben en dat we in het Vlaamse parlement een decreet hebben rond stikstof. Vorig jaar hebben we een stikstofakkoord gesloten. Dat zit nu in de fase dat de bezwaarschriften gekend zijn, dat daarop antwoorden werden geformuleerd door de administratie, dat er een aantal zaken zijn die nopen om nog te worden gewijzigd naar het decreet. Die wijzigingen zullen we aanbrengen op zeer korte termijn”, stelt Jambon.
“Ik hoor niet graag dat men spreekt over een open oorlog tussen Vlaamse ministers. Natuurlijk zijn er meningsverschillen, maar het is eigen aan een democratie dat je rond de tafel gaat zitten en dat je je over je meningsverschillen heen zet om tot een gedragen compromis te komen. Vorig jaar hebben we dat gedaan met het akkoord over stikstof en de bouwshift, nu gaan we dat ook doen met de uitrol van het stikstofakkoord en natuurlijk ook met het GLB, op zeer korte termijn”, besluit Jambon.
