Jo Brouns, minister van Landbouw (cd&v), zei aan Radio 1 dat het zijn diepe wens is dat de regering rond de tafel kan blijven zitten om verder te werken. “Het zijn moeilijke omstandigheden, dat is absoluut waar, maar wij zijn bereid om te blijven zoeken naar oplossingen. Onze toekomst, onze eigen voedselvoorziening staat hier op het spel. Ik wil niet dat we dezelfde fout maken als voor onze energiewinning en dat we binnen 15 jaar terugkijken en beseffen dat we vandaag de verkeerde keuze hebben gemaakt.”
Te weinig perspectief voor jonge boeren
Cd&v legde tijdens het stikstofoverleg naar eigen zeggen wel een compromisvoorstel op tafel over de vergunningsregels voor landbouw en industrie. In dat voorstel pleit de partij niet langer voor een volledige gelijkschakeling van de drempels voor industrie en landbouw. Voor landbouwbedrijven met een uitstoot tussen 0,025 % en 1 % zou in het cd&v-voorstel een vergunning mogelijk zijn na een passende beoordeling, een individueel onderzoek dat nagaat of de activiteit geen te grote impact heeft op kwetsbare natuur. "We zitten echt niet zo ver meer van een akkoord. Als we gelijk oversteken, blijft een akkoord mogelijk", zegt een cd&v-bron van Belga.
Regering in crisis
Open VLD laat weten geen voorstander te zijn van een wisselmeerderheid en te hopen dat het akkoord toch nog gevormd kan worden. Groen laat verstaan dat het enkel een tekst zou kunnen steunen die ook voorziet in een andere totaalvisie op landbouw. PVDA en Vlaams Belang gaan niet akkoord met de inhoud van de conceptnota omdat die geen enkel ant-woord biedt op de problemen waar de boeren en de natuur vandaag voor staan. Vooruit wil eerst de conceptnota goed bekijken, maar stond achter het krokusakkoord van vorig jaar. De kans is groot dat ze dit akkoord ook zullen steunen.
Volgens Boerenbond "negeert" de tekst ook het massale landbouwprotest van afgelopen vrijdag en houdt de nota onvoldoende rekening met de meer dan 20.000 bezwaren die werden ingediend. "Uit onze eerste analyse blijkt dat deze nota onvoldoende toekomst biedt voor Vlaamse voedselproductie en niet kan standhouden voor een rechtbank. Zo stellen we vast dat er nog steeds een onhoudbaar onderscheid wordt gemaakt tussen landbouw en industrie", klinkt het.
De Vlaamse ondernemersorganisatie Voka roept de partijen in de Vlaamse regering – en dus vooral CD&V – op om snel tot een stikstofakkoord te komen. "De totale blokkering loert om de hoek. Vlaanderen dreigt tot stilstand te komen met miljardenschade voor alle sectoren in de economie als rechtstreeks gevolg. De Nederlandse economie, die met een vergelijkbaar stikstofprobleem kampt, leed al voor meer dan 28 miljard euro schade."
Vlaams minister-president Jan Jambon is niet van plan om ontslag te nemen voor de crisis in zijn regering. Verschillende oppositiepartijen hebben woensdag in het Vlaams Parlement aangedrongen op het ontslag van Jambon. "Nee, ik neem geen ontslag. Ik neem mijn verantwoordelijkheid om met deze ploeg te werken op de domeinen waar ze moet werken", zo antwoordde Jambon.
Inhoud nieuwe conceptnota
Volgens bronnen blijven binnen de nieuwe conceptnota de algemene reductiedoelstelling tegen 2030 behouden. Dat betekent onder meer dat er voor varkens en pluimvee een reductiedoelstelling blijft van 60% en voor rundvee van 15 tot 20%.
Wat de zogenaamde 'rode lijst' betreft, is het voorstel om niet te werken met een gesloten lijst en om te werken met nieuwe berekeningen en modellen. De verplichte sluitingsdatum schuift op naar 2030 en zowel bestaande als 'nieuwe' piekbelasters krijgen een 'best and final offer' (BAFO) waarbij ze kunnen kiezen om te stoppen of om over te stappen op akkerbouw of natuurbeheer.
Wat de veelbesproken vergunningsregels betreft – cd&v en boerenorganisaties willen al langer dat de strengere norm voor landbouw (0,025 %) wordt gelijkgeschakeld met de industrie (1 %) – komen er geen fundamentele aanpassingen aan de principes en uitgangspunten, zo staat te lezen in de conceptnota. Het onderscheid tussen NOx (stikstofoxide) en NH3 (ammoniak, dat vooral door de landbouw wordt uitgestoten, red.) is te verantwoorden binnen een programmatorische aanpak en deugt juridisch, luidt het.
Voor NH3 of ammoniak blijft de drempel voorlopig dus op 0,025%, maar die drempel wordt wel variabel gemaakt. "De variabele drempel wordt eveneens jaarlijks geëvalueerd en zodra die 0,8% bedraagt, wordt hij afgeschaft", staat in de nota. Concreet: wanneer het stikstofbad wat leegloopt en men erin slaagt om de uitstoot te verminderen, kan die drempel voor de landbouw jaar na jaar wat omhoog.
Een ander veelbesproken punt was het principe van het extern salderen. Dat betekent concreet dat de uitstootrechten van een landbouwbedrijf dat stopt gedeeltelijk zouden kunnen doorgeschoven worden naar boeren in de omgeving. Daarover staat in de nota dat er nog dit jaar een milieueffectenrapport wordt opgestart met concrete varianten van salderingssystemen. Als die MER gunstig is, dan kan de Vlaamse regering het systeem introduceren.
Verder voorziet de nota hogere compensaties voor nulbemesting (15.000 in plaats van 12.000 euro per ha voor wie stopt op 1 januari 2024, aflopend tot 12.500 euro in plaats van 10.000 euro per ha voor wie stopt vanaf 1 januari 2028), een bredere uitkoopregeling voor varkensboeren, extra flankerend beleid voor jonge landbouwers, enzomeer.
Wat het Turnhouts Vennengebied betreft, waar de stikstofproblemen zo acuut zijn dat de regering eerder al Piet Vanthemsche aanstelde als intendant, staat in de nota dat er gewerkt wordt aan een omvattend ontwikkelplan met het oog op de doelstelling 2030 en met een doorkijk naar 2045. De intendant stelt ook voor om alle veehouders rond het Turnhouts Vennengebied ongeacht hun impactscore "toegang te verlenen tot een flankerend beleid voor vrijwillige bedrijfsbeëindiging of reconversie" zoals ook voorzien was voor de oranje bedrijven. Het is ook de bedoeling dat er begeleiding komt om landbouwbedrijven te helpen bij de overschakeling naar "stikstofarme teelten en teeltplannen".
GLB goedgekeurd
Minister Brouns liet dinsdag 7 maart weten dat de Vlaamse regering besloten heeft om het Gemeenschappelijk Landbouwbelid ter uitvoering te brengen. Dankzij de goedkeuring komt dit jaar nog zo’n 300 miljoen euro – voornamelijk Europese middelen– vrij voor de verdere verduurzaming van de Vlaamse land- en tuinbouwsector.
