Het relaas van een eeuwenoude

haat-liefdeverhouding

Geen dier spreekt meer tot onze verbeelding dan de wolf: een likkebaardend beest met blikkerende tanden en boosaardige ogen.

Maar getuigt de wolf als symbool van ecologische veerkracht ook niet van te veel verbeelding? Vanwaar die ambigue relatie tussen wolf en mens?

Wildernis en beschaving

In ‘Wolf’ schrijft historicus (UAntwerpen) Kristof Smeyers (°1988) een wildernisgeschiedenis – of een beschavingsgeschiedenis zo u wil – neer vanuit historisch perspectief. Het is het relaas van een eeuwenoude haat-liefdeverhouding. Om ons een gedeelde toekomst te kunnen inbeelden, is een zicht op de natuur- én cultuurhistorische relatie tussen wolven en mensen immers onontbeerlijk.

De auteur neemt ons mee terug naar 2 januari 2018. Op die warme winterdag zette Naya haar eerste stap op Belgische grond in het Limburgse Bocholt. Naya was een jonge wolvin die maanden voordien uit het oosten van Duitsland was vertrokken. Ze zwom de Elbe en de Rijn over en wandelde via Nederland ons land binnen. Die eerste stap van Naya veroorzaakte in Vlaanderen een mediastorm. Naya had van meet af aan voor- en tegenstanders, omdat na een lange tijd wolven zich weer in de Lage Landen waagden.

Boerenprotest

De luidste stemmen tegen de recente terugkeer van wolven in onze contreien komen van boeren. In Frankrijk dreigden in 2015 leden van de Franse Boerenbond FNSEA ermee de Tour de France te blokkeren als de overheid niet doortastend optrad tegen de roedels in het zuiden van het land. 2021 begon in Friesland met een oproep van ‘Wolvenhek Fryslän’, een stichting van veehouders. Zij pleitten voor een radicale oplossing, een ‘wolf-proof fence’ meteen rond de hele provincie.

In het Limburgse Oudsbergen mobiliseerde een boer in hetzelfde jaar een ‘Grote Boze Wolven-fakkeltocht’, weliswaar zonder fakkels en zonder grote boze wolf, maar mét de enthousiaste burgemeester, die ook de voorzitterssjerp van de Landelijke Gilde draagt. In Vlaanderen spreken landbouworganisaties zich met regelmaat uit over de onwenselijkheid van wolven. Hieraan haakten politieke stemmingmakers en stemmenzoekers zich vast.

Wolvengeruchten deden de laatste decennia hardnekkig de ronde. Het leek wel alsof we reikhalzend uitkeken naar de terugkeer van dat vermaledijde beest. Laten wolvensympathisanten zich al te gemakkelijk in de luren leggen door een monster in schaapskleren, of trekken critici nodeloos aan de alarmbel?

De auteur legt in ‘Wolf’ die vraag onder een historische loep.

Fons Jacobs

Het boek ‘Wolf’ is uitgegeven door Ertsberg (www.ertsberg.be), ISBN 9789464750287 en ISNB (e-boek) 9789464750423.