pact komt er
tegen 2026
Uit het recente Plattelandsrapport van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) blijkt dat plattelandsgemeenten gemiddeld 10 keer minder middelen krijgen dan centrumsteden, terwijl ze te maken hebben met even grote of grotere uitdagingen op het vlak van infrastructuur, welzijn en economie.
Cohesie brokkelt af
Er is nog meer gaande op het platteland. De landbouw kent een constante evolutie. Er wordt voor elk stuk open ruimte en landbouwgrond gevochten door steeds meer gegadigden. De cohesie in de plattelandsgemeenschappen brokkelt af, omdat onder meer de klassieke verenigingen het moeilijk hebben om nieuwe leden en vrijwilligers te vinden. Onder de plattelandsbevolking groeit de eenzaamheid.
“We mogen echter niet enkel naar het platteland kijken in termen van problemen of uitdagingen. We kunnen uitdagingen ombuigen naar kansen. En het platteland heeft nu ook al troeven. In Vlaanderen zijn we de uitzondering in Europa, omdat bij ons het platteland relatief meer mensen aantrekt dan de steden”, stelt minister Crevits bij de voorstelling van het pact in Eeklo op 27 maart.
Ambitie is groot
Minister Crevits heeft een traject uitgetekend om het Plattelandspact op te stellen. Daarbij speelt het middenveld een rol en bij dat middenveld horen ook de landbouworganisaties Boerenbond en ABS, naast onder meer Hubertus Vereniging Vlaanderen, Landelijke Gilden...
“Met het Plattelandspact willen we de noden in kaart brengen en de bewoners van het platteland geven waar ze recht op hebben”, zegt minister Crevits. De ambitie is groot. Het actieplan moet volgens de Vlaamse minister bovendien niet enkel breed gedragen zijn, maar ook holistisch, zodat het over verschillende beleidsdomeinen heen reikt.
“Het plattelandspact is geen eenmalige intentieverklaring, maar een langdurig engagement. Samen bouwen we aan een platteland met toekomst. We ijveren voor een samenwerking en verbondenheid, in de eerste plaats tussen de plattelandsgemeenten en dorpen onderling, maar evenzeer tussen de stad en het platteland”, aldus minister Crevits in Eeklo.
Plattelandstoets
Een van de speerpunten in de betere aandacht voor het platteland moet de plattelandstoets worden, een idee dat Vlaanderen meekreeg van Europa en dat ook in het Vlaamse regeerakkoord staat. Daarbij kijkt elke overheid wat de impact van een beslissing is op het platteland. “Het is niet de bedoeling dat deze toets een log administratief instrument wordt dat de besluitvorming vertraagt of dat telkens achteraf, als een soort van noodrem, ingeroepen wordt. De plattelandstoets moet dynamisch en proactief zijn”, zegt minister Hilde Crevits.
Vijf thema’s
Het Plattelandspact wil de sterktes en troeven van het platteland benutten en tegelijk de uitdagingen aanpakken. Het pact richt zich daarvoor op 5 thema’s: een multifunctionele open ruimte, een aantrekkelijke woonomgeving, een warme plattelandsgemeenschap, economische bedrijvigheid en vernieuwing, en een sterk lokaal bestuur.
Van toekomstbeeld naar actie
De komende maanden wordt het plattelandspact ontwikkeld samen met provincies, lokale besturen, middenveldorganisaties en de plattelandsgemeenschap. Omdat het platteland verschillende beleidsdomeinen raakt, wordt ook aan de andere Vlaamse ministers gevraagd om hun schouders onder het pact te zetten. “Als het gaat over het ruimtegebrek en de plaats van de landbouw daarin, zullen er bijvoorbeeld raakpunten zijn met de beleidsdomeinen Landbouw en Omgeving, maar het is niet de bedoeling dat het Plattelandspact het hele landbouwbeleid zal bepalen”, zegt Hilde Crevits.
Verschillende fases
De ontwikkeling van het plattelandspact verloopt in verschillende fasen. Eerst wordt een toekomstbeeld geschetst: hoe ziet het Vlaamse platteland eruit in 2040 en welke prioriteiten moeten worden gesteld om de leefbaarheid en veerkracht ervan te garanderen. Daarna wordt dat toekomstbeeld omgezet in een gedeelde visie, een strategisch kader waarin sociale, economische en ecologische ambities samenkomen.
Ten slotte vertaalt het pact deze visie naar concrete acties en beleidsmaatregelen die het platteland versterken, met meetbare resultaten en een duidelijke impact op het terrein. In het voorjaar van 2026 moet dit actieplan dan klaar zijn.
Met dit pact voor het platteland, dat verankerd zit in het Vlaamse regeerakkoord, is Vlaanderen een pionier in Europa.
Alle informatie over het plattelandspact vind je op www.plattelandspact.be.
