Zoeken naar alternatieven voor Fontane en Innovator

In het aardappelveld van het demobedrijf Lemaire-Taelemans werd een aardappelproef aangelegd in het kader van de Vlaamse overheid. De aardappelrassen in proef zijn bestemd voor de verwerking tot friet, en het opzet is om te zoeken naar alternatieven voor de geelvlezige Fontane en de witvlezige Innovator. Fontane is vooral bestemd als diepvriesfriet en voor de verwerking tot aardappelproducten. Innovator geeft dan weer een lange friet die gegeerd is door fastfoodketens.

De proef zelf wordt op meerdere locaties aangelegd, zodat de rassen in verschillende omstandigheden kunnen worden uitgetest.

Voorlopig is Fontane het belangrijkste ras in Vlaanderen, met 50% van het aardappelareaal. Challenger en Innovator volgen, met respectievelijk 8 à 6% van het aardappelareaal. Bintje staat op de vierde plaats, met 5% van het aardappelareaal. “Bintje was ooit een groot ras, maar kent wel wat nadelen, zoals de gevoeligheid voor het aardappelcystenaaltje Globodera rostochiensis”, vertelt PCA-onderzoeker Ilse Eeckhout.

Nadelen Fontane en Innovator

Andere rassen werden daarom ondertussen dus belangrijker, zoals Fontane en Innovator. Toch hebben deze rassen ook bepaalde knelpunten. Zo is Fontane wel resistent tegen het aardappelcystenaaltje Globodera rostochiensis, maar is het wel gevoelig voor het aardappelcystenaaltje Globodera pallida. “We willen geen verschuiving van het probleem, en daarom zoeken we dus alternatieven”, aldus Eeckhout.

Innovator is dan weer resistent tegen Globodera pallida, maar kent dan weer andere nadelen. Door het lage onderwatergewicht is Innovator niet geschikt voor lichte grond, en haalt die het hoogste potentieel op zwaardere grond. Op zandgrond is het af te raden vanwege de hoge kans op roest en bruine stip. “Het vormt weinig knollen per struik, en de knollen zijn grof. Omdat Innovator echter droogtegevoelig is, kan de opbrengst tegenvallen, zeker in droge en hete jaren. Vorig jaar werd in de proeven slechts een opbrengst van 34 ton/ha genoteerd. Ten slotte is Innovator gevoelig voor metribuzin, hoewel een landbouwer hier wel rekening mee kan houden.”

In het kader van een goede IPM-strategie is het volgens de onderzoeker daarom nodig om op zoek te gaan naar waardige en betere alternatieven voor Fontane en Innovator. Deze rassen dienen daarom ook als referentie.

Alternatieven voor Fontane

In de proef lagen 7 rassen aan. Babylon draait voor het derde jaar mee. Voor Cardyma, Chenoa, Edison, Palace en Virginia hebben de onderzoekers resultaten van 2 jaar. Lugano is een nieuw ras, waardoor nog weinig info beschikbaar is over de eigenschappen.

Babylon is het resultaat van een kruising met het ras Agria. Hierdoor is één van de kenmerken dat er per struik weinig knollen zijn. De knollen zijn grof, waardoor men in de rij beter een kleinere plantafstand aanhoudt, van 30 cm. Babylon is gevoelig voor metribuzin, waardoor het oppassen is tijdens de onkruidbestrijding. Het kent ook een laag onderwatergewicht, waardoor er af en toe kans is op drijvers. Toch heeft het ras een hoog potentieel, want het behaalde een opbrengst die 6% hoger lag dan die van Fontane.

Cardyma Door zijn resistentie voor G.pallida werd veel van Cardyma verwacht. De opbrengst viel echter tegen: die was 12% lager dan die van Fontane. Dat komt omdat Cardyma vroeger afrijpte en niet de tijd had om na de droogte en hitte grote knollen te vormen. Toch was de kwaliteit goed. Ook de knollen zijn iets langer dan bij Fontane, wat positief is naar de verwerkende industrie toe. Dit is dan ook de reden dat Cardyma ook volgend jaar in proef zal liggen.

Chenoa Al in augustus – na 120 dagen – was het gewas van Chenoa al afgerijpt, met het gevolg dat de opbrengst 9% onder die van Fontane ligt. Ook de knollen waren te fijn in de sortering.

Edison Net als Cardyma en Chenoa rijpte Edison te snel af, waardoor de opbrengst 7% lager lag dan die van Fontane. Vorig jaar kende Edison wel de beste bakkleur van alle rassen. Het heeft van nature weinig reducerende suikers, wat als voordeel geeft dat een partij Edison op lage temperatuur bewaard kan worden.

Lugano Dit ras heeft een brede resistentie tegen zowel Globodera rostochiensis als Globodera pallida. Dit ras maakt weinig maar zeer grove knollen per struik. Vandaar de nauwe plantafstand in de rij. Lugano is laatrijp. Het kan dus laat op het seizoen nog een mooie opbrengst vormen.

Palace Dit ras is iets later rijp dan Fontane, en verraste door zijn vitaliteit. Het gewas bleef groen, zelfs doorheen de stressperiode van hitte en droogte. De opbrengst lag 5% hoger dan die van Fontane. Het enige aandachtspunt was het hoge onderwatergewicht, wat meer kans geeft op stootblauw.

Virginia Dit is een laat ras en kent een eerder trage start in het seizoen. Toch kan het ras lang blijven doorgaan. Aan de struik komen heel grove knollen met een goede lengte, waardoor het zeker geschikt is voor de verwerkende industrie. De opbrengst lag op het niveau van Fontane, met een opbrengst die 2% hoger is.

Alternatieven voor Innovator

Voor Innovator werden 3 rassen geplant. Voor Kelly is er al 1 jaar aan onderzoeksresultaten beschikbaar. Etana en Shepherd zijn nieuwe rassen in proef, waardoor er nog weinig idee is opbrengst en kwaliteit.

Kelly Dit is een laat ras dat traag op gang komt, maar lang kan doorgaan. Het blijft langer groen, ook bij droge zomers. Het vormt veel stengels, wat veel knollen betekent. Dat kan positief zijn voor de opbrengst. Ten opzichte van Innovator behaalde Kelly een opbrengst die 19% hoger was dan die van Fontane.

Etana Dit ras is resistent tegen Globodera pallida. Het wordt gekenmerkt door een sterk wortelgestel en goed loof. Bovendien heeft het – volgens het kweekbedrijf – weinig stikstof nodig, wat een voordeel kan zijn bij de huidige bemestingsproblematiek.

Shepherd Dit ras is ook resistent tegen G.pallida, en is later rijp dan Innovator. Dit levert voordelen nop voor de opbrengst.

Marlies Vleugels