Startpagina Akkerbouw

Hydrogels toevoegen aan de bodem: werkt het?

Door de klimaatopwarming en de steeds vaker voorkomende drogere perioden, zoeken onderzoeksinstituten en universiteiten, maar ook bedrijven naar manieren om zo efficiënt mogelijk te beregenen en om de vochthoudende capaciteit van de bodem te verhogen. De laatste jaren rees de vraag of hydrogels, waaronder kaliumpolyacrylamides en kaliumpolyacrilaten, soelaas kunnen bieden. Over de efficiëntie ervan in Vlaamse bodems is echter nog weinig geweten.

Leestijd : 3 min

Landbouwers zoeken verschillende manieren om hun bodemvruchtbaarheid op peil te houden. Een goede bodemvruchtbaarheid betekent onder andere dat de bodem beter water kan vasthouden, en dat de kans verhoogt op een rendabele teelt. Het toevoegen van hydrogels aan de bodem zou volgens verschillende distributeurs een positief effect hebben op de bodem. Het zou dan gaan om in water onoplosbare hydrogels op basis van kaliumpolyacrilaten of op basis van kaliumpolyacrylamide.

Dit zijn superabsorberende polymeren die water, zouten, nitraten en fosfaten zouden absorberen in de bodem en deze langzaam afgeven bij tijden van droogte, zodat men deze nadien in het grondwater minder zal tegenkomen. “Het is niet giftig, onschadelijk, milieuvriendelijk en onoplosbaar in water en ze worden door de planten niet opgenomen. Het wordt geleidelijk biologisch afgebroken in de grond, en het wordt afgebroken door het UV-licht voor het gedeelte dat aan het zonlicht is blootgesteld, zodat dit meerdere jaren blijft nawerken”, klinkt het positief vanuit verdeler De Proft. Kaliumpolyacrilaat zou werken in alle teelten, maar zou ook zijn nut hebben bij niet-landbouwkundig gebruik.

Op Belgische bodem zijn die hydrogels slechts weinig uitgetest.
Op Belgische bodem zijn die hydrogels slechts weinig uitgetest. - Foto: hydroseeding.eu

Weinig onderzoek in België

Op Belgische bodem zijn die hydrogels slechts weinig uitgetest. Professor Wim Cornelis van Universiteit Gent (Vakgroep Omgeving) beaamt dat zijn team zelf weinig onderzoek verricht naar kaliumpolyacrylamide en kaliumpolyacrilaat. “Zeker niet in een landbouwkundige context. Wel bepalen we op regelmatige basis de watercapaciteit van hydrogels op vraag van derden”, geeft hij mee. Dit neemt niet weg dat dergelijke producten een brede afzetmarkt kennen, onder andere in de sierteelt, tuinbouw, stedelijke groenvoorziening en sportvelden. Zo worden frequent analyses gedaan voor onder andere Agaris, DCM en TerraCottem. Wel wordt momenteel getest in welke mate hydrogels het risico op bodemverdichting kunnen beperken, met mogelijke toepassingen bij werkzaamheden waar verkeer met zware machines de bodem kan verdichten, zoals in de bouw, bij onderhoud van parken, etc.

In het verleden is er wel wat onderzoek gedaan naar hydrogels in het buitenland, maar dan toch vooral ook voor gebruik in de sierteelt of tuinbouw. Zo overleefden in een zandbodem in Duitsland de zaailingen van sierbomen beter de droogte door de aanwezigheid van hydrogels, maar het is ook zo dat de hydrogel een bepaald deel van het water blijft vasthouden. “Gels zoals Stockosorb en Luquasorb zullen zeker zorgen voor meer waterretentie, maar het ‘klassieke’ plantbeschikbaar vocht verhoogt wellicht niet”, concludeert Cornelis.

Neveneffecten op de bodem?

Ook bij Inagro heerst er een gezonde scepsis. Onderzoekers krijgen geregeld vragen over de efficiëntie van die hydrogels in een landbouwcontext. Wateronderzoekster Sarah Garré heeft vragen bij de bodemkwaliteit op langere termijn: “In hoeverre verstoren ze het bodem-microbioom en bodem-plantinteracties, wat ook erg belangrijk is voor resistentie tegen droogte? Daar is erg weinig over geweten.”

Focus op andere bodemverbeteraars?

Daarnaast zijn er nog verschillende hydrogels op de markt, maar die verschillen naargelang de producent. Er worden namelijk additionele producten toegevoegd, die bovendien geheim worden gehouden door de producent. “Het zou interessant zijn om dergelijke producten, voor zover ze een plaats hebben binnen de landbouw, uit te testen. Dit zou dan moeten gebeuren op verschillende bodemtypes en voor verschillende gewassen.”

Aan Universiteit Gent wordt echter meer de focus gelegd op andere pistes om de bodem te verbeteren. “We zijn een onderzoek gestart naar andere (organische) bodemverbeteraars en we verwachten de eerste resultaten eind dit jaar”, aldus Cornelis. Daarnaast zet UGent sterk in op duurzamer bodemwaterbeheer, zodat bodems klimaatrobuuster worden. Daarbij wordt onder andere via diverse projecten in binnen- en buitenland gekeken naar allerlei methodes om bodemstructuurbederf te vermijden en te remediëren (bijvoorbeeld via alternatieve bodembewerkingen of door het inzaaien van gewassen met specifiek wortelstelsel), om bodemverdamping te beperken (bijvoorbeeld via mulch of windschermen), om afstromend regenwater op te vangen (bijvoorbeeld via dammetjes), of om suboptimaal te beregenen (bijvoorbeeld met verminderde watergift of met afvalwater). Ook bij Inagro zien de onderzoekers vooral heil in structurele oplossingen. Het wateraanbod vergroten moet vooral door water ruimte te geven in het landschap, minder en ‘slim’ te draineren en een goed bodembeheer.

Marlies Vleugels

Lees ook in Akkerbouw

Insecten, duiven en bemesting opvolgen

Granen Medewerkers van het Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant zijn opnieuw begonnen met koolzaadpercelen op te volgen en geven hierbij hun eerste adviezen mee. Het LCG volgde dan weer de bladluisdruk in granen op.
Meer artikelen bekijken