Landbouw rond Zwijndrecht tussen hangen en wurgen
Deze week was chemiebedrijf 3M weer volop in de actualiteit naar aanleiding van de milieu-inspectie en de onderzoekscommissie. Een goede zaak, want de nood aan opheldering rond het PFOS-schandaal is groot. In dit debat willen wij onze stem laten horen. Wij, korte-ketenboeren en -boerinnen, die onze groenten en vlees rechtstreeks aan de consument verkopen. En we luiden de noodklok.
Het Federaal Agentschap voor Voedselveiligheid (FAVV) liet deze week weten dat ze de veiligheidsmaatregelen rond 3M in Zwijndrecht aanhoudt. Bewoners die binnen een straal van anderhalve kilometer langs 3M wonen worden afgeraden om groenten en eieren uit eigen tuin te eten. Als landbouwers krijgen we te horen dat de gezondheidsrisico’s van onze producten voor eigen rekening zijn.
Dat is heftig.
Verkoop in hoevewinkels daalt niet, maar is gekelderd
De reactie van de consument is navenant. In hoevewinkels zien we onze verkoop niet dalen, maar kelderen. Er blijft nog 20 procent van de verkoop over. Zowel in het journaal als in lokale omzendbrieven van de gemeenten wordt “aangeraden om ons voedsel te kopen in de supermarkt”, dat veiliger zou zijn…
Als boeren en boerinnen rond 3M zitten we met de handen in het haar. De getuigenissen die we hebben verzameld zijn schrijnend. Wanneer een van de onzen het FAVV vraagt om stalen van een landbouwbedrijf te onderzoeken, komt die van een kale reis thuis. Het FAVV gaat geen stalen onderzoeken op individuele bedrijven, dat is de verantwoordelijkheid van de landbouwer, klinkt het - en dus ook voor eigen rekening.
Tot overmaat van ramp belde het FAVV enkele boeren en boerinnen op om te vragen of ze vrijwillig wilden stoppen met de verkoop van eieren. Zonder enig vangnet, zonder wettelijk kader en zonder bewezen vervuiling. Naar verluidt is het Departement Landbouw en Visserij (DLV) bezig met een impactstudie, maar daar horen we bitter weinig van. Onderbemand of niet; wij vinden dat het departement en het FAVV als taak hebben om de voedselketen te beschermen met de bestaande wetgeving en de nodige controles.
Ondertussen blijven onze vragen onbeantwoord
Dat is heftig.
Door de bevriezing van de verkoop en de imagoschade is het bij veel bio-bedrijven en andere korte-ketenboerderijen een financieel rampzalig jaar. Eén ding is zeker, boeren en boerinnen van de korte keten betalen nu al de prijs voor de vervuiling.
De twijfel die 3M, OVAM en FAVV zaaien over de impact van PFOS op onze gezondheid is onaanvaardbaar. Deze twijfel houdt veel klanten weg van de korte keten en zet een bio-label onder druk. Het vertrouwen in het bio-label en lokale voeding van onze grond staat op het spel.
Oproep tot een Vlaams noodfonds
We vinden steun bij Boerenforum en Climaxi en reiken de hand naar ieder die onze eisen wil ondersteunen. Het is een wereldwijd fenomeen dat multinationals gronden vervuilen en dat veelal kleine boeren aan het kortste eind trekken. Denk aan de grondstofontginningen in Zuid-Amerika, het fracken van gronden voor schaliegas in de Verenigde Staten. Steeds moeten landbouwers en inheemse gemeenschappen in de omgeving van ontginning de prijs betalen. Gaan we dat bij ons ook zo maar laten gebeuren?
Waar is Minister Hilde Crevits (CD&V) met een noodfonds? Wij eisen een snelle tussenkomst om geleden financiële schade te vergoeden. Dit geld moet dan teruggevorderd worden van 3M. De vervuiler betaalt.
Welke kant kiest de Vlaamse regering? Gaat ze eindelijk een streng vergunningenbeleid, mét controles voeren in vervuilende bedrijven? Kiest ze voor gezonde grond en voeding voor haar bevolking? Of gaat ze mee in de twijfelmachine van de chemische sectorfederatie Essenscia en de lobbygroepen en blust ze de brandjes als het te heet wordt?
Als boeren en boerinnen van rond 3M eisen wij, samen met Boerenforum en Climaxi meteen:
• een noodfonds voor getroffen landbouwers, voorgeschoten door de overheid en betaald door 3M
• gratis bodemonderzoek en staalnames van producten door FAVV zoals ze dat doet in het getroffen gebied van de watersnood van deze zomer.
