Ondervoorzitter Groene Kring Maarten Moermans: “Ik verhuis als ik in Vlaanderen geen boer kan zijn”
Dat het stikstofakkoord een streep is door de rekening van veel landbouwers, werd ondertussen pijnlijk duidelijk. Voor de jongere generatie lijkt de situatie uitzichtloos. Ondervoorzitter van Groene Kring, Maarten Moermans, woont op het landbouwbedrijf van zijn ouders in Dilsen-Stokkem, en zag ook zijn dromen om het bedrijf over te nemen in rook opgaan. Zijn toekomst? “Eventueel verhuizen als het in Vlaanderen niet betert.”
We ontmoeten Maarten op het landbouwbedrijf, tevens zijn ouderlijk huis en, net na de rouwactie van Groene Kring in Genk, Torhout en Brasschaat. Heel wat landbouwers en enkele bedrijven kwamen met hun tractoren of bedrijfswagens af om steun te betuigen aan de jonge landbouwers.
Ook Maarten behoort tot de jonge garde landbouwers die door het stikstofakkoord hun toekomst onzeker zien. Zijn plan was om binnen enkele jaren het ouderlijke bedrijf over te nemen. Het is een mooi Vlaams bedrijf met 120 melkkoeien en nog slechts een kleine vleesveetak. “Die zijn we stilaan aan het afbouwen”, geeft Maarten wel mee. Qua akkerbouw worden er korrelmaïs, wintertarwe en gerst geteeld, maar het bedrijf bevat ook een mooie oppervlakte grasland. “De koeien gaan nog op de weide, en dat vanaf april tot het weer het niet meer toelaat.”
Maarten zelf werkt nog buitenshuis. Er werd een aanvraag voor uitbreiding gedaan, maar omdat deze er uiteindelijk niet is gekomen, moest hij een job zoeken om een inkomen te hebben. Hij wil namelijk het bedrijf niet alleen, maar samen met zijn broer Pieter voortzetten. Landbouwleven sprak hem over zijn plannen na het recente stikstofakkoord.
LBL: “Wat houdt die uitbreiding in?”
MM: “De uitbreiding is nodig om een inkomen te halen voor 3 gezinnen, en om dus rendabel te zijn op lange termijn. We wilden over een periode van 15 jaar uitbreiden van 120 naar 575 melkkoeien. Dat is een serieuze uitbreiding. Er kwam een goedkeuring van de provincie, maar 2 buren en 3 natuurverenigingen tekenden beroep aan. Dat waren Natuurpunt, Limburgse Milieukoepel en Greenpeace. Ik ben met hen in gesprek gegaan om tegemoet te komen aan hun waarden. Zo zou ik kunnen werken aan landschapsintegratie. Ik dacht er bijvoorbeeld aan om extra hagen en bomen te plaatsen op het erf en in het veld. De natuurverenigingen zijn daar niet op ingegaan, ondanks de goede gesprekken die we voerden en het feit dat ik alles op papier wou zetten. Dat betreur ik erg. Toen het stikstofarrest er kwam, dacht ik al dat het niet in orde zou komen. Uiteindelijk hebben we ook onze aanvraag ingetrokken. Dat zorgt er eveneens voor dat we nu met veel te veel jongvee zitten. Dit was ter voorbereiding van de uitbreiding die normaal op til stond. Nu denk ik dat het uitbaten van het bedrijf samen met mijn broer zeer moeilijk zal zijn, laat staan dat het voor één van ons financieel interessant zal worden.”
Wat was het tegenargument van de natuurverenigingen?
Het stikstofverhaal was wel het voornaamste punt: onze uitstoot zou nefast zijn voor de ontwikkeling van het natuurgebied Uiterwaarden langs de Limburgse Maas en Vijverbroek. Dat natuurgebied ligt op 1 km van hier. We voldeden wel aan de regels. We zaten zelfs met de uitbreiding ruim onder de drempelwaarde van 5%, namelijk 2,4%. Andere zaken die ze aanhaalden, waren grondwaterwinning, te veel mestproductie in relatie tot de grondoppervlakte, impact op het milieu... Naar mijn mening waren het onlogische argumenten. Er is namelijk wetgeving waaraan we moeten voldoen. Bovendien was ik teleurgesteld omdat de natuurverenigingen in de media doen uitschijnen dat ze wel het gesprek willen voeren, maar toen ik ze tegemoet- kwam met voorstellen, leken ze er geen oren naar te hebben.
Is het bedrijf nu rendabel?
Toch wel, maar als we het bedrijf willen overnemen moet er vernieuwd worden. De stallen hebben hun tijd wel gehad, dus er moet geïnvesteerd worden. Ze zijn nog wel bruikbaar, maar worden bijna 40 jaar oud. We deden wel renovaties, maar dat waren nooit echt grote ingrepen. Dan gaat het vooral om mestkelders en dergelijke. Bovendien zijn de stallen te klein voor het aantal melkkoeien dat we voor ogen hebben. De investeringen die we willen doen, moeten natuurlijk terugbetaald worden met de melk die we produceren. Daar komt nog bij dat alles duurder is geworden in de loop van de tijd, zoals energie en voeder. Ook al zijn de melkprijzen nu wel goed, het compenseert de kosten niet. Om het inkomen op peil te houden, dachten we dus aan schaalvergroting. Je kan ook een andere weg kiezen, zoals die van de korte keten. Daar doen we nu ook deels aan: we verkopen melk. Dat is een mooie bijverdienste.
Als het stikstofakkoord blijft zoals het is, heb je dan een plan b?
Dat is een goede vraag. Dan zal ik misschien een tweede bedrijf bijnemen, of emigreren naar het buitenland. Ik wil dit beroep gewoon echt graag blijven doen, en dat betekent dus ook dat ik een alternatief moet zoeken.
Denk je dan aan Nederland of Duitsland?
Nederland is ook geen optie. Er zijn plekken genoeg. Ik hoop gewoon dat dit niet nodig zal zijn. Ik ben hier opgegroeid en wil het bedrijf voortzetten dat mijn ouders hebben opgebouwd. Als de overheid geen ruimte creëert om een bedrijf te laten ontwikkelen, dan heb ik geen andere keuze.
Je denkt wel niet aan verbreding voor meer inkomen.
Schrijnend...
Als je dingen echt wil veranderen, is het misschien een idee om in de politiek te gaan?
Dat zeggen mensen me wel vaker (lacht). Maar interesse om de sector te verdedigen, is er zeker en vast. Ik wil graag landbouwer blijven, ik wil weten wat er gaande is in de sector.
Zijn jullie als Groene Kring van plan om meer en frequenter te betogen?
Vanuit Groene Kring zullen er sowieso nog acties volgen. Hoe en wat, is nog niet heel duidelijk, maar we zijn strijdvaardig: we willen onze toekomst niet zomaar opgeven.
