Varkens- en melkveehouders van de Kamp: Jaarlijks kijken heel wat mensen met ons mee

De Veluwenaar heeft veel contacten met onze Belgische landgenoten, omdat hij teamleider is van het On Farm team Varkens Benelux bij Trouw Nutrition, dat ook in Gent gevestigd is.

Boerderij ‘De Roosendaal’ van de familie Van de Kamp staat in buurtschap Huinen in de gemeente Putten (NL) op de Veluwe. “Wij zijn de vierde generatie die op deze boerderij boert”, vertelt Christian van de   Kamp. Overgrootouder Jan van de Kamp kocht deze boerderij in 1921. De boerderij was toen splinternieuw, want die is in 1920 gebouwd. Het was een gemengd bedrijf en er werd van alles gehouden, zoals vleeskalveren, -konijnen, -eenden en ook pluimvee. Later werd overgeschakeld naar melkvee en de vader van Christian, ook een Jan, breidde uit met het melkvee. Ook gingen ze toen 60 zeugen houden en 435 vleesvarkens, een gesloten varkensbedrijf. In 1972 werd een splinternieuwe ligboxenstal gebouwd voor 40 stuks melkvee en bijbehorend jongvee.

Samenwerken met Belgische collega's

De vrouw van Christian, Sabine, is geen boerendochter, maar een echte stadse uit de Nederlandse stad Delft. “Ik deed de opleiding tot dierenartsassistente en tijdens de melklessen van de opleiding leerde ik Christian kennen.”

Inmiddels heeft het stel 4 kinderen. De oudste, Arend (17), doet veel op het ouderlijke bedrijf. Hij houdt vooral van machines en het voeren van de koeien wordt iedere dag door hem gedaan. Dochter Simone (15) helpt haar ouders vooral mee op de speelboerderij. De vof van de familie bestaat uit 4 vennoten, de ouders Jan en Marian en Christian en Sabine zelf.

Omdat zijn beide ouders nog op het bedrijf werken kan Christian volledig buitenshuis werken. Trouw Nutrition zit niet alleen in het Nederlandse Putten, maar ook in het Belgische Gent. Christian: “In Gent worden de Milkiwean-voeders geproduceerd. Ik kom al 14 jaar in Gent, vrijwel iedere maand zo’n 1 à 2 dagen. In het team zitten ook een aantal Belgische collega's.” Op het eigen varkensbedrijf gebruikt de familie Van de Kamp uiteraard ook Milkiwean-producten. Het wordt ingezet bij de biggen en in de rest van de voeders zit de premix van Trouw Nutrition verwerkt.

Christian en Sabine gingen in 2013 in de vof met de ouders van Christian. Van een volledige overname is er nog geen sprake. Vader Jan en moeder Marian werken dan ook nog volop mee op het bedrijf. Begin 2013 overwogen de ouders van Christian nog om te stoppen met het bedrijf, maar Christian en Sabine gaven aan dat ze het zeker wilden overnemen. Sabine: “Wij hebben toen een bedrijfsplan gemaakt en dat bevatte 3 ontwikkelingsstappen voor ons bedrijf. Daarbij moet je bedenken dat in die tijd de varkensprijzen bedroevend slecht waren. Op z’n Veluws gezegd: Wat met het melkvee verdiend werd, ging aan de staart van de varkens weer mee.”

De eerste stap was het opzetten van een speel- en beleefboerderij De Roosendaal, de tweede stap was het optimaliseren van de varkenstak en de derde stap het optimaliseren en moderniseren van de melkveehouderijtak.

Keuze voor wroetstal

Op 1 augustus 2017 ging de speelboerderij open en die werd een doorslaand succes. Sabine: “Wij verwelkomen ieder jaar gemiddeld zo’n 14.000 bezoekers en inmiddels bestaat zo’n 20% van de totale bedrijfsomzet uit inkomsten van deze speelboerderij.” De familie heeft een Nederlandse horecavergunning en mag alle bezoekers dan ook van een drankje voorzien.

De varkenstak zorgt voor zo’n 57% van de omzet en de melkveehouderijtak voor zo’n 23%. Na de speelboerderij werd geïnvesteerd in de optimalisering van de varkenstak. De familie besloot daarbij om voor een concept te gaan produceren. De keuze viel daarbij op het Nederlandse Krullvarken-concept. Als je daaraan wil meedoen, dan moet je een wroetstal bouwen. Het Krullvarken-concept is van de Nederlandse stichting Maatschappelijk Bewuster Varkensvlees (MBV).

Christian: “Heel sympathiek overigens van Aalt Posthouwer van Varkenshandel ter Haar- Posthouwer dat hij ons attendeerde op dit concept. Reden om voor dit concept te gaan was omdat de wroetstal veel luchtinhoud en licht heeft en dichte vloeren met strooisel voor de varkens. Daarnaast zorgt het concept voor een stukje meerwaarde voor de afzet van de varkens én het versterkt de speelboerderij, omdat bezoekers van buitenaf naar binnen kunnen kijken.”

Voor het stel besloot om in 2020 een wroetstal te bouwen, gingen ze eerst bij 2 collega-varkenshouders in Overijssel kijken die een dergelijke stal hebben. Dat zag er zo goed uit, dat ze daarna besloten om een vergelijkbare stal te bouwen. In de stal zitten 5 afdelingen, met in iedere afdeling 4 grote groepshokken waarin 32 varkens zitten. In totaal zitten er 600 vleesvarkens in de stal. Bij een wroetstal ligt de vloer vanaf de centrale (voer)gang in het midden onder afschot naar achteren toe.

Sabine: “En omdat wij zowel zaagsel als stro gebruiken en de dieren flink kunnen wroeten, wroeten ze deze laag als vanzelf naar achteren toe. Het is dus een soort potstal. Op het plateau vooraan kunnen ze eten (ligt niet op afschot) en daarachter kunnen ze wroeten. Dat wroeten is een natuurlijk gedrag dat varkens graag doen. Helemaal achteraan kunnen ze mesten. Wij werken dan ook met dagontmesting, wat voor emissiereducties zorgt.” Na iedere ronde mest de varkenshouder de hokken uit. Deze mest gaat naar akkerbouwers in de regio.

Overstap naar vijfwekensysteem

In 2020 werden ook de dekstal, de gespeendebiggenstal en de drachtigezeugenstal aangepast en gemoderniseerd. Sabine: “In de speenbiggenafdelingen hebben wij infraroodverwarming geïnstalleerd en dat bevalt ons goed. De stroom komt van onze zonnepanelen.” Tevens besloten ze om over te stappen van een eennwekensysteem naar een vijfwekensysteem.

Christian: “De arbeid is daardoor meer in een piek, maar als ze moeten afbiggen, zorg ik ervoor dat ik thuis ben, om vooraf te helpen met overhuizen. Onze zoon Sjoerd vindt het bijvoorbeeld ook leuk om de biggen over te huizen.” De stalcomputer in de wroetstal is van Stienen BE, in dit geval de KL-6005 en de DMS-24-2CA. Hiermee wordt de ventilatie aangestuurd. Verder heeft de familie de Tewestar Smart6, die het hele voersysteem aanstuurt. Met de Tewestar Smart6 wordt het voer gewogen, gedoseerd, gemengd en gevoerd. De vleesvarkens worden geleverd aan slachterij Compaxo in Zevenaar, als ze op 115 à 125 kg zijn.

Als kruising heeft de familie de TN50 x Tempo Muscle-beer. Christian: “De TN70-zeug past namelijk minder bij ons bedrijfsmodel, de TN50-zeug is ook een rustigere zeug.” In 2021 stopten zij met het couperen van de staartjes. Sabine al lachend: “De mannen hadden daar meer moeite mee dan de vrouwen. Eerst hebben wij nog één centimeter eraf gehaald. Toen dat goed ging, hebben wij de staartjes helemaal intact gelaten. Ze hebben nu dus eigenlijk een wroet- en Krull-stal.”

De biggen castreren doet de familie al jaren niet meer, omdat ze voorheen al bacon aan Engeland leverden en binnen dat concept is castreren ook niet toegestaan. Vorig jaar werden de zeugen- en biggenstallen van de familie ook nog eens geüpdatet naar de eisen van het Beter Leven-keurmerk van 2025. De kraamstal is net klaar en volledig vernieuwd, met vrijloopkraamhokken. Christian: “Fase 2, het optimaliseren van de varkenstak, is nu gelukkig afgerond. Nu fase 3 nog.”

Alles in fases

Fase 3 van het ontwikkelingsplan van de familie Van de Kamp is de volledige renovatie van de bestaande ligboxenstal voor het melkvee. Christian: “We gaan ook nog iets uitbreiden, van 40 naar 45 ligboxenplaatsen.” De familie levert haar melk aan FrieslandCampina. Christian: “Mijn vader vindt melken leuk om te doen, dus ik melk alleen op zondagavond. Sinds april dit jaar hebben wij een voermengwagen van Trioliet, waardoor het voeren ook een stuk makkelijker geworden is. Onze zoon Arend, die van machines houdt, vindt dit erg leuk om te doen.”

De renovatie van de ligboxenstal houdt in dat er een nieuwe melkput komt met een 2 x 7 zij-aan-zij Alfa Laval-melkinstallatie. Momenteel melkt de familie nog met een open tandem 2 x 2 melkinrichting. Verder komt er een nieuwe voergang en de ligboxenstal krijgt een compleet nieuw dak. Ook wordt de stal een paar meter langer gemaakt. Christian: “We doen alles in fases en wij doen heel veel zelf met familie, ook om de kosten laag te houden. Anders wordt onze kostprijs te hoog. Ik zeg altijd: beter gelast dan geleased.”

“Wij blijven boer”

Wat de melkveehouderijtak betreft, heeft de familie de afgelopen tijd ook rigoureuze maatregelen moeten nemen om het vee te beschermen tegen de wolf die op de Veluwe volop aanwezig is. Sabine: “Vorig jaar werden 4 schapen van de buurman doodgebeten in het weiland naast onze wroetstal en ‘s nachts worden er regelmatig wolven gezien op de wildcamera. Wij willen het risico beperken en hebben ervoor gekozen om ons jongvee ‘s nachts in een veekraal te laten lopen. De onderste meter is vrij dicht gaas en daarboven hebben we stroomdraden gemonteerd tot op zo’n 1,60 m.”

De familie is zelfs bang dat haar melkvee aangevallen wordt, dus dat wordt sinds dit jaar iedere avond binnengehaald. Toch wil de familie zeker een boerenbedrijf blijven. Christian: “De speelboerderij is erg leuk en de opbrengst zorgt voor een stabiele factor in het inkomen, maar wij willen geen horecabedrijf worden. De boerderij is onze passie, dus dat blijft onze hoofdtak.”

Volgens Sabine is het voordeel van de speelboerderij wel dat ze bij deze bedrijfstak zelf de prijzen kunnen bepalen. “En dat waren wij niet gewend natuurlijk, want bij onze agrarische activiteiten zijn wij afhankelijk van onze afnemers, waarbij de prijzen fluctueren. Dus dat is wat de speelboerderij betreft wel een prettige bijkomstigheid. Daarnaast is het leuk om het agrarisch bedrijf te combineren met de bezoekers die onze speeltuin komen bezoeken. Zodoende leren deze bezoekers spelenderwijs wat meer over een boerderij en over de herkomst van ons voedsel.”

Dick van Doorn