Startpagina Actueel

Het kan anders!

Volgens landbouwster Christel Boone komen de kritische meningen van de kleine grondgebonden boeren momenteel te weinig aan bod in het huidige debat. Ze kroop in haar pen.

Leestijd : 6 min

De komst van een industriële kippenkwekerij in de Spinhoutstraat heeft in Lievegem voor heel wat commotie gezorgd. Als kleine grondgebonden boerin heb ik bij de inplanting van 2 megastallen (80.000 kippen) in mijn onmiddellijke omgeving enkele bedenkingen.

Geen intensieve landbouw

Boeren hebben niet het monopolie op lucht, grond en water. Daar waar wij in de jaren 60 en 80 ongebreideld konden uitbreiden en lozen dat het een lieve lust was, is dat vandaag niet meer mogelijk (Zie de uitspraak van een rechter in Nederland, die stelt dat een bedrijf als Shell zijn uitstoot aan banden moet leggen). Ik vrees dat dit ook hier zou kunnen gebeuren. Ook uit Europese hoek komen er heel wat richtlijnen omtrent natuurbescherming.

Dit is geen prettig nieuws en politieke partijen zouden de boeren beter geen rad voor de ogen draaien, maar naar oplossingen zoeken. Die oplossingen liggen volgens heel wat deskundige mensen niet in de niet-grondgebonden agro-industrie.

Gestuurd door Boerenbond en andere belanghebbenden zijn heel wat landbouwers aangejaagd om op megaschaal te gaan boeren. En juist daar zit het probleem. Vlaanderen is overvol. Voor ‘megastallen’ (intensieve landbouw) is er plaats en ruimte nodig en die is er jammer genoeg niet meer. We hebben het dan nog niet over de zotte carrousel van soja die geteeld wordt op de andere kant van de planeet en die hier aan onze dieren gevoederd wordt.

Ruimtelijke ordening

Landbouwgrond is in het verleden opgeslokt door de industrie, het vastgoed en de natuur. Ik herinner mij de betonstop. Daarna zijn de verkavelingen in versneld tempo gegaan. Door de betonstop aan te kondigen, is er weer veel landbouwgrond verloren gegaan. De stad Gent heeft 450 ha van de beste landbouwgrond in West-Europa voor een habbekrats verkocht aan ondernemer-investeerder Fernand Huts. De boeren kregen geen kans.

In vergelijking met Nederland is de ruimtelijke ordening bij ons een ramp. Door lintbebouwingen is landbouwgrond overal omgezet in bouwgrond. Komt daarbij dat de provinciale deputaties de vergunningen voor ‘megastallen’ als lekkere snoepjes hebben uitgedeeld, met overal te veel stikstof en ammoniak als gevolg.

De natuurmensen zijn malcontent, de industrie is woedend (aan welke normen moet de haven niet allemaal voldoen?) en heel wat landbouwers-veehouders die gepusht zijn om grootschalig te boeren, zitten in zak en as. Ook ik – als kleine boerin – voel aan dat mijn belangen in het gedrang komen.

Wat de lusten en de lasten betreft: je kunt niet zomaar op lange termijn de nadelen van dit soort agro-industrie afschuiven op het milieu en de natuur. Door dergelijke ‘para-agrarische’ bedrijven toe te laten, krijgt de landbouw ten onrechte de reputatie van grote boosdoener voor het wanbeleid van de afgelopen jaren. Uiteindelijk zullen heel wat familiale grondgebonden landbouwers nu mee het gelag betalen. Ik denk ook aan de abdijboerderij van Averbode die een rode kaart kreeg: een schande. En waar is de efficiënte controle op de uitstoot van deze megastallen?

Subsidies

We kunnen het ook hebben over de subsidies: 80% daarvan is naar dit soort industrie gegaan (voor slechts 20% van de bedrijven). Een medewerker van het ministerie van Landbouw vertelde mij hoe dat in zijn werk gaat. Iemand van SBB doet ‘copy-paste’ en komt netjes de subsidies innen, en dit ten koste van de kleine en de middelgrote landbouwbedrijven. Ook de ambtenaren op het ministerie zagen wat er aan het gebeuren was en gingen niet akkoord met het wanbeleid. Ondertussen zitten heel wat boeren in de armoede, de spaarcenten zijn op en de vette jaren zijn vooralsnog niet in zicht.

De situatie doet mij denken aan de Nederlandse toeslagaffaire. Structureel zijn de kleine en middelgrote bedrijven hier in de armoede geduwd. Hou ze dom (leg ze moeilijke administratie op, controleer ze, geef ze boetes ), en hou ze arm (ontzeg hun de subsidies waar ze recht op hebben).

Belachelijke pesterijen

Je houdt het niet voor mogelijk met welke belachelijke pesterijen ik, als kleine grondgebonden landbouwer, te maken kreeg. Enkele inspecteurs kwamen controleren of ik op mijn veldje wel grasklaver gezaaid had. Het betreft hier een lap grond van nog geen halve ha (daar kreeg ik geen enkele subsidie voor). Ik kreeg daarentegen wel een boete van 350 euro, omdat ik in mijn aangifte een verkeerd woord had ingevuld. Om een boom om te zagen (ik heb er wel 800 geplant) moest ik een bouwaanvraag indienen met alles erop en eraan. Allemaal plagerijen en zo voelen veel boeren het aan.

Ondertussen lees ik in De Tijd dat heel wat grote bedrijven wegkomen met fraudedossiers. El Kaouakibi heeft nooit een inspecteur gezien en als ik de schandalen lees in de krant over wat er gebeurt aan onze universiteiten, denk ik dat de inspecteurs zich beter daarin zouden verdiepen.

Als kleine grondgebonden boerin voel ik geen enkele vertegenwoordiging in het parlement of enig ander beslissend orgaan. Ik zie dat vertegenwoordigers/sympathisanten van de Boerenbond daar wel deel van uitmaken. Frank Vandenbroucke als zetbaas van de farmaceutische sector? Daar zou niemand mee akkoord gaan. Alle politieke partijen hebben hier boter op het hoofd. Zij hebben in het verleden de boeren overgelaten aan de cd&v. Het Waalse parlement heeft de landbouwers wel uitgenodigd in het halfrond. Het is een goed initiatief, maar een blijvende vertegenwoordiging moet er zeker komen. Minderheidsgroepen zijn te weinig aanwezig in het parlement.

Het kan anders

Het kan nochtans anders: meer stimulans voor kleinschaligheid en duurzame landbouw. De stad Milaan heeft een project ontwikkeld dat het toerisme stimuleert in relatie met kleinschalige landbouwers die rond Milaan wonen. Het ziekenhuis in Knokke heeft de catering helemaal herbekeken en richt zich nu op de landbouwers in de omgeving en op wat zij produceren. De korte keten komt iedereen ten goede .

Wij hebben per provincie rescue teams nodig, bestaande uit ingenieurs, economisten en technisch geschoolde doe-mensen die ter ondersteuning en om de bedrijven weer competitief te maken worden uitgestuurd naar de boerderijen, en dit samen met onderzoek naar nieuwe teelten. Er is bij de jonge generaties veel goesting om te boeren. Laten wij dat mogelijk maken.

Stel paal en perk aan de grootschalige agro-industrie en verplicht die ‘megabedrijven’ om zich te vestigen op agro-industriële terreinen. Voordeel voor iedereen, geconcentreerde aanvoer, gemeenschappelijke bouwtechnische voorzieningen, gemeenschappelijke verwerking van de mest (?). In een circulaire landbouw van de 21ste eeuw is mest immers wel een waardevolle grondstof.

Boeren op een kruispunt is de charitatieve zorg van de Boerenbond. Dit is een taak van de overheid en niet van een belangengroep! Het is omdat de overheid hier totaal afwezig is, dat een belangengroep de leemte opvult.

Een goed natuur-landbouwprogramma op de VRT zou ook wel eens mogen. Countryfile heeft de hoogste kijkcijfers op de BBC. Alle problemen komen dan ook aan bod in het programma: geen taboes en veel technische uitleg en weetjes. Je kunt zo zien dat daar een sterk team achter zit : we steunen de landbouw, geven een steuntje in de richting van het binnenlands toerisme en de natuurmensen worden op hun wenken bediend.

Nog een idee: allemaal aan de soep om 11 uur! In iedere school, op iedere overheidsdienst, in alle bedrijven moet dit ingang vinden. Het is gezond en we steunen de boeren ermee. Geen frisdranken meer, maar gewoon water en soep!

Ik geloof heel sterk in kleine, structurele veranderingen die een start zijn van een mentaliteitswijziging. Wij hebben mensen met goede ideeën nodig en geen filles et fils à papa et à maman in ons parlement en onze beslissingsorganen. Ik zie daar grijze muizen zitten die goed op de winkel letten, maar die structureel niets te bieden hebben. Belangengroepen moeten geweerd worden in onze beslissingsorganen ten voordele van mensen die engagement tonen, die knowhow en voeling hebben met de problemen van deze ingewikkelde samenleving. Kleine en middelgrote boerenbedrijven moeten vertegenwoordigers hebben in het parlement en in andere beslissingsorganen. Kennen, kunnen, willen en durven. Je moet er ook iets voor doen!!

Christel Boone

Lees ook in Actueel

Meer artikelen bekijken