Te kampen met PRRS? Neem je manier van werken eens onder de loep!
Wanneer je te kampen hebt met Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome (PRRS) op je bedrijf, kunnen er diverse oorzaken zijn. Correct vaccineren is een pluspunt, maar let ook op andere risicofactoren, zoals bijvoorbeeld een ongevaccineerde zoekbeer.
Nadat een ongeruste West-Vlaamse varkenshouder een plotse stijging van vroeggeboortes bij de jonge zeugen op zijn bedrijf aan zijn bedrijfsdierenarts meldde, schoot deze laatste onmiddellijk in actie. Hij bevestigde zijn diagnose van PRRSV aan de hand van onderzoeken en stelde het vaccinatieschema voor PRRS bij. De situatie escaleerde echter en het probleem breidde zich uit tot verwerpingen en vroeggeboortes bij zeugen van alle pariteiten, met daarbovenop nog een daling van het aantal gespeende biggen. Dit was voor hen het signaal om externe hulp in te schakelen. Zo kwam Caroline Bonckaert, regiodierenarts bij DGZ, naar het bedrijf.
Vaccinatie is hulpmiddel, geen wondermiddel
Het eerste wat Caroline deed, was de hele situatie uitvoerig bespreken met de veehouder en zijn dierenarts. “Ik wist dat het vaccinatieschema al werd bijgesteld door de bedrijfsdierenarts. Daarom doorliepen we samen nog eens de procedures voor een correcte bewaring en toediening van het vaccin. Het was duidelijk dat de veehouder de PRRSV-vaccinatie correct en met precisie uitvoert, dus daar kon ik geen verbeterpunten vaststellen”, zegt Caroline.
“Maar er komen nog zo veel andere zaken bij kijken om PRRS op een bedrijf onder controle te krijgen. Vaccinatie is immers een hulpmiddel in de aanpak van PRRSV op het bedrijf, maar ook geen wondermiddel. Vandaar dat we verder aan de slag gingen om ook andere risicofactoren in kaart te brengen en aan te pakken.”
Is de zoekbeer beschermd?
Op het bedrijf is één zoekbeer aanwezig. Deze zoekbeer is, zoals wel vaker voorkomt, een beer die men is ‘vergeten’ te castreren en die het traject doorloopt als een vleesvarken. Gezien de biggen op dit bedrijf niet gevaccineerd worden tegen PRRSV, is er bij de vleesvarkens – en dus ook bij de zoekbeer – geen zekerheid over de bescherming van de dieren tegen PRRSV-infectie.
Bij navraag naar de leeftijd van de zoekbeer kwam boven water dat er recent een nieuwe zoekbeer geïntroduceerd was vanuit de stal van de vleesvarkens naar de zeugenstal en dat daar geen quarantaine- of adaptatiefase aan voorafgegaan was. “Dit is een pijnpunt op veel bedrijven met mogelijk grote gevolgen. De zoekbeer wordt uit de vleesvarkensstal gehaald zonder bijkomende maatregelen. Men is er zich vaak niet van bewust, maar op dat moment kan deze beer een groot risico inhouden, niet alleen voor verspreiding van PRRSV, maar ook van andere ziekten”, aldus Caroline.
Caroline Bonckaert gaf dan ook het advies om de zoekbeer onmiddellijk mee te vaccineren met de groeps- enting van de zeugen en om bij de volgende introductie van een zoekbeer het dier eerst af te zonderen en te vaccineren, niet alleen tegen PRRSV, maar ook tegen andere relevante ziekteverwekkers.
Manier van werken aanpassen
De varkenshouder van dit bedrijf kweekt zijn gelten zelf en koopt niets aan. Dit is zeker een pluspunt als het gaat over PRRS-controle, want PRRSV-insleep gebeurt vaak via aankoop van levende dieren. Hij houdt de gelten in een aparte afdeling, gescheiden van de vleesvarkens. Iedere 4 weken komt een nieuwe selectie toekomstige zeugen in de opfokstal en op een leeftijd van 5,5 maanden worden ze eenmalig gevaccineerd. Het materiaal van de opfokafdeling wordt gedeeld met de vleesvarkensafdelingen, gezien ze onder hetzelfde dak verblijven.
“Deze manier van werken houdt echter een aantal risico’s in”, stelt Caroline. “De opfokstal komt zo goed als nooit leeg, waardoor er niet grondig gereinigd en ontsmet kan worden. En door het materiaal over de verschillende afdelingen te delen, kan PRRSV zich verspreiden tussen vleesvarkens en opfokgelten. Daarnaast kunnen er door het eenmalig vaccineren subgroepen ontstaan van opfokgelten met elk een verschillende PRRSV-status.” Het advies luidde om de werkwijze in de opfokstal aan te passen en om een uniforme bescherming te creëren bij de gelten.
Evolutie naar negatieve resultaten
Om de situatie op een eenvoudige manier op te volgen werden processing fluids (castratievocht) onderzocht op de aanwezigheid van PRRSV via PCR-onderzoek. Over een periode van enkele maanden tijd werd een duidelijke evolutie gezien van een sterke aanwezigheid van PRRSV naar negatieve resultaten. Dit resultaat kwam ook overeen met wat de veehouder in de stal zag: er was meer rust, er waren minder vroeggeboortes en minder zieke dieren.
“Het was even zoeken, maar door de koppen samen te steken kwamen enkele belangrijke actiepunten boven water”, aldus de varkenshouder. “Het feit dat Caroline Bonckaert de hele situatie met een externe, frisse blik mee kon bekijken, bleek een absolute meerwaarde. Dankzij de tips die zij ons gaf, ben ik ervan overtuigd dat ik PRRS vanaf nu samen met mijn bedrijfsdierenarts eindelijk onder controle zal kunnen houden.”
Alle info over PRRS vind je op de website www.sdrp-prrs.be.
