Het levenseinde van paarden bespreekbaar maken
Het levenseinde van paarden is geen evident thema, maar toch werd het ruimschoots belicht door Paardenpunt Vlaanderen, die er een webinar aan wijdde op 26 september. Het is al bij al niet makkelijk om hierover te praten, laat staan om erover te schrijven, maar het is wel noodzakelijk. Afscheid nemen hoort nu eenmaal bij het leven!
Prof. dr. Frank Gasthuys, voorzitter van Paardenpunt Vlaanderen, stak als volgt van wal op deze voor veel paardenliefhebbers confronterende en emotionele avond: “Paarden evolueerden steeds meer tot gezelschapsdieren. Het is dan ook nodig om de levensbeëindiging van het paard bespreekbaar te maken.” Niet minder dan 7 verschillende sprekers pakten de diverse thema’s aan, elk rekening houdende met hun vakgebied. Van de visie van Landbouw & Visserij over de verwaarlozing van paarden, de kosten verbonden aan de opvang van deze paarden, de euthanasie, vleesverspilling, de slacht en de kosten van Rendac…. niets werd aan het toeval overgelaten! Menig eigenaar van een oud paard slikte wel eens, maar zag na dit webinar ineens de bomen door het bos, waarvoor dank!
Vlaanderen paardenland
Vlaanderen is rijk aan paarden zo bleek – 2/3 van de paardenpopulatie in ons land leeft en werkt in Vlaanderen – en die worden makkelijk 30 tot 35 jaar oud. Er werd een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de mensen die een oud paard ‘aan huis’ houden en het kostenplaatje dat komt kijken bij het uitbesteden ervan. De lezers van Landbouwleven, hét cliënteel par excellence van onze reeks ‘Paard aan huis’, zullen dit vast en zeker herkenbaar vinden. Velen zullen dan ook beseffen dat het een intense ervaring is om te kunnen samenleven met paarden tot hun levenseinde.
Net als wij mensen, krijgen oudere paarden – meestal vanaf 20 jaar ( x 3 in mensenjaren) – te maken met kwaaltjes: een gebit dat meer verzorging vergt, gewrichten die kwetsbaarder en gevoeliger worden, een afnemende immuniteit en we kunnen zo nog even doorgaan. Deze kwaaltjes vragen om een aangepast – duurder en intensiever – management. De eerste eigenaar van het paard in kwestie is daarbij niet altijd de laatste, gezien de dieren in hun lange leven vaak van eigenaar verwisselen. Het is dus de laatste eigenaar die een keuze zal dienen te maken wat het levenseinde van het paard betreft.
Dierenwelzijn
De Administratie Dierenwelzijn constateerde dat er in 2019 een overaanbod was aan paarden. Dit werd aangegeven door de asielen waar verwaarloosde paarden terechtkwamen, soms nadat er een inbeslagname plaatsvond. Tussen 2016 en 2020 was er een grote stijging van de paardenpopulatie in Vlaanderen volgens de database. Al dient gezegd te worden dat sommige paarden langer in deze database ‘verbleven’ omdat hun dood niet werd aangegeven.
Hoe dan ook, spijtig genoeg waren en zijn er nog steeds ongewenste paarden, door blessures, door ouderdom, door mensen die de kosten niet meer aankunnen of die het beu zijn om te zorgen voor het paard waar kindlief niet meer naar omkijkt. Verantwoord paardenbezit is dus belangrijker dan ooit. De spreker verwees hierbij naar www.huisdierinfo.be. Schrik niet als je bij het bezoeken van deze site slechts kleine huisdieren opmerkt. Klik door naar ‘huisdierwijzers’, ‘zoogdieren’ en uiteindelijk ‘weidedieren’. Bij ‘paarden en pony’s’ kan je alles vinden wat het houden van een paardachtige met zich meebrengt. De checklist ‘Ben je geschikt als paardeneigenaar’ is confronterend, maar absoluut toepasselijk.
Natuurlijke dood, euthanasie en … slacht!
Een paard kan een natuurlijke dood sterven in zijn vertrouwde omgeving. Toch zijn de meeste paarden van nature vechters en zullen ze alles in het werk stellen om – zelfs teruggetrokken – bij hun kudde (dus bij ons) te blijven horen.
Alle sprekers benadrukten in veel of weinig woorden dat het levenseinde van een paard diervriendelijk dient te zijn. Iedere paardenvrouw/-man merkt het sowieso als het leven uitdooft in de ogen van het paard, als het ‘niet meer meekan’, als het niet meer gaat liggen omdat het voelt dat het niet meer recht kan komen en ook als het paard niet meer uitkijkt naar eten of lekkers, als het verterings- en kauwproblemen heeft en zienderogen vermagert. Zo herkenbaar is dit allemaal. Eens dergelijke toestanden zich voordoen, is de tijd aangebroken om professioneel advies in te winnen bij de dierenarts.
De sprekers benadrukten dat euthanasie professioneel moet worden uitgevoerd en dat er taboes moeten doorbroken worden door informatie te geven. Het afscheid dient voortaan niet langer te gebeuren langs de straat, het kan ook op de weide en het paard dient voldoende gesedeerd te zijn alvorens wordt overgegaan tot inductie (fatale injectie). Indien men kiest voor de slacht, kan dit ook in alle sereniteit omkaderd worden. In beide gevallen primeert een verantwoorde uitvoering die het paard in zijn of haar waarde laat.
Kosten
De prijs van een euthanasie situeert zich tussen de 250 en de 300 euro. Voor gezelschapspaarden vraagt Rendac sinds 2021 de som van 170 euro voor het ophalen. Sinds 2021 maakt de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) een onderscheid tussen het ophalen van gezelschapspaarden en van landbouwpaarden. U kan hier alles over vernemen op www.ovam.vlaanderen.be/krengenfinanciering.
