Minister Weyts wacht met verbod op doden van eendagshaantjes

De verklaring van minister Weyts over eendagshaantjes kwam er na een vraag van Meyrem Almaci van Groen in de commissie Dierenwelzijn van het Vlaamse parlement.

Eieren worden uitgebroed voor de legindustrie. Daar heb je leghennen voor nodig. Als uit zo’n ei een haantje komt, dan kunnen ze daar eigenlijk niks mee doen. Die worden dus vernietigd. In Vlaanderen is dat vooral via vergassing.

“De nieuwe cijfers die ik heb gekregen van de minister van Landbouw tonen dat er een stijging is met een derde sinds de laatste cijfers die we hadden, die van 2015. Toen waren het er 15 miljoen en in 2021 zaten we aan 23,63 miljoen eendagshaantjes die hier werden vernietigd. Dat zijn bijna 65.000 kuikens per dag. Het is opmerkelijk dat Vlaanderen ter zake geen vooruitgang boekt. Op 1 januari komt er zowel in Frankrijk als in Duitsland een verbod op het doden van eendagshaantjes. Wanneer volgt Vlaanderen eindelijk met een verbod op het doden van eendagshaantjes”, vraagt Almaci.

Wachten op juiste techniek

“Ik heb al heel veel Vlaamse middelen gespendeerd aan onderzoek naar geslachtsbepalingstechnieken in het ei die alle factoren dekken opdat we dat op grotere schaal zouden kunnen invoeren. Dus aan een hoge doorvoersnelheid, met een hoge accuraatheid en met een goede kostenefficiëntie. Tot slot moet de technologie ook nog eens toepasbaar zijn op alle kippenrassen”, antwoordt Weyts.

“Duitsland en Frankrijk hebben een initiatief genomen, maar beide landen beschikken niet over gegevens die aangeven dat het verbod ook daadwerkelijk werkt in de praktijk. We stellen vast dat daar eieren worden uitgevoerd naar buurlanden en Oost-Europa om daar te worden uitgebroed of dat de kuikens worden uitgevoerd. Er zijn nog andere achterpoortjes. In Frankrijk is het verbod trouwens beperkt tot bruine rassen, met als gevolg dat er nog eendagskuikens mogen worden gedood, bijvoorbeeld voor de diervoeding.”

Tekortkomingen

“Er zijn al technieken, bijvoorbeeld op basis van DNA-analyse, hormonale bepalingen, al dan niet gebruikmakend van massaspectrometrie, nabij-infraroodspectroscopie, en er is er ook een op basis van genetische manipulatie. Die laatste kunnen we meteen buiten beschouwing laten, want die is niet toegelaten in Europa. Er zijn echter nog belangrijke tekortkomingen aan die systemen, die een brede uitrol verhinderen. Eén daarvan is de soms lange analysetijd van de eieren.”

“Bij de meeste technieken duurt het 20 minuten tot een uur alvorens men resultaat heeft. Voorts ligt de gevoeligheid nog niet overal op de gewenste 98%. Dat is de huidige accuraatheid waarmee eendagskuikens kunnen worden gesekst. Tot slot werken sommige technieken pas relatief laat in de incubatie, wat dan weer nefast is voor het dierenwelzijn. Als die technieken na dag 6 van de incubatie worden toegepast, kan niet worden vermeden dat het kuiken in het ei pijn ervaart. Er is discussie over wat de grens is voor pijnervaring, maar er is geen discussie over dat dat zich situeert in de periode tussen 7 en 14 dagen.”

“Er zijn bij mijn weten geen geslachtsbepalingstechnieken beschikbaar die, gebaseerd op de eerder vermelde succesfactoren, de in-ovo sexing voor dag 7 kunnen doen. In Frankrijk moet de geslachtsbepaling gebeuren voor dag 15 van de incubatie. In Duitsland zou vanaf 1 januari 2024 in-ovo sexing worden verplicht voor dag 7, maar daar is vandaag nog geen commerciële techniek voor beschikbaar.”

“Je geeft zo natuurlijk een vrij verwarrend signaal. Je legt nu een verplichting op, maar je zegt al dat men over 2 jaar een bijkomende verplichting opgelegd zal krijgen en dat men zijn toevlucht zal moeten zoeken tot nieuwe technologie, maar die technologie bestaat nog niet. Zo ga je natuurlijk de investering in de huidige technologie afremmen.”

Onderzoek

Minister Weyts steunt het onderzoek aan de KU Leuven om een techniek te ontwikkelen die het geslacht kan bepalen, en dit ook voor dag 7. Daarbij wordt vooruitgang geboekt. Hij wil die desgevallend ook laten proefdraaien in Vlaanderen.

“Een mogelijk verbod op het doden van eendagskuikens heb ik op de agenda van de Europese Landbouwraad gezet. Over die maatregel wordt het best op EU-niveau beslist, om een gelijk speelveld te creëren, maar vooral ook om te vermijden dat door zo’n verbod bepaalde praktijken worden geëxporteerd naar andere lidstaten, waardoor de maatregel zijn effect totaal zou missen en integendeel zou zorgen voor een verhoogd transport van eendagskuikens naar de landen waar het verbod niet geldt.”

Technieken zijn wel beschikbaar

“Je kan alles wegredeneren en uitstellen tot Sint-Juttemis. Van mensen op het veld hoor ik dat er technieken zijn, zoals onder meer de SELEGGT-methode, met een betrouwbaarheid van 98%. Bij supermarkten en retailbedrijven is zo’n hetze ontstaan dat men eigenlijk geen eieren meer wil, tenzij dat gepaard gaat met een verbod op het doden van kuikens. In Duitsland is er een run op eieren waaraan geen kuikendoden te pas is gekomen. Consumenten vragen daar naar”, stelt Almaci.

“U verwijst naar de lange analysetijd. Aan mij wordt verteld dat die een heel stuk korter is. Die methode kan 3.000 eieren per uur verwerken, met als meerkost voor de consument 1 tot 3 eurocent. Er komt een moment in het debat waarop je moet vaststellen dat alle tegenargumenten niet meer opwegen tegen de voordelen van het stoppen met het doden van eendagskuikens. Het zou al een begin geweest zijn als u de brief steunt die Frankrijk en Duitsland samen met Luxemburg, Ierland en nog andere landen naar de Europese Unie hebben gestuurd om de marktverstoring te stoppen en een verbod op het doden van eendagshaantjes in te dienen”, stelt Almaci, die wel zelf bedenkingen heeft bij het Franse model.

Verbod moet geloofwaardig zijn

“Ik wil de sector absoluut verplichtingen ter zake opleggen, maar dan moet ik dat ook wel geloofwaardig kunnen doen, met de voorwaarde dat die techniek erin slaagt om aan geslachtsbepaling te kunnen doen zonder dat het embryo daardoor pijn ervaart – wat op zich een probleem is, dat de techniek beantwoordt aan de vragen inzake doorvoersnelheid en accuraatheid, en dat je ook inzake kostenefficiëntie iets realistisch kunt opleggen. Als we daar zijn, wil ik perfect schakelen. Maar momenteel schort er daar wat aan en dus zorgen we er enerzijds voor dat we zelf onderzoek financieren. Als er technieken bestaan die beantwoorden aan die vereisten, ben ik altijd bereid om die te laten proefdraaien in Vlaanderen”, besluit minister Weyts.

Filip Van der Linden