Startpagina Agriflanders

Genieten van het Belgische Trekpaard – ons levend cultureel erfgoed – op Agriflanders

Op zondag 15 januari 2023 is het groot feest voor het Belgisch trekpaard: eindelijk een ‘normaal’ nationaal kampioenschap. Dat de fokkers ernaar uitkijken, blijkt uit de 130 inschrijvingen.

Leestijd : 5 min

Het kruim van onze Belgische trekpaarden zal op Agriflanders in Gent te zien zijn en zal er strijden voor de mythische titel van Nationaal Kampioen.

Kampioenschap hengsten en merries

Bij de hengsten wordt het een titanenstrijd. De toppers zijn ingeschreven en zullen het tegen mekaar opnemen: Tor van de Kloosterhoeve, Hector van Grootveld van Vlaams-Brabant, Bob de ter Couterhove, Lord van de Boterhove, Jules du Canteleu, Matt van ’t Langhof… Voor wie kampioen wordt, is er eeuwige roem.

Bij de merries zullen de reekswinnaars het opnemen tegen de 4 rechtstreeks voor het kampioenschap ingeschreven merries, Rolinde van de Grens, Amelie van den Bunder, Katrien van ’t Valleihof en Gwendoline van de Spoorweg.

Gwendoline wordt ook tentoongesteld op de stand van Koninklijke Maatschappij van het Belgisch Trekpaard (KMBT). Ze zal daar geflankeerd worden door de nationaal kampioene van 2022, Melanie van het Voldershof en door de 15-jarige Loes van het Rivierenhof. Die laatste illustreert de langleefbaarheid van onze trekpaarden en het hard en duurzaam beenwerk waar binnen de fokkerij streng op wordt toegezien.

Voor de fokkers zeker ook interessant is het jong aanstormend geweld dat nog niet in aanmerking komt voor het kampioenschap, maar dat klaar staat om deze rol over te nemen. Bij de jeugd ziet men ook hoe de raçeurs fokken.

Levend cultureel erfgoed

De trekpaardcultuur heeft een lange en roemrijke traditie. De Romeinen roemden reeds de paarden van de Belgen. Het Belgisch trekpaard heeft zich voortdurend en op een dynamische manier aangepast aan een veranderende samenleving, en dit zonder zijn eigenheid te verliezen. In de middeleeuwen was het een ridderpaard, nadien werd het een trekkracht, niet alleen voor de landbouw, maar ook in de industrie en het transport. Het trok letterlijk en figuurlijk onze economie. Vandaag zit de toekomst van het trekpaard voornamelijk in recreatie.

Als we de ‘verpaarding’ van België in historisch perspectief bekijken, komen we tot de voor niet-ingewijden bevreemdende vaststelling dat er vandaag in België amper meer paarden zijn dan in de glorieperiode van het Belgisch trekpaard. Van 1846 tot kort na de Tweede Wereldoorlog waren er in België ongeveer 270.000 paarden, hoofdzakelijk trekpaarden. In de gloriejaren werden er jaarlijks 30.000 tot 40.000 trekpaardveulens geboren. Thans zijn er in België ruim 300.000 paardachtigen geregistreerd, waarvan ongeveer 20.000 trekpaarden. De huidige paardenpopulatie levert slechts een fractie van voormelde aantallen veulens. De (hoofd-)rol is nu weggelegd voor de Belgische jumpingpaarden, die wereldwijd succes halen, vaak gefokt of bereden door nazaten van families die vroeger roem vergaarden met Belgische trekpaarden.

Wereldwijd verspreid

Er is wereldwijd vraag naar Belgische trekpaarden. Er vertrekken ook nu nog Belgische trekpaarden naar alle windstreken. De teneur is dat er vooral vraag is naar paarden met hard en gezond beenwerk en naar kleur.

De klassieke bruinschimmel blijft in trek bij de traditionele fokkers en staat nog steeds voor het grootst aantal kwaliteitspaarden. Voor paarden met kwaliteit vindt men steeds een koper en dit ongeacht de kleur. Het is opmerkelijk dat veulenprijskampen met aanzien bezocht worden door kandidaat-kopers uit binnen- en buitenland. Het aantal geboren veulens blijft min of meer stabiel. De steun die de regionale overheden, zowel Vlaanderen als Wallonië, bieden, helpt het trekpaard te overleven.

Belangrijk is dat het gebruik van het trekpaard toeneemt. Een ras dat gefokt wordt zonder gebruiksdoel is gedoemd om ten onder te gaan. Ons Belgisch trekpaard blijft een ideaal recreatiepaard dat zowel aangespannen als bereden voor familiaal plezier zorgt. Opleidingen om met trekpaarden te leren werken, zijn binnen de kortste keren volgeboekt.

Publiekslieveling op allerhande manifestaties

In elk dorp kan je nog wel een Belgisch trekpaard bewonderen. Manifestaties met trekpaarden waar men inzet op promotie van onze trekpaarden met vliegende tapijten, paardenmolen, demonstraties met werkende trekpaarden… staan borg voor massale belangstelling en plezier voor jong en oud. Denk maar aan de trekpaardendag te Vollezele.

Het Belgisch trekpaard is iets van ‘ons’. Het roept warmte, nostalgie, sympathie en een goed gevoel op. Het is de kunst om van eenvoudige dingen te genieten. Voor elk kind dat ooit op een vliegend tapijt mocht zitten, is dat een onvergetelijke belevenis. Waar huisvuil opgehaald wordt met trekpaarden komen de mensen naar buiten om het paard te aaien. Dat zien we nog niet direct gebeuren met een vuilnis(vracht-)wagen.

Naast het fokken van trekpaarden, is er een ganse reeks ambachten verbonden aan ons Belgisch trekpaard. Hoefsmeden met ‘travail’, gareelmakers… vormen een onderdeel van de trekpaardcultuur, die we blijven koesteren.

De trekpaardcultuur omvat ook de hele sociale beleving die rond het trekpaard hangt. De jaarmarkten en andere wedstrijden, gaande van ringsteken, ganzenrijden, trekwedstrijden, boomslepen, ploegen, de animatie met trekpaarden voor kinderen, demonstraties met klassieke aanspanningen… worden immers niet alleen gedragen door de trekpaardenhouders, maar ook door de bezoekers. Beurzen als Libramont, Agribex en Agriflanders trekken massaal bezoekers en opmerkelijk is dat het trekpaard daar de publiekstrekker bij uitstek blijft. Ook lokale jaarmarkten en evenementen, waar men inzet op het Belgisch trekpaard, slagen erin om veel publiek te trekken.

Op beurzen als Libramont, Agribex en Agriflanders is het trekpaard de publiekstrekker bij uitstek.
Op beurzen als Libramont, Agribex en Agriflanders is het trekpaard de publiekstrekker bij uitstek. - Foto: Agriflanders

De trekpaardwereld is er een waar rang of stand er niet toe doet. De trekpaardenfokker, die het fingerspitzengefühl voor het fokken van kwaliteitspaarden van generatie op generatie doorgeeft, staat op de prijskamp naast – en niet zelden voor – de rijke industrieel, die evenzeer geniet van onze trekpaarden.

De sociale beleving die rond het trekpaard hangt, het sociaal contact tussen fokkers, gebruikers en bewonderaars bevordert de samenhorigheid van de trekpaardengemeenschap.

Het Belgisch trekpaard is iets typisch Belgisch, maar dan wel iets dat de wereld veroverd heeft. Tot op heden is het wereldberoemd, net als Brussel, onze frieten, onze chocolade en Eddy Merckx.

Tradities verderzetten

Het is aan onze generatie om deze traditie verder te zetten. Het hoeft geen betoog dat interne verdeeldheid onder trekpaardhouders, inteelt, oneerlijke praktijken en zieke benen zwakke punten zijn. Het is aan ons om die zwakke punten aan te pakken om ons sterk Belgisch trekpaard en al wat errond hangt door te geven aan de volgende generatie. Verder kijken dan de kerktoren is daarbij de boodschap. De uitbouw van ons stamboek in Europees en mondiaal perspectief is de uitdaging.

Iedereen wordt alvast uitgenodigd om er op 15 januari in Flanders Expo een groot feest van te maken!

Jan De Boitselier, KMBT

Lees ook in Agriflanders

Meer artikelen bekijken