Startpagina Stikstof

Eerste reacties op stikstofakkoord: tevredenheid, maar ook bezorgdheid

De eerste reacties op het stikstofakkoord dat de Vlaamse regering op 10 maart bereikt heeft, klinken niet bijzonder enthousiast. Zowel de landbouworganisaties als de natuurverenigingen blijven met veel vragen en veel bezorgdheden zitten.

Leestijd : 7 min

Boerenbond blijft heel bezorgd over het ontwikkelplan van het Turnhouts Vennengebied en een aantal andere aspecten uit het stikstofakkoord. "Het lijkt erop dat met het gelijkschakelen van de vergunbaarheidsdrempels tussen landbouw en industrie en het extern salderen tegen 1 januari 2025 2 cruciale bijsturingen zijn gebeurd die Vlaamse landbouwers toekomstperspectief kunnen bieden", klinkt het in een eerste reactie bij Boerenbond.

"Belangrijk is wel dat dit ook onverkort verder vertaald wordt in het decreet en er een duidelijk afgelijnd kader komt voor de passende beoordeling die dit mogelijk moet maken. Dit kan vanaf 1 januari 2025 zuurstof geven aan veehouderijen."

Niettemin blijft dit plan volgens Boerenbond zware inspanningen vragen van de landbouwers. "We kijken uit naar concrete teksten en zullen deze samen met onze bestuursleden en landbouwers minutieus gaan bekijken, waarna we uitgebreider zullen reageren.

In de volgende fase zullen verschillende wetgevende initiatieven moeten genomen worden. Boerenbond zal die initiatieven nauwgezet volgen. Kritisch, maar steeds zoekend naar oplossingen en perspectief voor onze jonge landbouwers. We willen betrokken worden bij de uitvoering. Daarom vragen we nu reeds om onze visie op het akkoord te mogen geven tijdens hoorzittingen in het Vlaamse parlement."

Laatste woord is nog niet gezegd

Het Algemeen Boerensyndicaat meent dat het laatste woord over dit stikstofakkoord nog niet gezegd is. "Er volgt nog een openbaar onderzoek naar de impact van het (bijna) gelijkschakelen van de beoordelingsdrempel voor landbouw en industrie en voor het mogelijk extern salderen van emissierechten. Voor menig gepassioneerde veehouder blijft dit dossier een zwaard van Damocles en is dit ondanks alles een zwarte dag", stelt ABS-voorzitter Hendrik Vandamme.

"De blokkering van de complete Vlaamse landbouw moest stoppen. Onze bezorgdheden over rechtsonzekerheid blijven echter onveranderd groot zolang er geen juridisch robuust decretaal kader is.

Een lichtpunt is dat de drempel van 0,028 sneller opgetrokken zal worden naar 0,8 mits passende beoordeling. Dat is dicht bij de 1 die industrie toegewezen krijgt. Het is goed dat er mogelijk (beperkte) ontwikkelingsruimte komt door extern salderen. We weten nog niet hoe dit concreet gemaakt zal worden, maar voor het ABS moet dit op een landbouwsociale manier kunnen. Het kan niet de bedoeling zijn dat enkel de kapitaalkrachtigen alle mogelijkheden naar zich toe trekken. Het is goed dat dit onderzocht wordt.

Een groot aantal bedrijven hebben de boodschap gekregen dat ze moeten stoppen. Elk bedrijf staat voor een boerenfamilie, voor mensen. Voor hen en hun omgeving zal passende begeleiding moeten voorzien worden. Er is dan wel financiële compensatie voorzien, maar er zal meer nodig zijn", besluit Vandamme.

Aanzet voor perspectief

Groene Kring, de jongerenorganisatie van Boerenbond, is tevreden over de aanzet voor perspectief, maar vindt het bereikte akkoord zeker niet om van te juichen. "Wij blijven bezorgd over de onzekerheid die blijft aanhouden. De 2 nieuwe maatregelen moeten nog onderzocht worden en zullen ten vroegste ingevoerd worden in 2025. Daardoor zal de landbouwsector nog 2 jaar in een stilstand blijven. Daarnaast blijft het volledige akkoord zware inspanningen vragen van de sector en daar kunnen we uiteraard niet positief over zijn", zegt Groene Kring in een eerste reactie.

Geen witte, maar grijze of zwarte rook

De Stuurgroep Vennengebied Turnhout ziet een aantal zaken in de nieuwe nota die mogelijks een positief beeld kunnen vormen. "Maar dan verdienen ze nog een zeer goede toelichting en zullen ze heel correct opgenomen moeten worden in de decreten die ze gaan opmaken.

Wij blijven erbij dat het ganse dossier op veel items onbetrouwbaar is. Waarom doen ze zo geheimzinnig over de meet- en analyseresultaten waarop de cijfers in de PAS zijn gebasseerd. De 20.000 bezwaren die er zijn en herleid werden tot 1.200 unieke bezwaren, zijn een groot staatsgeheim. Zelfs de wettelijk verkozen parlements- en commissieleden krijgen ze niet te zien. Als die effectief mee zijn opgenomen in het akkoord en er rekening mee gehouden zal worden, waarom mag de samenvatting daarvan niet openbaar zijn? Schending van de privacy is dit niet want een samenvatting moet geen namen van indieners bevatten.

Komt er een fiscale regeling?

Er is sprake van een ruime opkoopregeling, maar hoe verloopt deze? Wat zal er vergoed worden? Hoeveel zal er vergoed worden? Wanneer gaat dit in voege en welke termijnen worden voorzien? Komt er een fiscale regeling of moeten de vergoede boeren na 2 jaar alles afgeven?

De eco-hydrologische studie kunnen we in de korte teksten niet weervinden. Toch wordt deze uitgevoerd en daar gaan we als regio zware gevolgen van dragen. Aangepaste teelten zijn mooi in theorie, maar iedereen die onze regio kent, weet dat het niet evident of haalbaar is. De aangepaste bemesting komt bovenop een al heel streng MAP 7 voor onze regio.

Dit zijn nog maar een aantal items die voor ons zeer veel onduidelijkheid brengen. We kunnen dan ook niet positief zijn met het akkoord dat momenteel is afgesloten. Hopelijk kunnen we de komende dagen meer duidelijkheid krijgen. We blijven alvast ijveren voor onze sector en het mooie Kempische platteland. Dit laten wij niet zomaar ontnemen voor een politieke show en tot op heden een zeer ondemocratische PAS. We hebben altijd geijverd voor een oplossing met de sector in plaats van een akkoord over de sector. Enkel hier heeft onze ganse economie en samenleving baat bij. We vrezen dan ook dat de lijken nog uit de kast zullen vallen en hopen dat het voor de onze regio niet te laat zal zijn", klinkt het in een eerste reactie bij de Stuurgroep Vennegbied Turnhout.

Evenwicht tussen belangen

Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, reageert dan weer bijzonder opgelucht op het stikstofakkoord dat in de schoot van de Vlaamse regering is bereikt. "De definitieve programmatorische aanpak stikstof biedt rechtszekerheid en legt de basis om een vergunningenstop af te wenden. Het akkoord voorziet in een evenwicht tussen de belangen van de industrie, de natuur en de landbouw.

Voka drong er in de laatste maanden herhaaldelijk op aan om snel een definitieve oplossing uit te werken voor het stikstofprobleem. We zijn blij met het bereikte akkoord. We rekenen er nu op dat ook de volgende stappen om dit akkoord uit te voeren snel worden genomen in de Vlaamse regering en in het Vlaamse parlement. Onze bedrijven hebben rechtszekerheid nodig om verder te kunnen investeren in de Vlaamse economie”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka.

Tevreden met afbouw varkensstapel

Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Dryade en West-Vlaamse Milieufederatie reageren tevreden dat het akkoord van 10 maart de druk van landbouw op natuur erkent. "Positief zijn de extra middelen voor natuurherstel en de afbouw van de varkensstapel. Maar blind optimisme in technologische oplossingen pakt de grondoorzaak van het stikstofprobleem niet aan en blijft een risicovol toekomstpad voor landbouwers.

Het akkoord moet de stikstofdepositie op de natuur halveren tegen 2030. De Vlaamse regering trekt 3,6 miljard euro uit voor natuurherstel, uitkoopregelingen en investeringssteun voor boeren. Ongeveer de helft daarvan is voorzien om de opgelopen natuurschade te remediëren. Dat is een belangrijk bedrag maar toch verbleekt het bij de 31 miljard euro die Nederland voorziet.

De cruciale rol van natuurherstel dient best breder en integraler bekeken te worden zodat alle natuur naar waarde geschat wordt en niet enkel het kleine percentage beschermde natuurgebieden. Gezien de middelen nu enkel ingezet worden voor het kleine percentage Europees beschermde natuur blijft de impact voor de natuurkwaliteit in heel Vlaanderen eerder beperkt. Bovendien werkt dit natuurherstel enkel indien de stikstofdepositie afdoende daalt, zoniet blijft het dweilen met de kraan open.

Door gebrek aan een toekomstgerichte landbouwvisie legt dit akkoord een doorgedreven focus op technologische maatregelen. Deze ‘technofixes’ leveren in de praktijk vaak niet de reductie op die ze beloven, dragen bij aan de verhoging van andere vormen van milieudruk (zoals waterschaarste) en creëren een lock in-situatie als blijkt dat er na 2030 nog bijkomende reducties nodig zijn. Bovendien dreigt dat technologisch optimisme ons weg te leiden van een aanpak van de grondoorzaak van deze crisis: de import van stikstof in de vorm van veevoer en kunstmest worden in het akkoord niet aangepakt.

Meer grondgebonden veeteelt

Om op lange termijn de hele milieudruk en gezondheidsrisico’s te verlagen, is ondersteuning van landbouwers om te evolueren naar een meer grondgebonden veeteelt met minder dieren en meer eigen voedervoorziening een meer zinvolle maatregel. Begeleiding van landbouwers die hier werk van willen maken, moet centraal staan in de uitrol van dit akkoord."

De natuur- en milieuorganisaties reageren tevreden dat bijkomende versoepelingen als extern salderen of het verlagen van de grenswaarden voor de landbouw geen integraal onderdeel van het akkoord vormen, maar eerst nog verder onderzocht worden. Extern salderen geeft volgens hen onvoldoende garantie dat publiek geld optimaal gebruikt wordt om de negatieve milieu-impact van stikstof te doen dalen. Bovendien is de versoepeling van de beoordelingscriteria (kdw) voor hen momenteel niet aan de orde.

Het is volgens de natuurverenigingen voorlopig koffiedik kijken of dit akkoord voldoende zal zijn om de milieu- en gezondheidsdruk van stikstof afdoende te verlagen. Het blijft immers een politiek consensusakkoord. Ze zien deze beslissing echter wel als een belangrijke stap en stellen vast dat deze Vlaamse regering de stikstofproblematiek stilaan serieus begint te nemen.

Filip Van der Linden

Lees ook in Stikstof

‘Fastlane’ komt er aan

Veeteelt Het is niet de eerste keer dat de commissie Leefmilieu in het Vlaams Parlement zich vragen stelt over de werking van het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veeteelt (WeComV). Minister Demir verwacht veel heil van een ‘fastlane’ die binnenkort van start gaat.
Meer artikelen bekijken