Wat te ondernemen voor als het straks niet meer gaat?
Wij zijn een getrouwd koppel met 2 kinderen en wij zijn beiden meer dan 75 jaar oud. Hoewel wij momenteel in goede gezondheid verkeren, maken wij ons zorgen. Steeds regelmatiger worden wij geconfronteerd met vrienden en kennissen die beginnen te kampen met medische problemen of die plots van de ene op de andere dag in een situatie terechtkomen waarin ze zelf hun zaken niet meer kunnen regelen. Hoe kunnen wij onze voorzorgen nemen?
Het lijkt ons dat het regelen van een zorgvolmacht uw grootste bezorgdheden kan wegnemen.
Zorgvolmacht
Een zorgvolmacht is een preventieve buitengerechtelijke beschermingsmaatregel waarbij u zich voorbereidt op een potentieel toekomstige tekortkoming van uw autonomie en uw wil. Dat doet u door een andere persoon toestemming te geven om in uw plaats handelingen te stellen. Een zorgvolmacht kan worden opgemaakt zonder tussenkomst van een rechter of een rechtbank.
Omdat een zorgvolmacht een lastgevingsovereenkomst is, zijn er verschillende partijen bij betrokken en moet deze volmacht gemaakt worden wanneer u nog bekwaam bent. U wijst als lastgever een lasthebber aan en bepaalt welke handelingen de lasthebber in uw naam mag stellen wanneer u niet meer in staat bent om dit zelf te doen. Hoe ruim of hoe beperkt u de bevoegdheden maakt, is een keuze die u zelf neemt en vastlegt in de zorgvolmacht.
Wat regelen?
Meestal gaat het om vermogensrechtelijke handelingen, maar dit hoeft niet noodzakelijk het geval te zijn. Zo kunnen de bevoegdheden reiken van het beheer van uw bankrekeningen tot de verkoop van uw woning of tot het regelen van uw opname in een woonzorgcentrum. Het feit dat er geen gerechtelijke inmenging is, impliceert dat u een grote vrijheid heeft bij de organisatie van uw zorgvolmacht.
In de zorgvolmacht kan u een of meerdere personen die u vertrouwt aanstellen en dit met betrekking tot een of meerdere handelingen. Deze verschillende soorten handelingen die u aan een lasthebber kan opdragen, kunnen betrekking hebben op uw vermogen of op uw persoon. In de volmacht geeft u als lastgever het ogenblik aan vanaf wanneer u wenst dat de volmacht uitwerking krijgt. U blijft namelijk bekwaam om de handelingen in de volmacht zelf te stellen tot op het moment dat vooraf is vastgelegd.
Praktische aanpak
Het opstellen van de zorgvolmacht kan op 2 manieren: ofwel doet u dit zelf in een onderhandse akte, ofwel laat u zich bijstaan door een notaris, die een notariële akte zal opmaken. Vereist is wel dat de zorgvolmacht schriftelijk wordt vastgelegd. Vaak wordt de bijstand van een notaris aangeraden, omdat hij uit zijn praktijkervaring over de nodige waakzaamheid beschikt om een volwaardige zorgvolmacht op te stellen en omdat hij u over de verschillende juridische mogelijkheden kan informeren.
De zorgvolmacht moet in elk geval bepaalde minimumgegevens bevatten. We denken hierbij onder meer aan de naam en de contactgegevens van de lasthebber, evenals de bevoegdheden die u aan hem of haar wil geven. Wie deze lasthebber is, maakt niet uit. Het kan gaan om een familielid, een verwant of een goede vriend. Het belangrijkste is dat u een persoon kiest die u zelf vertrouwt en waarvan u weet dat hij of zij uw belangen correct zal behartigen.
Daarnaast doet u er goed aan om in de zorgvolmacht het tijdstip van inwerkingtreding vast te leggen. Verschillende redenen kunnen aan de grondslag liggen, zoals ziekte of dementie. Zo creëert u zekerheid naar het moment dat de zorgvolmacht van toepassing is. U kan ervoor opteren om deze keuze over te laten aan de lasthebber of aan onafhankelijke artsen. Indien u zich zorgen maakt dat er misbruik zou worden gemaakt van de volmacht, kan u bepalen dat uw last-hebber zich regelmatig moet verant-woorden bij een derde. Zo zou u bijvoorbeeld één van uw kinderen last-hebber kunnen maken met de verplichting om jaarlijks aan de langstlevende ouder en aan het andere kind rekening en verantwoording af te leggen.
Het is belangrijk dat u uw zorgvolmacht registreert in het Centraal Register voor Lastgevingen op het moment dat u nog steeds wilsbekwaam bent. In dit register worden alle zorgvolmachten geregistreerd. Registreert u uw zorgvolmacht niet, dan kunnen de bepalingen in de zorgvolmacht geen doorwerking hebben op het moment dat u wilsonbekwaam wordt. Uw zorgvolmacht kan dan niet worden gebruikt. Registreren is daarom absoluut noodzakelijk. Indien u zich laat bijstaan door een notaris voor de opmaak van de volmacht, dan zal de notaris zeker voor deze registratie zorgen.
Alternatieven?
Indien u geen zorgvolmacht heeft opgemaakt en u zou bijvoorbeeld door een beroerte of verkeersongeval op een bepaald moment niet meer in staat zijn om uw eigen vermogen te beheren of om bepaalde beslissingen over uw persoon te nemen, dan dringt de aanstelling van een bewindvoerder zich op. Zo’n bewindvoerder wordt aangesteld door de vrederechter, die ook de grote lijnen van de opdracht van de bewindvoerder zal vastleggen.
Deze bewindvoerder zal vervolgens jaarlijks bij de vrederechter verslag moeten uitbrengen van zijn werkzaamheden en daarbij, als hij ook voor het vermogen van de beschermde persoon moet instaan, een financieel overzicht moeten bezorgen. Het nadeel van dit gerechtelijke alternatief is natuurlijk dat u zelf uw zaken niet heeft geregeld en dat er meestal een bewindvoerder aangesteld wordt die u niet zelf heeft gekozen.
