Bart Van den Bosch (De Wijnpers Leuven): “Breed aanbod is een grote troef voor onze school”

Lut Lambert was de voorbije 15 jaar directeur van de provinciale school De Wijnpers in Leuven. Bart Van den Bosch volgde haar dit schooljaar op. “Deze school was me niet vreemd bij mijn aanstelling als directeur”, lacht hij. “Ik werkte 10 jaar nauw samen met directeur Lambert. Tot vorig schooljaar was ik hier immers technisch adviseur coördinator.”

Meer dan eeuw tuinbouwonderwijs

De Wijnpers ligt op de flank van een heuvel, net binnen de Leuvense stadsring. Vanop de schoolterreinen – zo’n 1,5 ha – heb je een prachtig zicht over het Leuvense stadscentrum. De schooltuinen en plantsoenen zorgen er voor een groene long in de stad. De Wijnpers bestaat intussen al 112 jaar. Lange tijd was het dé Groenten- en Moesteeltschool van – toen nog – de provincie Brabant. De naam van de school verwijst naar het voormalige Wijnpershuis (met bouwjaar 1551!) van de Leuvense Sint-Geertrui-abdij nabij de wijngaarden op de noordwestelijke heuvelflank van de stad. Het gebouw werd in 1912 in gebruik genomen als eerste locatie van de moestuinschool.

De voorbije decennia groeiden het aantal leerlingen, het areaal en het aantal gebouwen en serres. De typische tuinbouwschool verruimde zijn aanbod, onder meer na fusies met andere Leuvense scholen, naar andere (technische) richtingen. “Zo’n 25 jaar geleden was je tuin laten aanleggen bijvoorbeeld hot”, legt Bart Van den Bosch uit. “Zo ontstond een grote nood aan geschoolde tuinaanleggers. De Wijnpers heeft toen met een gepaste opleiding een nieuw publiek van leerlingen aangesneden. Anderzijds is de pure richting Landbouw hier al geruime tijd afgevoerd. Onze locatie leent zich niet naar grote akkerbouwteelten of veehouderij. Nabij de Benedictushoeve in Herent – vandaag een sociale werkplaats – doen we wel nog aan fruitteelt en aan natuurbeheer. En aan de andere zijde van de Leuvense ring bewerken we ook nog zo’n 4 ha land.”

Sterke groei

Van den Bosch: “Mijn voorganger had een grote invloed op de ontwikkeling van de school. Ze startte in 2007 met 444 leerlingen. Ondertussen zijn er dat zowat 900, waarvan ongeveer 450 leerlingen in de richting Land- en tuinbouw. Zowat 10 tot 12% van deze leerlingen komt uit een landbouwersgezin. In het Leuvense zijn er niet zoveel landbouwbedrijven, maar onze studenten komen uit een ruime regio die reikt tot Tienen en Overijse.

Ook het aantal leerkrachten en medewerkers verdubbelde van 75 in 2007 naar 154 in 2022. Naast het aantal leerlingen breidde ook het aantal studierichtingen fors uit. Vandaag staan we sterk in 3 domeinen: Land- en tuinbouw, Kunst en creatie en STEM.

Onder bewind van mijn voorganger werden ook op infrastructureel vlak enorme stappen vooruitgezet. Er kwam een nieuw gebouw voor de eerste graad in 2014. In 2018 was de renovatie van het Wijnpershuis achter de rug, het historische gebouw bevat nu terug volwaardige klaslokalen. En ik kon mijn eerste schooljaar als directeur starten met een gloednieuw gebouw voor het domein Land- en tuinbouw.”

Duurzame nieuwbouw

“De nieuwbouw is een voorbeeld van duurzaam bouwen”, legt Van den Bosch uit. “Het maakt onder meer gebruik van een systeem van hernieuwbare thermische energie. Het wordt fossielvrij verwarmd en gekoeld met een BEO (Boorgat Energie Opslag)-veld. Dit systeem haalt de warmte en koelte uit een buizenstelsel onder de grond.

De leerlingen van de tweede en derde graad Land- en tuinbouw kunnen de lessen hier nu volgen in een moderne en stimulerende omgeving. Voordien zaten ze verspreid over verschillende gebouwen op de campus. Het nieuwe gebouw telt, naast les- en praktijklokalen, ook 2 wetenschapslokalen met labovoorzieningen, kleedkamers en douches en lockers, en zelfs een vinificatieruimte waar wijn kan gemaakt worden. In een experimentele ruimte kunnen de leerlingen nieuwe teelttechnieken uitproberen, zoals verticale stadslandbouw met ledverlichting.”

Bij de rondleiding zien we een docent met een leerling aan het werk aan nieuwe aquaria en een terrarium die een afscheiding vormen tussen een leslokaal en de gang. “Het is niet alleen mooi, maar ook educatief, want ook hierbij moeten de optimale parameters voor dieren en planten voortdurend in het oog gehouden worden.” We belanden zelfs op het dak van de nieuwbouw. “Hier zullen de leerlingen nog een educatieve en natuurvriendelijke daktuin aanleggen.”

Eigen (streek)producten

Wanneer de schoolbel gaat en de middagpauze begint, komt men ook in actie in de nieuwe schoolwinkel. “We verkopen onze eigen producten, van bloemen en fruit tot onze honing en wijn, maar ook soep van eigen groenten. Vroeger verkochten we aan de veiling, nu vermarkten we onze producten via de korte keten aan onze eigen leerlingen en mensen uit de buurt.”

Sinds vorig jaar beschikt de school over een eigen wijndomein. “Wijndomein ‘De Wijnpers’, is al ingebed in ‘Sprankelend Hageland’ van de toeristische dienst van de provincie”, vertelt directeur Van den Bosch trots. “We hebben zowel een witte (Johanniter) als een rode (Monarch) biologische wijn en een natuurwijn met eigen gisten. We zullen dit jaar zo’n 700 flessen kunnen bottelen. De eerste wijnstokken werden zo’n 5 jaar geleden aangeplant op de steile flank. Het is een uniek zicht in de stad. We zijn hier best wel trots op. Het is ook leuk dat heel wat leerlingen hierbij betrokken zijn. De leerlingen van richting Plant van de tweede en derde graad verzorgen de biologische wijngaard en oogsten de druiven, de leerlingen van de biotechnologische wetenschappen zorgen voor het vinificatieproces. En het etiket voor onze wijnflessen werd ontworpen door onze kunstafdeling.

De provincie – en wij dus ook als provinciale school – zetten sterk in op dit streekproductenverhaal. Dat slaat aan. Naast wijnbouw, denken we ook aan de beroemde eetdruiven uit de regio Overijse en aan witlof in samenwerking met het Praktijkpunt van Herent. Een van onze leerkrachten, een oud-leerling van deze school, is trouwens onze oude druivenserre minutieus aan het restaureren.”

Gegeerde afgestudeerden

Van den Bosch is ervan overtuigd dat het hoge aantal leerlingen een gevolg is van het brede aanbod dat De Wijnpers biedt. “Dat deed enkel jaren geleden ook het aandeel meisjes toenemen. We zijn geen specialisatieschool op 1 teeltgebied, maar zorgen voor een polyvalente opleiding, onder andere dus in de groene sector. Dat leidt tot een waaier aan mogelijkheden.

Naast een degelijke algemene basisvorming, beogen we een vlotte doorstroming naar het hoger onderwijs – bijvoorbeeld biotechnologische wetenschappen – en naar een beroepsgerichte technische opleiding die aansluit bij de noden van de arbeidsmarkt.

De mogelijkheid tot duaal leren – 2 dagen op school en 3 dagen in een bedrijf – is ook een sterk punt. De meerderheid van onze leerlingen kiest daar zelfs voor. Na een extra 7de jaar, met een stevige voet in het bedrijfsleven, zijn onze leerlingen klaar om bedrijfsleider te worden. Een andere optie is een extra jaartje Se-n-Se Agro- en groenbeheer. Dat is een schakeljaar met een zeer intensieve opleiding in het eerste semester en een langdurige (binnen- of buitenlandse) stage binnen het werkveld in het tweede semester. Onze afgestudeerden hebben gegeerde profielen in heel wat knelpuntberoepen.”

Actualiteit

Een rode draad doorheen heel wat opleidingen is duurzaamheid. “Het thema is vandaag in al onze studierichtingen erg belangrijk. We willen onze jongeren van het domein Land- en tuinbouw onder meer aanleren om doordacht om te gaan met onze grondstoffen en met de bodem. En we volgen ook de actualiteit van nabij. De wetgeving zit vanaf de tweede graad mee vervat in hun opleiding. Binnen de land- en tuinbouw zijn er momenteel wel wat hete hangijzers. Via hun bedrijfsstages of thuissituatie zijn de leerlingen goed op de hoogte. De onzekerheid door het stikstofakkoord dringt zo door vanop het terrein tot in de klas, bij de leerlingen en het lesgevend kader. We gingen begin maart als school niet mee betogen in Brussel, maar sommige leerlingen deden dat wel met hun stagebedrijf. We hebben er de nodige aandacht en omkadering aan gegeven in de klas.”

Anne Vandenbosch