Kiezen voor lavendel of salie?
Welke tuinplanten roepen met hun blauwe bloemen meer het vakantiegevoel op dan lavendel en salie? Lavendel, met zijn massa’s bloemen en zijn krachtige, rustgevende geur, laat ons dromen van zuiderse oorden. Tuinsalie, met zijn diepblauwe bloemen en zijn sierlijke vorm, is een ware vlinder- en bijenmagneet, en brengt zo op zijn eigen manier de zomer in de tuin.

Lavendel kan zijn afkomst dus niet loochenen. Vooral de aromatische eigenschappen van deze plant zijn onovertroffen. Ook als keukenkruid – lavendel is een onmisbaar ingrediënt van de Provençaalse kruidenmix – en als geneeskrachtig kruid – rustgevende en ontsmettende werking – is lavendel een zeer gewaardeerde plant.
Salvia nemorosa
In de tuin
Dat lavendel niet meteen de moeilijkste plant is, kan men op dit moment waarnemen in vele honderden tuinen. In kleine tuinen als solitair, in grote tuinen als haagjes of in massieven: bijna overal doet hij het goed. Wel heeft de plant een hekel aan zware, natte grond, aan schaduw en aan vochtige, koude lucht. Lavendel geeft de voorkeur aan kalkrijke gronden (jaarlijks meekalken met het gazon volstaat) en aan een plekje in de volle zon.
Tuinsalie is al evenmin veeleisend wat betreft standplaats. In grote lijnen stelt hij dezelfde eisen aan zijn omgeving als lavendel: een zonnig plaatsje in de tuin op een droge, goed doorlatende grond met een neutrale tot hoge pH (kalkrijk) zorgt voor goed bloeiende en gezonde planten.
Snoeien
Alhoewel hij vaak als dusdanig wordt verkocht en in tegenstelling tot wat velen onder ons denken, is lavendel geen vaste plant maar een ‘wintergroen’ doorlevend struikje, met takken die bij het ouder worden verhouten. Dit is meteen ook de reden waarom lavendel jaarlijks gesnoeid dient te worden. De niet gesnoeide takken gaan verhouten en lopen nog zeer moeilijk uit. Voor een rijke bloei en mooi gevulde planten dienen de oude takken jaarlijks te worden weggesnoeid. Daardoor krijgen we telkens nieuwe, frisgroene scheuten en blijven de planten kruidachtig en groeikrachtig.
Een eerste snoei kan gebeuren als de lavendelbloemen uitgebloeid zijn (blauwe kleur verdwenen) door de uitgebloeide bloemaren weg te knippen. Daardoor zien de planten er in de winterperiode verzorgder uit. De eigenlijke snoei gebeurt in het voorjaar (maart-begin april) door de planten terug te snoeien. Dat kan je doen met de haagschaar, tot enkele centimeter boven het verhoute gedeelte van de lavendelstruikjes.
Ondanks een goede snoei zal de lavendel jaar na jaar steeds een stukje meer verhouten. Daardoor wordt de plant na een aantal jaar onderaan onvermijdelijk kaal en zal deze moeten vervangen worden door jonge lavendelstruikjes, die we wel gemakkelijk zelf kunnen stekken (eind augustus is hiervoor ideaal).
Tuinsalie is een doorlevende vaste plant die in het najaar bovengronds afsterft. De verdroogde plantendelen mogen na het afsterven gewoon worden weggeknipt net boven de grond. Snoei is dus niet echt nodig, wel wordt de bloei bevorderd door het wegsnoeien van de uitgebloeide bloemaren.
Goede tuinsoorten en variëteiten
Zowel van lavendel als van tuinsalie zijn tientallen soorten in de handel die in ons klimaat perfect winterhard zijn. Wat lavendel betreft, zijn de beste tuinsoorten variëteiten van Lavandula angustifolia.
L. ang. ‘Munstead’
L. ang. ‘Dwarf blue’
L. ang. ‘Hidcote’
L. ang. ‘Alba’ – ‘Edelweiss’
Van tuinsalie zijn er onder andere de volgende variëteiten.
Salvia nemorosa ‘Ostfriesland’ Dit is de meest gekweekte tuinsalie, met van juni tot augustus diepblauwe bloemen. Deze soort wordt tot 50 cm hoog.
Salvia nemorosa ‘Mainacht’
Salvia nemorosa ‘Blauhägel’
Zoals reeds eerder gezegd, kan een tweede bloei later op het jaar gestimuleerd worden door de uitgebloeide bloemaren weg te snoeien.
Conclusie
Lavendel is de beste keuze voor de liefhebbers van zomersblauw die gaan voor de zuiderse sfeer en voor het onovertroffen aroma. Lavendel bloeit zeer rijk, maar minder lang dan salie. De plant is echter meer veeleisend wat betreft standplaats (zonnig) en bodemkwaliteit (lichtere, goed doorlatende bodems). Om de planten mooi en groeikrachtig te houden kan je ze het best tweemaal per jaar snoeien. Lavendel is wintergroen en kan dus gebruikt worden als afboording van borders en paden. Een groot pluspunt in deze tijden is dat lavendel als mediterrane plant zeer goed droogte en hitte verdraagt
Tuinsalie is de beste keuze voor liefhebbers van zomersblauw die gaan voor onderhoudsgemak en levensduur. De bloei is dan misschien wat minder rijk, maar een tussentijdse snoeibeurt zorgt voor een bloei die doorgaat tot diep in de herfst. De plant is bovendien wat verdraagzamer wat betreft bodemkwaliteit (als het maar niet te nat is) en standplaats (liefst volle zon, maar er zijn ook selecties die het prima doen in de halfschaduw). Salie is niet wintergroen, maar dat heeft dan weer als voordeel dat je niet moet snoeien en dat je toch jaar na jaar mooie en groeikrachtige planten hebt.