Europese steun voor wijnsector laat ‘wrange nasmaak’ na bij Rekenkamer
De Europese Rekenkamer heeft een kritisch rapport gepubliceerd over de Europese steun voor de wijnbouwers. De maatregelen versterken het concurrentievermogen van deze sector niet en de milieu- en klimaatambities zijn beperkt, aldus de auditeurs.
Europa blijft het wijncontinent bij uitstek. Met 2,2 miljoen wijnbouwbedrijven en wijngaarden die ongeveer 2 % van de landbouwgronden bestrijken is dit werelddeel nog steeds de grootste producent, consument en exporteur.
Maar wijnstokken zijn ook gewassen waarvoor intensief gewasbeschermingsmiddelen worden gebruikt en de opwarming van de aarde heeft ook aanzienlijke gevolgen voor de sector. Vanaf de jaren 1970 tot 2010 werd de Europese wijnsector gekenmerkt door productie-overschotten, en decennialang was het Europese beleid erop gericht om een evenwicht te vinden tussen vraag en aanbod, onder meer via het distilleren van overschotten, het opleggen van aanplantbeperkingen en het verstrekken van subsidies voor het rooien of herstructureren van wijngaarden.
Nu keert de Europese Unie jaarlijks zo'n 500 miljoen euro aan de wijnbouwers uit om hun wijngaarden te herstructureren en hun concurrentievermogen te vergroten. Sinds 2016 kunnen wijnbouwers ook toestemming vragen om extra wijnstokken aan te planten. Dat moet een gecontroleerde toename van het productiepotentieel met maximaal 1 % per jaar mogelijk maken, en tegelijkertijd een overaanbod vermijden.
Geen groene wijn
Maar wijnen kunnen rood, wit of rosé zijn, maar zelden is er sprake van 'groene' wijnbouw, stelt de Rekenkamer. De herstructureringsmaatregelen houden weinig rekening met groene doelstellingen. In de praktijk gaat er geen Europees geld naar projecten die de impact van de wijnbouw op klimaat en milieu beperken. Dergelijke projecten zouden het tegenovergestelde effect kunnen hebben, bijvoorbeeld omdat wordt overgeschakeld op druivensoorten die meer water nodig hebben.
Ook de jaarlijkse uitbreiding van het areaal met 1 % is nooit vanuit milieuoogpunt beoordeeld, aldus de auditeurs. Volgens de Rekenkamer is het ook niet gelukt om het concurrentievermogen van de Europese wijnbouwers te vergroten. In de 5 gecontroleerde landen (Frankrijk, Italië, Spanje, Tsjechië en Griekenland) worden projecten gefinancierd zonder rekening te houden met criteria voor het bevorderen van het concurrentievermogen.
