“Als de koe liever in de ligbox blijft dan naar de weide te gaan, dan zit het goed inzake comfort”

Andringa’s eerste concept, de Comfort Zone-ligbox, is afkomstig uit Noord-Amerika en relatief eenvoudig. Het werd dan ook al vaak gekopieerd, maar daar maakt de Fries zich niet druk in. Het eerste concept begrenst de zijkanten van het ligbed van de melkkoeien met een metalen buizenframe, zeg maar een wand met een groot ruimtegevoel. Een dwarse metalen buis – de schoftboom – voorkomt dat de melkkoe te ver naar voren stapt, omdat de koe daar niet onderdoor kan.

Zoveel mogelijk natuurlijk gedrag

Die ene dwarse buis, die zat Rinse dwars. “Je wil als ontwikkelaar zoveel mogelijk natuurlijk gedrag toelaten in de melkstal. Koeien zijn van nature heel nieuwsgierig. Als er iets gebeurt in de stal, willen ze hun kop kunnen oprichten om zo snel mogelijk te kijken wat er precies gebeurt. Als een koe aan het eten is, dan kan dat niet met het klassieke voerhek en ook niet in de Comfort Zone-ligbox. Dan moet de koe eerst enkele stappen achteruitzetten en dat is geen natuurlijk gedrag”, zegt hij.

Met de Dreamstall lukt dat wel. “Als we de Dreamstall herleiden tot de essentie wordt in mijn oorspronkelijke concept de dwarse schoftboom vervangen door 2 verticale, opstaande stangen met opvallende oranje bollen in massief plastic. Die bollen beletten dat de koe tot in de voergang stapt, maar de ruimte is breed genoeg, zodat ze haar kop kan optillen.”

Bredere ligplaats

Met dit systeem lukt het bovendien om de melkkoeien een bredere ligplaats te geven, een van wel 140 cm. “Dat is een tweede punt waar ik en heel wat onderzoekers uit de sector al heel lang naar op zoek waren. Het is misschien wel belangrijker dan het opwaarts kunnen bewegen van de kop. De breedte van de ligplaatsen is vandaag eigenlijk net te nipt en dus niet comfortabel voor de koe. Een koe wil bij het liggen al eens haar poten zijdelings wat laten uitsteken en dat lukt niet bij de ligboxafbakening met verticale wanden die we vandaag kennen.

“Als je de ligplaatsen gewoon iets breder maakt, gaan de koeien zich al eens schuin leggen, met de kop in de linkse of rechtse hoek. Dan komt de mest niet terecht in de mestgang en heb je als melkveehouder meer werk om alle ligboxen netjes te houden. Dat was het hele dilemma: of je kiest voor het comfort van de koe of voor de werklast van de veehouder”, duidt de CEO van Cowhouse International.

Zonder verticale wand

“Waar we vroeger altijd met een soort van wand werkten die de ligplaatsen opdeelt, heeft de Dreamstall een soort van zwevend, horizontaal lussenframe op schofthoogte. Er is geen verticale wand die uitstekende poten tegenhoudt. De koe positioneert zich instinctmatig mooi recht tussen de  lussen in kunststof als ze de ligbox instapt, omdat ze aanvoelt dat ze zo het makkelijkst zal kunnen rechtstaan na het rusten.”

De opening tussen de plastic ballen is 40 cm. Dat is genoeg voor de kop van de koe, maar net iets te smal voor de koe om er zomaar door te stappen. De plastic ballen duwen dan tegen de schouders van de koe. De stangen met de plastic ballen geven maar een heel klein beetje mee. Het voordeel is dat in het uitzonderlijke geval van een brand of als de koe zich op een andere manier bedreigd voelt, ze zich – door flink wat kracht te zetten – toch door deze barrière kan murwen om aan het onheil te ontsnappen. Zonder bedreigende factoren zullen melkkoeien volgens Andringa maar heel zelden de moeite nemen om door de barrière te duwen.

Lange aanloop naar productie

Het lijkt een eenvoudige oplossing, maar er kwam heel wat denkwerk aan te pas vooraleer het bedrijf uit Friesland het als afgewerkt product in de markt kon zetten. “Het is niet dat ik jaren aan een stuk achter een bureau of tekentafel heb zitten zwoegen. Zowat 10 jaar heb ik voor Cowhouse heel wat melkveehouders bezocht in binnen- en buitenland om mijn eerste concepten uit te leggen en om erover in discussie te gaan met veehouders. Dan kreeg ik onderweg in de wagen een idee en dan zette ik me even aan de kant om snel een notitie of een schets te maken. Op kantoor of thuis begon ik dat dan uit te werken en – als het efficiënt en haalbaar leek – af te toetsen. Heel veel van die eerste ideeën zijn snel gesneuveld.

Met de combinatie van de 2 facetten van wat vandaag de Dreamstall is, was ik van bij het begin overtuigd van de efficiëntie, maar je wil natuurlijk eerst zelf zien dat het in de praktijk kan werken en dan bouw je een prototype. De vertaling van papier naar dat eerste prototype, daar is wel wat tijd en moeite ingekropen. En dan moest er nog een test met een eerste proefstal komen. Dan moet je ook nog eens een eerste melkveehouder overtuigen van je idee en hopen dat die erin mee wil gaan. Dan wil je de rechten op je idee beschermen en volgt er nog een pak andere administratie en keuringen. Alles samen kom je zo aan die lange aanloop naar de introductie van het idee op de markt.”

De testopstellingen in 2 melkveestallen in Nederland waren een succes. “Dan kreeg ik in de lente een foto via WhattsApp van een van de melkveehouders waar ik mee samenwerk voor het testen van de Dreamstall. Hij had in zijn stal zowel de klassieke opstelling als de testversie van de Dreamstall. Toen de koeien voor het eerst dat jaar opnieuw op de weide mochten, deden ze dat ook allemaal, behalve die koeien die die dag een plekje in de Dreamstall-opstelling hadden. Die bleven liever comfortabel liggen dan naar buiten te hollen. Kijk, als de koe het interessant vindt, dan weet je dat je goed zit.”

Award op Space

Rinse Andringa kreeg voor dit nieuwe idee al lof van internationale onderzoeksinstellingen en hij won al een paar mooie innovatieprijzen op vakbeurzen voor de veeteelt, onder meer in Duitsland en op Space eerder dit jaar in Frankrijk.

In België stelde hij de Dreamstall nog niet voor op een landbouwvakbeurs. “Er is in Vlaanderen door de politieke situatie met stikstof op dit moment niet veel mogelijkheid en bereidheid om te investeren in nieuwe stalinrichting. Toen de melkprijs nog goed was, was het nagenoeg onmogelijk om een vergunning te bekomen voor nieuwbouw of renovatie, tenzij je fors verminderde in aantal dieren en dat doet niemand graag. Nu is de melkprijs alweer een flink stuk gezakt, terwijl Vlaamse veehouders nog steeds geen vergunningen krijgen”, schetst de CEO van Cowhouse International de situatie op onze markt.

“Maar ik reken erop dat de Dreamstall op termijn wel in Vlaanderen ingang zal vinden. Als je kijkt naar het groeiende belang van dierenwelzijn bij consumenten, bij melkophalers en in de politiek, dan denk ik dat ik met deze Dreamstall een mooie troef heb. Het is bovendien geen bijzonder dure of hoogtechnologische oplossing. Het kan in elke nieuwe of te renoveren stal.”

Blijven geloven

in koematrassen

Cowhouse International heeft veel meer producten dan enkel ligplaats-concepten voor melkvee. “Wij waren indertijd wereldwijd een van de pioniers met koematrassen voor de ligboxen van melkvee. Dat was op zich een goed product, maar er kwamen heel wat kopieën op de markt die inzake kwaliteit niet altijd hetzelfde niveau haalden. Die veelal goedkope kopieën hebben de reputatie van de koematrassen naar de vaantjes geholpen. Dat is best wel jammer.”

Andringa is altijd blijven geloven in de matrassen, tegen de stroom in. Sinds kort heeft hij een nieuwe, nog betere variant in de markt gezet, de Dutch Mountain. “De naam is bewust gekozen. De Dutch Mountain is maar liefst 14 cm dik aan de voorzijde en loopt af tot 10 cm aan de achterzijde. En voor ons Friezen krijgt elk hobbeltje in ons vlakke landschap de proporties van een berg. Anderzijds wilden we ver weg blijven van de klassieke merknamen en productaanduidingen voor koematrassen. Dus geen ‘comfort’ en ‘quality’. Als je wil vechten tegen vooroordelen die al meer dan 10 jaar de ronde doen, heb je een naam nodig die opvalt en die de mensen onthouden. En het product voldoet volgens mij helemaal aan de verwachting die de merknaam oproept. Het is een doorontwikkeling van wat al de beste koematrassen waren. De Dutch Mountain overtreft alle andere matrassen in zachtheid, veerkracht en grip”, stelt Rinse Andringa met wat Nederlandse bescheidenheid.

Met deze koematras landt een koe zonder pijn als ze gaat liggen. Bij het opstaan drukken de klauwen diep in de matras, waardoor de koe meer grip heeft. Het elastische materiaal zorgt voor een drukverlagende ondersteuning van het lichaam, zodat bloedvaten en zenuwbanen worden ontlast. Dit resulteert in meer ligcomfort voor de koeien, waardoor ze langer rusten, wat volgens het Nederlandse bedrijf leidt tot een hogere melkproductie, een betere klauwgezondheid en minder stress.

Filip Van der Linden