Grondspeculanten azen op premies zonder natuurwinsten te realiseren
Tegen het einde van de aflopende legislatuur gaat Vlaanderen richting 2.000 ha nieuw bos. Dat is maar de helft van de doelstelling die minister Zuhal Demir heeft vooropgesteld. Toch vindt de minister zelf dat daarmee een hele stap voorwaarts is gezet.
Tegenover die optimistische bedenking van Vlaams Leefmilieuminister Demir (N-VA) ziet volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove (Vooruit) in de commissie Leefmilieu van 5 december kapers op de kust. Hij geeft toe dat er effectief vooruitgang is geboekt, maar stelt vast dat de oorspronkelijke doelstelling niet zal bereikt worden.
Speculanten azen op premies
Aanplantingen van nieuw bos gaan volgens Vandenhove echter ook ten koste van bepaalde open natuurdoelstellingen. Speculanten zouden gronden opkopen om de boscompensatiepremie op te strijken, terwijl het om gronden gaat die een hoge natuurwaarde hebben. Denk daarbij aan botanisch waardevolle graslanden of hoogstamboomgaarden.
Geen natuurwinst
Het bebossen van deze gronden geeft volgens Ludwig Vandenhove geen natuurwinst. Daarmee haalt men misschien wel het vooropgestelde cijfer, maar op het vlak van natuurverrijking stelt het niets voor. Integendeel, in die gevallen gaat het niet om natuuruitbreidingen, maar louter om bosbouw, om de boscompensatie op te strijken.
Voor Vandenhove staat dat gelijk met een vorm van ‘grondspeculatie’ omdat dit niets te maken heeft met natuurherstel, natuurinrichting of zulke praktijken. De vraag rijst volgens hem of er genoeg afstemming is tussen bosbeheersplannen en de open natuurdoelen.
Bovendien is het premiestelsel voor bebossing veel toegankelijker dan andere premies. De premies voor hoogstamboomgaarden zijn bijvoorbeeld nog steeds niet goed toegankelijk. Voor bepaalde premies is er dan weer een beheerplan noodzakelijk, maar de subsidies voor de opmaak van die beheerplannen werden afgeschaft. Dat maakt dat er geen eigenaar meer aan begint. De eigendomssituatie van beschermd landschap is bovendien erg versnipperd, wat het beheer veel complexer maakt.
Veiligheidsmechanismen ingebouwd
Dat bebossing ten koste zou gaan van andere natuurdoelen is minister Zuhal Demir naar eigen zeggen onbekend. Ze vindt dat er zowel voor nieuw bos als voor compensatiebos genoeg veiligheidsmechanismen zijn ingebouwd in de regelgeving. Dat moet voorkomen dat andere waardevolle natuur door bos zou worden ingenomen.
Er is volgens minister Demir ook adviesverlening voor de vergunning van de aanleg van nieuw bos. Het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) keurt steeds het compensatievoorstel goed.
Niet ene type natuur vervangen door andere
Het wijzigen van grasland of bebossen van een voormalige hoogstamboomgaard is een vegetatiewijziging en doorgaans ook vergunningsplichtig. Omdat ze naast de bosuitbreidingsdoelstelling ook andere natuurdoelen heeft voorgesteld, laat de minister nooit toe dat het ene type natuur door het andere wordt vervangen.
Minister Demir gaat ervan uit dat de lokale besturen dat ook niet doen en dat die haar adviezen naleven. Wie dus gronden koopt met het oog op boscompensatie, kan daarom beter op voorhand bevragen of bebossing wel mogelijk is, indien er al waardevolle natuur op aanwezig is.
Premiestelsel werd sterk verhoogd
Het premiestelsel en subsidies voor bos werden deze legislatuur inderdaad sterk verhoogd. Dat komt volgens de minister doordat hier ook een harde doelstelling in het regeerakkoord voor is vooropgesteld.
De premies en beheersplannen voor hoogstamboomgaarden behoren tot de bevoegdheid Erfgoed. Die bevoegdheid zit bij minister Diependaele. De Vlaamse regering trok vorig jaar een bedrag van 450.000 euro uit voor een actieplan voor het behoud van hoogstamboomgaarden in Haspengouw en Voeren. De erkenning van het landschapspark Hart van Haspengouw kan hiervoor een opportuniteit zijn. Ook hiervoor komen er jaarlijks Vlaamse middelen, eveneens rond de 450.000 euro.
Subsidie voor bos en open natuur grotendeels gelijk
“De subsidieregeling voor bos en open natuur is in het Natuurdecreet al in grote mate gelijkgetrokken”, zegt minister Demir. Daar zit een verschil in volgens het specifieke natuurtype. Het ene natuurtype vraagt meer inspanningen dan het andere.
Met de omzetting van oude beheerplannen naar natuurbeheerplannen wil Demir streven naar zoveel mogelijk uniformiteit qua natuurbeheer en subsidies. Ze denkt dat er zoveel mogelijk gewerkt wordt aan een level playing field tussen subsidieregeling voor bos en andere natuur.
