Meerderheid sleurt stikstofakkoord door Vlaams parlement
Tijdens een lange avondzitting van het Vlaams parlement keurde de meerderheidspartijen N-VA, Open Vld en cd&v het stikstofakkoord goed.
Ondanks negatief advies van de Raad van State over het stikstofakkoord van de Vlaamse overheid, besloot de meerderheid om het decreet toch in zijn huidige staat te laten stemmen door het Vlaams parlement. Dat kondigde Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns al aan op 23 januari in het radioprogramma De Ochtend op Radio 1. “Elke minuut dat we niets doen, is een verloren minuut voor de verduurzaming van onze economie, landbouw en natuur.”
Tijdens de plenaire vergadering van het Vlaams parlement van 24 januari keurden de meerderheidspartijen dan ook met 61 stemmen voor het omstreden stikstofdecreet goed. “Zo proberen we een vergunningstop te voorkomen voor landbouw, industrie en zelfs de bouwsector”, gaf Wilfried Vandaele (N-VA) als duiding bij hun beslissing om het decreet alsnog goed te keuren.
“Voor de Raad van State moest het decreet strenger, maar dit was politiek niet haalbaar en maatschappelijk niet wenselijk”, zei Vandaele verder. “We hebben nu een werkbaar compromis gevonden dat misschien niet leuk is voor de betrokken sectoren, maar werkbaar.”
Vertrekken van een wit blad was geen optie voor de meerderheidspartijen. “Terug naar de tekentafel gaan zou jaren werk teniet doen”, zei Peter Van Rompuy (cd&v). Landbouworganisaties waren hier nochtans vragende partij voor. “Dat betekent een nieuwe wetenschappelijke methode moeten verzinnen, een nieuwe MER-studie moeten laten uitvoeren”, zei Steven Coenegrachts (Open Vld). “Er is ook geen garantie dat een nieuw parlement terug een consensus erover kan vinden. Dat betekent opnieuw 3 tot 5 jaar stilstand.”
Het pas gestemde decreet loopt al af in 2030. De Vlaamse overheid gaf aan tegen dan werk te willen maken van een omslag van een depositie- naar uitstootmodel. “De aankondiging hiervan is alvast een lichtpunt, maar mag geen aankondiging blijven!”, zegt Lode Ceyssens, voorzitter van de Boerenbond in een persbericht na afloop van de stemming. “Er moet vandaag nog gestart worden met de omslag naar een uitstootmodel.”
Dissidente stemmen
Er waren bij de meerderheidspartijen wel enkele dissidente stemmen te horen. Zo twijfelde parlementslid Bart Dochy (cd&v) deze middag nog over hoe hij zou stemmen: “Op basis van het debat voor de stemming ga ik mijn standpunt bepalen”, zei Dochy in Villa Politica. Uiteindelijk was hij niet aanwezig tijdens de stemming van het decreet. Hij zegt bewust tijdens het debat vertrokken te zijn geweest om niet te hoeven stemmen. Bart Van Hulle (Open Vld) was ook niet aanwezig in het halfrond tijdens de stemming. Beide parlementsleden waren in het verleden al kritisch over het stikstofakkoord.
Tinne Rombouts (cd&v) besloot zich te onthouden, maar was aanwezig om haar keuze toe te lichten. In haar tussenkomst tijdens het debat uitte zij kritiek op de manier waarop het decreet tot stand kwam waarbij “goed overleg met alle belanghebbenden onmogelijk was en debat tot duurzame oplossingen verlamd raakte”. Verder stelt ze zich vragen bij zowel de wetenschappelijke als de juridische onderbouwing van het dossier, “terwijl er veel gevraagd wordt van de mensen in het veld”.
“Het voelde voor mij aan als kiezen tussen de pest en de cholera, maar na overleg met mijn fractie, zal ik dit decreet niet goedkeuren”, besloot Rombouts.
"Juridisch broddelwerk"
De oppositie was niet mals voor wat zij “juridisch broddelwerk” noemden. Zowat alle tegenstanders van het stikstofakkoord waren het er mee eens dat de meerderheid zich op juridisch glad ijs waagt door het advies van de Raad van State te negeren. Ze achten de kans op zijn minst groot dat het Grondwettelijk hof het stikstofdecreet, en daarmee de bestaanszekerheid van de nieuwe vergunningen, van tafel veegt. “Fundamenteel houdt dit decreet de vergunningsstop dus niet tegen, maar vertraagt die maar tot na de verkiezingen”, fulmineerde Bruno Tobback (Vooruit).
De PVDA trad de Raad van State bij in haar kritiek op het stikstofdecreet, en vooral de verschillende drempelwaarden voor landbouw en industrie. Die drempelwaarden bepalen of een bedrijf of landbouwer eventueel vrijgesteld kan worden van de passende beoordeling (een grondig milieuonderzoek). “Stoffen kan je op een andere manier behandelen, maar mensen niet”, zei Jos D’Haese (PVDA).
Volgens Groen faalt het stikstofakkoord in de natuur voldoende te beschermen. Innovatieve emmissiereducerende technologieën zoals luchtwassers zullen volgens de groene fractie er niet in slagen de hoeveelheid stikstof voldoende te doen dalen. Mieke Schauvliege (Groen) pleitte in plaats daarvan om een kleinschaligere en circulaire korte keten-landbouw aan te moedigen. De amendementen die haar fractie hiervoor indienden, schoot de meerderheid één voor één af. Ze opperde daarnaast om de uitkoopregeling voor varkenshouders uit te breiden naar runderen en pluimvee. “Ook in die sectoren moeten we vrijwillige afbouw van de veestapel aanmoedigen.”
Het gestemde stikstofdecreet biedt volgens Vlaams Belang parlementslid Stefaan Sintobin geen toekomstperspectief aan jonge boeren. Hij richtte zijn pijlen op de Europese richtlijnen voor natuurbehoud: “Hoog tijd dat het natuurbeleid van de Europese Unie teruggeschroefd wordt.”
Uiteindelijk onthield Vooruit zich van de stemming. Groen, PVDA en Vlaams Belang stemden tegen.
Landbouworganisaties naar Grondwettelijk Hof
Net zoals de meerderheid al aangaf dat alles in kannen en kruiken was voor de officiële stemming, kondigden verschillende landbouworganisaties op voorhand aan dat ze naar het Grondwettelijk Hof stappen. In een persbericht geven Boerenbond en Groene Kring aan teleurgesteld te zijn door de uitkomst van de stemming en door te gaan met hun juridische plannen om naar het Grondwettelijk Hof te stappen.
“Dagelijks horen we berichten over hoe belangrijk onze voedselproductie is, maar onze voedselproducenten, onze land- en tuinbouwers, voelen zich niet gehoord door de beleidsmakers die wetgeving stemmen, die hen noch perspectief, noch rechtszekerheid geeft”, zegt Ceyssens. “Nochtans willen boeren hun bijdrage leveren aan het verlagen van de stikstofuitstoot en zo deel van de oplossing zijn.”
Voor die bijdrage moet er voor Boerenbond en de Groene Kring zo snel mogelijk geschakeld worden naar een uitstootmodel. “Een depositiebeleid, gestoeld op de basis die deze regering gelegd heeft, is gedoemd om te mislukken”, stelt Maarten Moermans, ondervoorzitter van de Groene Kring. “Daarom moet er onmiddellijk gestart worden met de voorbereidingen van een emissiebeleid. Hiervoor kunnen we niet wachten tot na 2030.”
