Een zwaar gewas, een dunne waslaag - door regen, gewasbescherming en minder uren zon - en nachtvorst zijn ideale omstandigheden om bacterieel rot te doen ontstaan. Wat zijn de symptomen en hoe beheers je deze ziekte?
Bacterieel rot
Rotting kan lokaal in het blad voorkomen maar kan ook als een strook tot in de schacht doorlopen. Het wordt vaak vastgesteld in combinatie met papiervlekken maar deze twee ziektes mogen niet verward worden met elkaar: papiervlekken - veroorzaakt door Phytophthora porri - worden perkamentachtig, bladrot geeft verslijming. Aangetaste planten komen niet plaatsgebonden voor, ze staan meestal verspreid over het veld.
De schadelijke bacteriën uit het ‘Pseudomonas fluorescens complex’ zijn courant aanwezig in bodem en water. Deze pseudomonaden kunnen alle soorten groenten aantasten. Insleep in het gewas is niet te vermijden. Ze worden op de bladeren afgezet en houden zich op in het vocht tussen de dicht opeengepakte bladeren.
Deze groep bacteriën breekt de kleefstof (pectine) tussen de plantencellen af waardoor de samenhang van de plantencellen verloren gaat en een verslijming ontstaat. Ze hebben een opening nodig om de prei binnen te dringen en infectie te veroorzaken. Sommigen produceren daarbij viscosine, een biologische uitvloeier, waardoor ze makkelijker over de waslaag kunnen bewegen naar plaatsen waar het preiblad beschadigd is. Anderen produceren ethyleen waardoor bladeren verouderen en vergelen en ze sneller naar binnen kunnen.
Beter voorkomen dan genezen
Beschadigingen aan het blad door machines, vorst of groeistoten, aantastingen door ziektes of plagen, het dunner worden van de waslaag door gewasbescherming of bemesting, felle regen en weinig zon, zijn ideale invalspoorten voor de bacterie. De voorbije jaren werd de grootste schade vastgesteld op een zwaar gewas na een periode van vorst.
Zoals vermeld kan je de insleep van deze bacteriën in het gewas niet vermijden. Omdat ze een opening nodig hebben om infectie te veroorzaken, focust de beheersingsstrategie zich daarop.
Vermijd groeischeuren
Wanneer gewassen fel groeien ontstaan er haarscheurtjes die niet zichtbaar zijn met het blote oog. Via deze haarscheurtjes kunnen de bacteriën het blad binnendringen. Door gefractioneerd te bemesten hebben planten minder kans op een te felle groei of op een groeistilstand en zijn ze minder vatbaar voor bacterieel rot. Het is aangewezen om traagwerkende meststoffen op basis van bijvoorbeeld ureum te gebruiken. De stikstof komt traag vrij.
Spaar de waslaag
De waslaag is een belangrijke fysische barrière voor bacteriën. Gebruik daarom geen agressieve meststoffen. Middelen op basis van ureum en kalknitraat geven weinig kans op okselverbranding. Kleine bijbemestingen (50 eenheden) stimuleren de groei en zijn mogelijk vanaf 16 februari. Ook met gewasbescherming is het opletten geblazen. Overmatige bespuitingen met fungiciden of uitvloeiers die de waslaag aantasten zorgen ervoor dat deze natuurlijke barrière verdunt. Weet ook dat fungiciden schimmels bestrijden, maar geen bacteriën! Er zijn geen bactericiden voorhanden die de bacteriën kunnen afdoden. Het is dus héél belangrijk om het verschil met papiervlekkenziekte te zien.
Tot slot
Bacteriën uit het ‘Pseudomonas fluorescens complex’ mag je niet zomaar over één kam scheren. In dit complex zitten ook bacteriën die onschadelijk zijn en door sterk antimicrobiële eigenschappen zelfs goed zijn voor planten.
Dit artikel kwam tot stand dankzij het LA-traject 100881 ‘Beheersing van bacteriële pathogenen bij de opkweek van kolen en prei’ en 150914 ‘Optimalisatie van een faagtherapie tegen bacteriële pathogenen in kool en prei’, beiden gefinancierd door het Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) en uitgevoerd door PCG, Inagro, PSKW, ILVO en KU Leuven.
De belangrijkste bacterieziekten in koolgewassen en prei werden in het kader van dit project gebundeld in een informatiegids. Hierin is de belangrijkste informatie over het tijdstip van voorkomen, de symptomen, de gunstige omstandigheden voor de ontwikkeling en de waardplanten terug te vinden. Deze gids is voorzien van verschillende foto’s die moeten helpen bij de herkenning en identificatie van bacterieziekten in kool en prei en is gratis te downloaden op www.pcgroenteteelt.be.
