De netto toegevoegde waarde van de Belgische landbouw steeg in 2017 met 21,3 procent. Een stevig herstel dus na twee zeer slechte jaren (2014 en 2016) en tussendoor een middelmatig jaar (2015). Deze geschatte toegevoegde waarde ligt 6,8 % hoger dan het gemiddelde van 2012-2016. Als de afschrijvingen buiten beschouwing worden gelaten, steeg de bruto toegevoegde waarde met 13,8% ten opzichte van vorig jaar.
De rekenmeesters verwachten dat het intermediair verbruik in 2017 met 3,3 procent zal stijgen. Met intermediair verbruik worden de specifieke kosten en algemene kosten die voortvloeien uit de productie van het boekjaar bedoeld. De stijging van het intermediair verbruik is vooral gevolg van 13 procent hogere energiekosten. De prijs van bijvoorbeeld diesel is door de duurdere olie opgelopen. De waarde van de totale productie zal met ruim 6 procent de kostenstijging voorblijven.
De verschillen tussen sectoren zijn groot. De totale productiewaarde neemt in de veehouderij met 12,7 procent toe. De productie daalde maar prijzen stegen juist. Vooral melk en eieren werden beter dan een jaar eerder betaald. Bij de gewassen was de situatie net andersom, met een fors grotere productie maar lagere prijzen. De evolutie het meest uitgesproken voor aardappelen, met een waardedaling van 32%. De fritesindustrie heeft een stormachtige groei doorgemaakt.
In 2017 werd een grote aardappeloogst binnengehaald, dankzij een sterke groei van het areaal en behoorlijke opbrengsten. Maar ook de totale Europese productie is toegenomen en dus zijn prijzen na de eerste oogsten in een vrije val geraakt, memoreren de statistici. Zelfs wanneer er rekening wordt gehouden met contracten waarvan de prijzen stabieler zijn en die de prijsdaling op de vrije markt temperen, zullen de prijzen volgens hen naar verwachting met bijna 50 procent dalen ten opzichte van 2016.
Plantaardige productie
Omgekeerd zien granen, en meer bepaald tarwe, zowel de productie als de prijzen stijgen. De droogteperiode van het voorjaar en het begin van de zomer was zeer gunstig voor de rendementen, zodat de productie 27 procent hoger ligt dan in de voorgaande campagne, ondanks een daling van de teeltoppervlakte. Ook de prijzen stegen licht maar zijn momenteel neerwaarts gericht. Gezien deze recente ontwikkeling en indien deze in de loop van deze campagne wordt bevestigd, zal de waarde van de graanproductie misschien later naar beneden moeten worden bijgesteld, waarschuwt de federale overheidsdienst.
Bij de plantaardige productie valt ook de stijging van het areaal suikerbieten op. Na een lange periode van daling waren de inzaaiingen in 2017 groter dan in 2016 (+12,4%). De rendementen waren ook uitstekend (ongeveer 96 ton/ha), met een hoog suikergehalte. De productie is dus opgeklommen met bijna 45%. De groei hangt samen met de afschaffing van het suikerquotum, dat eerder de productie aan banden legde.
Wat de markten betreft, is 2017 een cruciaal jaar, met de afschaffing van de quota en de prijzen voor telers die in overeenstemming worden gebracht met die op de wereldmarkt. Op die wereldmarkt concurreert Europese bietsuiker opeens met vooral Braziliaans en Thais rietsuiker. Er is nog veel onzekerheid, maar de federale overheidsdienst verwacht dat de suikerprijs zal dalen, mede omdat de productie in de andere Europese landen ook sterk stijgt. Inclusief de groei van het areaal zou de waarde van de productie toch met ongeveer 30% moeten stijgen.
Fruit, gedomineerd door de teelt van appelen en peren, volgde een tegenovergestelde trend. Er is een zeer sterke daling van de productie (vooral voor appelen, die bijzonder geleden hebben onder de korte vorstperiode in april), die dan gedeeltelijk gecompenseerd werd door een stijging van de prijzen. Uiteindelijk zou de waarde van de productie met 20% moeten dalen.
Bij de groenten springt een sterke prijsdaling voor tomaten in het oog.
Dierlijke productie
Op het gebied van dierlijke productie moeten we twee speculaties vermelden die veel betere resultaten laten zien dan vorig jaar (dat inderdaad voor beide erg slecht was): melk en eieren. Wat melk betreft, zijn zowel de productie als de prijzen duidelijk in stijgende lijn. Wat de prijzen betreft, heeft het herstel dat in de tweede helft van vorig jaar werd ingezet, zich voortgezet en wordt een opwaartse trend sinds medio dit jaar opnieuw waargenomen. De productie kent een lichte stijging zoals in 2016.
De productie van eieren liep sterk terug, met circa 5 procent, wat zeker te maken heeft met de fipronilcrisis. De prijzen zijn daarentegen gestegen, vooral vanaf september. In oktober was de gemiddelde prijs bijna verdubbeld ten opzichte van de prijs in juli. Voor het hele jaar 2017 wordt er een geschatte stijging met bijna 47% voorzien ten opzichte van 2016. In dat geval zou de totale waarde van de productie met 40% stijgen. We mogen echter niet vergeten dat het vorige jaar zeer slecht is geweest. Als we 2017 met het gemiddelde van de periode 2012-2016 vergelijken, blijft de waarde van de productie onder dat gemiddelde.
Wat de dierlijke productie betreft, stellen we ten slotte vast dat de prijzen van varkensvlees zich in positieve zin ontwikkelen (+16 procent over het hele jaar ten opzichte van 2016). Hierdoor stijgt de waarde van de productie met 12,3 procent. Rusland stelde eerder een boycot tegen Europese voedingsmiddelen in en dat raakte de varkensvleessector hard. Maar inmiddels hebben EU-exporteurs hun positie in onder meer China, Zuid-Korea en Japan hersteld.
Samengevat kende 2017 een inhaalbeweging in vergelijking met het aanzienlijke inkomensverlies van het voorgaande jaar. Er zijn nettostijgingen van de totale waarde van de productie voor granen, suikerbieten, melk, eieren en – in mindere mate- varkensvlees. Voor granen en eieren ligt de productiewaarde echter onder het gemiddelde van de voorgaande vijf jaar. Voor aardappelen daarentegen was 2017 gekenmerkt door een scherpe terugval na een zeer goed jaar.
