Komt versoepeling van GLB-milieuregels in gevaar?
De EU Ombudsman begon vorige week op aandringen van enkele milieuorganisaties een onderzoek naar de versoepeling van een aantal milieuvoorwaarden in het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid (GLB). Geen reden tot paniek, benadrukt de Europese waakhond.
De Ierse EU Ombudsman Emily O’Reilly opende op 16 september een onderzoek naar de spoedprocedure waarmee de Europese Commissie in het voorjaar enkele versoepelingen van de milieuregels in het GLB doordrukte.
Het gaat om de milieuvoorwaarden, of zogenaamde GLMC’s, die de EU tegen de achtergrond van de boerenprotesten aan het begin van het jaar schrapte of versoepelde. Zo moeten landbouwers niet langer verplicht 4% van hun akkerland braak leggen (GLMC 8). Deze versoepelingen moesten de administratieve belasting voor Europese landbouwers verlichten, en een balans slaan tussen milieuvriendelijk en efficiënt boeren, aldus EU-Commissaris voor Landbouw Janusz Wojchiechowski.
Het team van O’Reilly zal nu nagaan of de Europese Commissie zich bij het goedkeuren van deze aanpassingen wel aan haar eigen regels omtrent spoedprocedures hield en hoe de Europese Commissie precies te werk gaat bij 'urgente' wetgevingsvoorstellen. Daarnaast gaat het onderzoek over hoe de Commissie beoordeelt of haar voorstellen stroken met de klimaatneutraliteitsdoelstellingen van de Europese klimaatwet.
Toekomst
“We nemen een stap terug en lijken naar spoedprocedures in het algemeen en of de Commissie haar eigen interne reglement overtrad”, legde woordvoerder van de EU Ombudsman Honor Mahony uit.
Zij benadrukt dat een negatieve uitkomst van het onderzoek de amendementen aan hert GLB niet automatisch terugdraaien? “De Ombudsman maakt algemene suggesties over hoe Europa zo’n dossiers in de toekomst het best kan aanpakken.”
De Commissie en andere Europese instellingen – het Europees Parlement of de Raad – zouden de conclusies van de Ombudsman wel kunnen aangrijpen om zelf aanpassingen of wetgeving voor te stellen.
Kortetermijndenken
Het onderzoek van de Ombudsman komt er na een klacht van 2 milieuorganisaties op 24 juli, Client Earth en Birdlife Europe and Central Asia. Zij hebben voornamelijk een probleem met het feit dat de Commissie wel overlegde met enkele landbouwverenigingen, maar zogezegd geen tijd had voor andere stakeholders.
Daarnaast vinden ze het problematisch dat de Commissie geen onderzoek deed naar de impact van de versoepelingen op de milieuduurzaamheid van de EU-landbouw op lange termijn, terwijl dat volgens de milieuorganisaties eigenlijk wel zou moeten volgens het interne reglement van de Europese Commissie.
Vlaamse milieuverenigingen noemden het schrappen van de milieuvoorwaarden toen al “een historische misstap” en hadden kritiek op de gevolgde procedure. “De milieuvoorwaarden zijn bedoeld om biodiversiteit en bodemgezondheid te beschermen, beide cruciaal voor onze voedselproductie. Ze zijn er gekomen na jaren overleg tussen maatschappelijke actoren, administraties, politiek en wetenschap en worden nu na een maand vurig lobbywerk door een aantal grote boerenorganisaties volstrekt uitgehold”, aldus Bond Beter Leefmilieu, Natuurpunt en de West-Vlaamse Milieufederatie.
“De beslissing om deze hervorming er op deze snelheid door te voeren, illusttreert het complete gebrek aan respect voor de fundamentele EU-waarden inzake transparantie en publieke consultatie, en besluitvorming die gebaseerd is op wetenschappelijke onderbouwing”, vond Heleen De Smet van Bond Beter Leefmilieu toen al van de spoedprocedure van de Commissie.
“Voedselzekerheid, de toekomst van boeren en burgers werden opgeofferd aan kortetermijndenken en politieke berekeningen. Boeren kunnen geen voedsel produceren zonder een bloeiende natuur, en er kan geen winst worden gemaakt wanneer gewassen verloren gaan door overstromingen, droogtes of branden door klimaatverandering”, aldus Stijn Leestmans van Natuurpunt.
Wat nu?
De Europese Commissie heeft nu 3 maanden de tijd om enkele vragen van de Ombudsman te beantwoorden. Die moeten duidelijkheid verschaffen over de toenmalige werkwijze van de Commissie. Een woordvoerder van de Commissie wenste voorlopig niet te reageren op het onderzoek van de Ombudsman.
