Sybren Attema, voorzitter FrieslandCampina: ‘Samen vormen we een sterkere coöperatie’

Het Nederlandse FrieslandCampina is flink groter dan het Belgische Milcobel. Kwatongen spraken al snel na de fusieaankondiging van een ware overname door onze noorderburen. Toch wil Sybren Attema dát vooral niet gezegd hebben.

Passende coöperaties

De financiële resultaten van FrieslandCampina werden op 18 februari bekendgemaakt. Bent u tevreden?

Ik ben trots op onze financiële resultaten in 2024. We gaan op zowat alle fronten vooruit, en dat in een jaar van grote veranderingen in de structuur van FrieslandCampina. Zo steeg het bedrijfsresultaat van 75 miljoen euro in 2023 naar 527 miljoen euro in 2024. Daarnaast behaalden we een nettoresultaat van 321 miljoen euro, tegenover een verlies van 149 miljoen euro in 2023. Dit resultaat is het gevolg van vertrouwen. Als je doet wat je zegt, geeft dit immers ook het nodige vertrouwen. Dat is voor mij belangrijker dan die concrete cijfers. Onze melkveehouders zijn lid van onze coöperatie voor de langetermijnvoordelen, niet voor de kortetermijneffecten. Dat is eigen aan een coöperatie. FrieslandCampina streeft daarbij naar een toonaangevende melkprijs voor zijn leden-melkveehouders. Die steeg vorig jaar met 10,1%. De gemiddelde melkprijs bedroeg 52,95 euro per 100 kg melk, inclusief een contante nabetaling van 1,21 euro. De totale vergoeding aan leden-melkveehouders steeg met 5,5% naar 4,8 miljard euro.

Waarom wil FrieslandCampina dan toch fuseren met Milcobel?

Milcobel en FrieslandCampina passen erg goed bij elkaar. We hebben een gelijkaardige tijdlijn met een rijk verleden. Beide bedrijven hebben een geschiedenis van groei door het telkens samengaan van kleinere coöperaties om hier vervolgens sterker door te worden. Wij voelen vandaag opnieuw aan dat we dankzij deze voorgenomen fusie sterker zullen staan in een dynamische zuivelmarkt. We zijn blij dat de intentie om samen te gaan er intussen is.

Wie vond wie in dit verhaal?

De zuivelverwerkende bedrijven zijn geen onbekenden van elkaar, wij hebben minimaal een jaarlijks overleg. Ik had de voorbije maanden meermaals gesprekken met Betty Eeckhaut, voorzitter van Milcobel, over de evoluties en toekomst van de zuivelsector. We hebben hetzelfde coöperatieve gedachtegoed. Onze toekomstvisies zijn gelijklopend. Het klikte. Hoe je het draait of keert, een samenwerking begint steeds met mensen.

Fuseren heeft voordelen

Desondanks lijkt deze fusie – vooral door het verschil in bedrijfsgrootte en financieel resultaat – op een overname van Milcobel. Het fusiebedrijf zal ook de naam FrieslandCampina blijven dragen…

Bij coöperaties is de basis samenwerking. Deze voorgenomen fusie start dan ook op basis van gelijkwaardigheid en met goede afspraken. Coöperatief ondernemen draait om medezeggenschap en eigenaarschap door de leden-melkveehouders. Dat blijft het uitgangspunt. En ja, er zijn ongetwijfeld culturele verschillen, maar wij zullen de leden van Milcobel hartelijk welkom heten binnen de nieuwe fusie. We kwamen inderdaad snel overeen dat de nieuwe coöperatie de naam FrieslandCampina zal dragen. FrieslandCampina heeft immers een veel grotere internationale aanwezigheid in de zuivelmarkt. De naam Milcobel wordt trouwens behouden in onze 2 nieuwe districten Milcobel Oost en Milcobel West (zie figuur). In totaal zal de nieuwe coöperatie 16 districten tellen. Naast Belgische leden hebben we trouwens ook al Duitse leden. We worden met andere woorden meer en meer een internationale coöperatie, maar wel met maatwerk per land waarin we actief zijn.

Welke voordelen ontstaan uit deze fusie?

We hebben veel geleerd van Milcobel. Er zijn heel wat parallellen tussen beide coöperaties. Zo hebben we eenzelfde visie omtrent duurzaamheid en de zuivelmarkt. Deze beoogde fusie zal dus leiden tot een toekomstbestendige organisatie, gericht op goede inkomsten voor alle leden-melkveehouders en op het leveren van hoogwaardige producten en sterke merken voor klanten en consumenten. Door onze krachten te bundelen, beschikken we over de nodige schaalvoordelen. Beide bedrijven versterken elkaar immers in mozzarella, witte zuivel (melk, karnemelk, yoghurt en UHT-melk), ingrediënten en consumentenkaas. Er ontstaan ook meer mogelijkheden om te investeren in bijvoorbeeld productiviteit, innovatie, merken en duurzaamheid. Doordat na de voorgenomen fusie sprake is van een grotere reikwijdte, zal de gezamenlijke coöperatie een nog interessantere en aantrekkelijkere partner worden voor potentiële nieuwe leden-melkveehouders. Dat is natuurlijk belangrijk in een krimpende markt.

Blijkbaar is er slechts 1 zitje in de raad van bestuur voor Milcobel. Dat stelt toch niet veel voor bij beslissingen...?

Ik leg je even onze structuur uit. Het hoofdbestuur van de coöperatie telt op dit moment 8 leden-melkveehouders, die al onze leden vertegenwoordigen. In de toekomst zal er 1 plaats in het bestuur voor Milcobel zijn. Zoals eerder aangeven zal de coöperatie in de toekomst 16 districten tellen, waarvan 1 in Duitsland en 2 in België. Voor de 2 nieuw te vormen districtsraden, waarin leden-melkveehouders uit Milcobel vertegenwoordigd zijn, geldt dat een nader te bepalen aantal Milcobel-districtsraadsleden zitting zal hebben. Dit aantal wordt bepaald op basis van de hoeveelheid melk die de in de Milcobel-districten vertegenwoordigde leden leveren. Milcobel zal vanuit deze districten evenwaardig vertegenwoordigd zijn zoals de andere districten en dus een zelfde inspraak hebben in het beslissingsproces op basis van de totale hoeveelheid geleverde melk.

De raadsleden vergaderen sowieso zesmaal per jaar. En als we iets specifiek of nieuws willen belichten, bijvoorbeeld het duurzaamheidsprogramma, dan wordt een bijkomende vergadering georganiseerd. Op districtsniveau doet men nog aparte vergaderingen in het voor- en najaar waar een of meer bestuursleden van de coöperatiebestuur aanwezig zijn. Deze zijn meestal heel levendig en interessant. Daarnaast organiseren we jaarlijks regionale ondernemingsbijeenkomsten waar leden naartoe kunnen komen.

Impact voor de leden

Hoe reageren de coöperanten op de nakende fusie?

Milcobel en FrieslandCampina informeerden de voorbije weken hun eigen leden. Ik kan enkel getuigen voor FrieslandCampina weliswaar, maar onze leden reageerden overwegend positief. In het kader van de voorbije ontwikkelingen in de zuivelsector begrijpen ze dat schaalbehoud belangrijk is en dat we dat kunnen realiseren met deze fusie. Zoals het hoort, zijn onze leden ook kritisch. Daarbij horen vragen zoals: ‘wat brengt die fusie ons op?, hoe wordt geborgd dat deze fusie succesvol zal zijn?’. Op dat laatste kan ik enkel antwoorden dat het gezamenlijke resultaat dit zal uitwijzen. Dat rechtstreekse ledencontact is voor mij trouwens het mooiste aan het besturen van deze coöperatie. Ik hou enorm van die betrokkenheid met de leden.

Hoe verloopt de fusie concreet?

Op de ledenbijeenkomsten in april wordt het fusievoorstel toegelicht aan onze leden. Rond de zomer zullen de ledenraad van FrieslandCampina en de algemene vergadering van Milcobel zich uitspreken. Daarna is het wachten op de goedkeuring van de mededingingsautoriteit. Die beslissing verwachten we in de tweede helft van het jaar. We hebben er vertrouwen in, want er is een goede grondslag om deze fusie te doen. De fusie zal in de praktijk vermoedelijk in 2026 een feit zijn.

Wat is de impact van de fusie op de Milcobel-leden?

In de nieuwe coöperatie wordt verder gebouwd op de coöperatieve structuren en melkprijssystematiek van FrieslandCampina. Dat betekent voor de leden van Milcobel het behoud van de afzetzekerheid van hun melk op basis van de lidmaatschaps- en leveringsvoorwaarden van FrieslandCampina, inclusief de garantieprijs, duurzaamheids- en kwantumtoeslag en contante nabetaling. De Milcobel-aandeelhouders zullen na de fusie over melkcertificaten – het verplichte ledenfinancieringsinstrument – in FrieslandCampina beschikken. Er is ook een regeling getroffen voor het opgebouwde kapitaal van de Milcobel-leden. Daarnaast wordt aan de huidige Milcobel-melkveehouders een eenmalige fusiebonus toegekend, gefinancierd uit de stille reserves van Milcobel. Om succesvol nieuwe leden te kunnen werven is door FrieslandCampina in juni 2024 besloten om tot 1 juli 2026 geen entreepremie van 5 euro per 100 kg melk in rekening te brengen bij nieuwe leden. Voor de leden van Milcobel die bij de fusie toetreden tot FrieslandCampina wordt vanzelfsprekend ook geen entreegeld in rekening gebracht. Dit is weliswaar een onvolledige opsomming van de maatregelen. We maakten speciaal voor deze fusie een uitvoerige brochure om de overgang van de leden naar het fusiebedrijf zoveel mogelijk te duiden, zowel inzake de ledenstructuur als de melkprijs.

Hoe zullen de duurzaamheidsprogramma’s op elkaar worden afgestemd?

Beide bedrijven hebben inderdaad vandaag de dag eigen duurzaamheidsprogramma’s. Leden van FrieslandCampina krijgen een toeslag voor de geleverde resultaten op duurzame ontwikkeling binnen het kwaliteits- en duurzaamheidsprogramma Foqus planet. In 2025 betekent dit een maximum toeslag van 3,50 euro per 100 kg melk, exclusief de coöperatieve inhouding van 0,60 euro per 100 kg melk. De leden van Milcobel ontvangen op dit moment een duurzaamheidspremie gebaseerd op de geleverde inspanningen op het erf en die worden geregistreerd in een duurzaamheidsmonitor. Het zal zo’n 2 jaar duren om deze programma’s op elkaar af te stemmen. Daarnaast is ook maatwerk nodig per land. De wetgeving in Nederland, Duitsland en België verschilt immers. Deelname aan alle onderdelen van Foqus planet is trouwens geen verplichting. Onze leden kunnen zelf kiezen waarop ze inzetten op hun melkveebedrijf, gaande van aandacht voor een hogere biodiversiteit op het bedrijf tot meer stikstofreductie. Die ruime keuze is uniek en leden weten vooraf wat een bepaalde duurzaamheidsregel financieel kan opleveren. Het Foqus planet-programma werkt heel motiverend voor onze melkveehouders en is dus ook financieel aantrekkelijk. In 2024 kregen onze leden een Foqus planet-toeslag van 1,65 euro per 100 kg melk, in 2023 was dit nog 1,21 euro.

Productiesites en merken

Blijven alle sites in België en Nederland na de fusie operationeel? Er sloten immers recent enkele fabrieken van FrieslandCampina...

Op korte termijn zullen er weinig veranderingen plaatsvinden op onze sites, zowel bij Milcobel als bij FrieslandCampina. Op de langere termijn is dat moeilijker te voorspellen. Toekomstige keuzes zijn afhankelijk van diverse onzekerheden, en we kunnen onvoldoende ver vooruitkijken.

Zal Milcobel zijn sterke kaasmerken kunnen behouden?

Milcobel heeft effectief een mooi en waardevol portfolio aan kazen. Het merkenbeleid zal echter pas aan bod komen nadat de fusie rond is. We zullen de synergie bekijken en deze zo goed mogelijk benutten. De merken in ons toekomstig portfolio moeten elkaar weliswaar versterken en niet tegenwerken. Welke blijven of niet, dat is momenteel dus nog koffiedik kijken.

Hoe kan je als zuivelbedrijf de productie van plantaardige drinks verzoenen met echte melkproducten?

Laat me eerst duidelijk stellen dat zuivel absoluut onze kernbusiness blijft, nu en ook in de toekomst. Er is trouwens een wereldwijde toename van de consumptie van zuivel. Niet voor niets levert FrieslandCampina vandaag de dag al in meer dan 100 landen zuivelproducten en hebben we vestigingen in meer dan 30 landen. Onze kindervoedingsproducten worden wereldwijd verkocht. Ongeveer 7% van de Nederlanders maakt echter de keuze om énkel plantaardige producten te eten (n.v.d.r. gelijkaardige cijfers gelden voor Vlaanderen). Als je deze consumenten een ‘pakket’ kunt aanbieden zonder dat daar te grote investeringen tegenover staan, dan moet je dit als bedrijf doen. Zo bedien je bovendien ook de consumenten die soms eens een andere keuze willen maken. In ons productfolio blijft dit plantaardige assortiment dus een aanvulling op zuivel. Ik zeg bovendien met veel trots en nadruk dat de voedingswaarde van die vegetarische producten niet kan tippen aan de voedingswaarde die van nature aanwezig is in onze zuivelproducten!

Anne Vandenbosch