Wolf is niet langer strikt beschermd
Het Europese Parlement besliste op 8 mei om de beschermingsstatus van de wolf aan te passen van ‘strikt beschermd’ naar ‘beschermd’. Dit is volgens Europees parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld/Renew Europe) een goede zaak. Europa geeft hiermee volgens haar gehoor aan sommige lidstaten die ernstig in de knel zitten met wolvenroedels en ook aan de veehouders.
Het aantal wolven steeg van 11.200 in 2012 tot 20.300 in 2023. Zowel hun aantal als hun verspreidingsgebied blijven groeien. Het debat over de beschermingsstatus van de wolf loopt al erg lang. De aanpassing van de Habitatrichtlijn werd goedgekeurd met 371 stemmen voor, 162 tegen en 37 onthoudingen.
Miljoenenschade voor veeteelt
“Het werd tijd dat we de knoop doorhakten. Ik ben het oneens met de bewering dat de beslissing voorbarig is”, stelt Hilde Vautmans. “Onze veehouders hebben hierom gevraagd, want momenteel kunnen ze geen actie ondernemen tegen de wolf wanneer hun vee wordt aangevallen. Enkel als hun vee gedood is, wat vorig jaar opliep tot 56.000 stuks vee in Europa, kunnen ze een compensatie vragen. Naast de administratie en bewijslast die dit met zich meebrengt voor de boeren, kost dit de Europese lidstaten 17 miljoen euro per jaar”, zegt Hilde Vautmans. Zij wordt hierin bijgetreden door de Europese parlementsleden Wouter Beke (cd&v/EVP) en Benoît Cassart van MR/Renew Europe. Voorts krijgt de aanpassing van de beschermingsstatus van de wolf de steun van Copa en Cogeca, de Europese federaties van landbouwers en landbouwcoöperaties.
De wolf blijft een beschermde diersoort en de Europese lidstaten moeten nog steeds de gunstige staat van instandhouding van de wolf aanhouden. De aanpassing van de status zal lidstaten enkel de optie geven om, dus niet verplicht, flexibeler om te gaan met hun wolven. Dit omvat ook het verjagen van de wolf en niet noodzakelijk het doden ervan, wat alleen in extreme gevallen aan de orde is. De aangepaste richtlijn zal 20 dagen na publicatie in het Publicatieblad van de EU in werking treden en lidstaten hebben vervolgens 18 maanden om aan de regels te voldoen.
Weinig verandering in Vlaanderen?
In België leven 4 roedels, waarvan 1 in Vlaanderen. De roedel in Limburg bestaat momenteel uit 3 wolven, maar 1 wolvin is drachtig. Volgens vereniging Welkom Wolf zal de door Europa verlaagde beschermingsstatus voor de wolf weinig impact hebben in Vlaanderen. "De Vlaams overheid slaagt er nu al niet in om onze wolven te beschermen, dus eigenlijk verandert er niets", stelt Jan Loos van Welkom Wolf. Hij verwacht niet dat het Vlaams Soortenbesluit (dat bepaalt welke dieren en planten beschermd zijn) zal aangepast worden. Om het niveau van bescherming te verlagen, moet er eerst sprake zijn van duurzame staat van instandhouding van de wolvensoort, maar daar zijn we volgens de natuurvereniging nog lang niet. "Er wordt nu veel gesproken over nieuwe welpjes, maar tegen het najaar zijn die waarschijnlijk allang doodgereden", zegt Loos.
Een mogelijk gevolg dat Loos wel voor ogen houdt, is dat er minder zwervende wolven vanuit onze buurlanden naar hier zullen komen. Loos verwacht dat er in buurlanden zoals Frankrijk, nog meer dan nu al gebeurt, op wolven zal geschoten worden. "Daardoor zullen er minder zwervende wolven naar onze gebieden afzakken." De maatregelen die er al zijn, waaronder subsidies voor boeren en burgers om schrikdraad te plaatsen om vee te beschermen, juicht Loos wel toe. Die dragen volgens Loos bij aan het draagvlak dat er is voor de wolf.
Niet beschermd in Vlaanderen
"Maar maatregelen die de wolf echt beschermen, daar zijn we nog lang niet. De Vlaamse overheid moet zich schamen dat ze er na 7 jaar nog niet in slaagt om de wolf te beschermen", besluit Loos. Welkom Wolf vraagt om maatregelen in de rustgebieden van wolven, om niet meer te jagen op wild zoals everzwijnen en reeën en om de verkeersveiligheid voor wolven te verhogen.
Ook het Agentschap Natuur en Bos (ANB) vermoedt dat de verlaagde beschermingsstatus geen impact zal hebben op het Vlaamse wolvenbeleid. "De statuswijziging zal wellicht geen impact hebben op ons wolvenbeleid, omdat men nog steeds wil dat de wolf in een goede instandhouding verkeert en we daar in Vlaanderen nog lang niet aan toe zijn", reageert Jeroen Denaeghel, woordvoerder van het ANB. "Wellicht is er wel een aanpassing nodig in onze wetgeving, maar dat is voer voor onze juristen, die daar nu mee aan de slag zullen gaan."
Nederland wil snel handelen
In Nederland heeft staatssecretaris van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Jean Rummenie (BoerBurgerBeweging) al een concept van nieuwe regelgeving klaarliggen. Hij wil al begin volgende week een Algmene Maatregel van Bestuur (AMvB) voor internetconsultatie openstellen, waarbij hij regelt dat de wolf in Nederland onder een lichter beschermingsregime komt. Daar zullen probleemwolven en probleemsituaties in gedefinieerd staan, zodat er sneller een vergunning kan worden verleend bij incidenten met wolven.
Op 7 mei, een dag eerder dan de beslissing van het Europese parlement, kondigde de Nederlandse provincie Gelderland aan dat de wolf die op 13 april op de Veluwe een hardloopster heeft achtervolgd en gebeten, mag worden gedood.
De provincie Gelderland heeft verschillende andere maatregelen overwogen om de veiligheidsrisico’s weg te nemen, zoals het afsluiten van het Nationale Park De Hoge Veluwe, pijnprikkels en het verjagen van het dier. Vastgesteld is dat deze maatregelen geen effect hebben (dieren kunnen het park in- en uitlopen), niet uitvoerbaar zijn (pijnprikkel toedienen) of de kans op herhaling door dit specifieke dier niet wegnemen (verjagen). Op 9 mei is er hierover een zitting bij de voorlopige voorzieningenrechter. Hieruit zal blijken of de vergunning onmiddellijk gebruikt mag worden.
