Landbouworganisaties: "Zonder budget vallen het GLB én de EU als kaartenhuisje in elkaar"
Met een symbolische actie in het hart van de Europese wijk in Brussel willen Boerenbond, Groene Kring en andere Europese landbouworganisaties tonen dat voedselzekerheid een fundamentele pijler van veiligheid is. Het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) moet dan ook versterkt worden in het volgende EU-budget.
Europa wordt geconfronteerd met diverse uitdagingen, zoals geopolitieke en economische instabiliteit en klimaatverandering. Volgens landbouworganisaties Boerenbond en Groene Kring kan de EU geen echte strategische autonomie bereiken zonder haar eigen voedselvoorziening en eigen landbouwsector veilig te stellen. “De hoeksteen van die veiligheid is een sterk, gemeenschappelijk en goed gefinancierd landbouwbeleid”, klinkt het.
De landbouworganisaties kijken dan ook met interesse en argwaan naar de gesprekken die lopen rond het Meerjarig Financieel Kader (MFK), de meerjarenbegroting van de Europese Unie. De huidige begroting loopt in 2027 op zijn einde, waardoor onderhandelingen tussen de Europese Commissie, de lidstaten en het Europees Parlement langzaamaan snelheid winnen.
Zonder budget geen veiligheid
De landbouworganisaties vragen de Europese instellingen om stabiliteit, voorspelbaarheid, vertrouwen en juridische zekerheid. “Wij roepen op om landbouw daadwerkelijk tot een fundamentele pijler van Europa’s toekomst te maken, zoals dit in de oprichtingsakte van de EU ook reeds opgenomen was. De hoeksteen van langdurige veiligheid en stabiliteit is een sterk, gemeenschappelijk landbouwbeleid met een evenwicht tussen directe steun en langetermijninvesteringen”, zegt Lode Ceyssens, voorzitter van Boerenbond.
Het EU-kaartenhuisje dreigt in elkaar te vallen als een van de fundamenten weggeslagen wordt. “Zonder budget geen boeren. Zonder boeren geen voedselzekerheid. Zonder voedselzekerheid, geen veiligheid.” Deze boodschap benadrukten de actievoerders visueel met een onstabiel kaartenhuisje in de Europese wijk in Brussel op 20 mei.
“Europa legt hoge doelstellingen op op het vlak van duurzaamheid, milieu en klimaat”, aldus Justine Arkens, voorzitster van Groene Kring. “Om deze mogelijk te maken is een goed en ondersteunend GLB, met de nodige budgetten, noodzakelijk, zodat jonge land- en tuinbouwers zekerheid hebben. Zonder die zekerheid komt de toekomst van duurzame landbouw én van de volgende generatie boeren op het spel te staan.”
Meer budget voor landbouw
Koepelorganisatie Copa-Cogeca en andere Europese landbouworganisaties stonden Boerenbond en Groene Kring bij. Concreet protesteren de landbouworganisaties tegen plannen van de Europese Commissie om de EU-financiering te centraliseren in een door de lidstaten te beheren fonds. Ze eisen dat de 2 hoekstenen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid – het Europees Landbouwgarantiefonds (ELGF) en het Europees Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling (ELFPO) – behouden blijven. Ze vragen ook een automatisch inflatiemechanisme dat subsidies in realtime aanpast aan de feitelijke inflatiecijfers, in plaats van aan de verwachte inflatie. Het liefst zien Boerenbond en Groene Kring het budget van het GLB verhoogd worden om de ‘toegenomen ambities’ van de EU het hoofd te kunnen bieden.
Daarin vinden ze een medestander in het Europees Parlement. Die bepaalde recent haar standpunt voor het komende MFK en vraagt ambitieuzere budgetten, ook voor landbouw. Daarnaast eisen Europarlementariërs het behoud van toegespitste fondsen, zoals het ELGF en ELFPO van het GLB. Europarlementariërs van verschillende landen kwamen de landbouworganisaties op 20 mei steunen.
De regionale landbouwministers van ons land zijn het ook eens met de landbouworganisaties. De Waalse Anne-Catherine Dalcq (MR) zei dat een versterkt budget voor landbouw nodig is om het hoofd te kunnen bieden aan de vele uitdagingen waar de sector voor staat. Ook Jo Brouns (cd&v) vraagt de Commissie om niet te tornen aan het landbouwbudget. “Europa moet steeds meer zelf instaan voor haar eigen basisbehoeften op het vlak van grondstoffen, energie, maar ook van voeding. Dan mag je het budget voor boeren niet verlagen.” Het is ook het standpunt van de Vlaamse regering dat er een apart budget voor landbouw moet blijven.
Daarin verschilt Brouns wel met de christendemocraten op Europees niveau. Daar is cd&v wel te vinden voor het idee om alle fondsen onder te brengen in nationale plannen. “Dat geeft de mogelijkheid om bepaalde hervormingen te vragen van lidstaten, als daar grotere budgetten tegenover staan”, aldus Wouter Beke, die zetelt in het Europees Parlement voor cd&v. “De vraag van landbouworganisaties voor meer budget voor landbouw hebben we wel altijd gesteund in het parlement.”
Te gefragmenteerd MFK
Hoe het volgende MFK van de EU, en bijgevolg het GLB, er precies zullen uitzien, is nog niet duidelijk. Eurocommissaris voor Landbouw Christophe Hansen noemde het GLB vorige week nog een kracht van de EU dat behouden moet blijven.
Wel vindt de Commissie het huidige MFK met verschillende fondsen te gefragmenteerd. Op de jaarlijkse EU Begrotingsconferentie, op dezelfde dag als de actie van de landbouworganisaties, lichtte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een tipje van de sluier op. “De nieuwe begroting wordt gebouwd op een nieuwe structuur. Centraal staan ‘nationale en regionale partnerschappen voor investeringen en hervormingen’.”
Ze benadrukt wel dat cohesiebeleid en het GLB in de volgende begroting een centrale plaats zullen innemen. “Gemoderniseerd en beter aangepast aan de uitdagingen van vandaag. Onze regio's en onze landbouwers zullen altijd centraal staan in onze Unie.” Waarschijnlijk zullen de meeste fondsen wel samengevoegd worden in enkele grote fondsen, zoals een aangekondigd Europees Fonds voor Concurrentievermogen, maar blijft het GLB op de een of andere manier nog apart bestaan. Wat dat concreet inhoudt, zullen we pas midden juli weten. Dan stelt de Commissie haar plannen voor het volgende MFK voor en kunnen de onderhandelingen tussen de Europese instellingen echt van start gaan. Eurocommissaris voor Begroting Piotr Serafin beloofde alvast dit goed door te praten met landbouwers, nadat hij in de marge van de actie samenzat met vertegenwoordigers van Copa-Cogeca.
