Zuivelverwerkers tonen zich weerbaar
De Belgische zuivelsector staat op een scharniermoment. Terwijl het thuisverbruik stijgt en de internationale vraag verder groeit, staan zuivelverwerkers onder druk door lage marges en vele onzekerheden. Dit blijkt uit de jaarvergadering van de Belgische Confederatie Zuivelindustrie (BCZ).
De huidige situatie noopte tot voorzichtigheid wat zich reflecteert in een daling van de investeringen met 6%. Toch zetten zuivelverwerkers met een omzet van 7,3 miljard euro in 2024 een mooi resultaat neer. Zuivelbedrijven tonen zich veerkrachtig en toekomstgericht en zetten hun weerbaarheid op scherp.
Daarom roept BCZ, de federatie van zuivelverwerkers, op tot erkenning van de strategische rol van de zuivelverwerkers en pleit voor een doordacht industriebeleid. “Met duurzaamheidsinspanningen, samenwerking en efficiëntiewinsten doorheen de keten wil de zuivelindustrie haar competitiviteit behouden en verder bouwen aan een rendabele toekomst van de hele zuivelsector. We vragen aan de overheid om deze visie structureel te verankeren in haar beleid, en zo de sector naar waarde te schatten”, aldus Lien Callewaert, directeur BCZ.
Kansen voor de Belgische zuivelsector
Zuivel is sterk verankerd in het Belgische eetpatroon. In 2024 consumeerde maar liefst 72% van de Belgen dagelijks tenminste één zuivelproduct. Het thuisverbruik van zuivel nam in 2024 met 4% toe . De toenemende waardering van natuurlijke basisproducten schept kansen voor de zuivelsector. Ook wereldwijd blijft de vraag stijgen, door een groeiende wereldbevolking en stijgende inkomens in economische groeiregio’s.
Daarnaast kleuren sinds eind 2021 de economische barometers van de melkveehouderij overwegend donkergroen. Dankzij de hoge melkprijzen – gestuwd door de internationale vraag – behoren de afgelopen jaren tot de meest rendabele ooit. Dat gaf melkveehouders de nodige ademruimte en financiële buffer om zich voor te bereiden op toekomstige uitdagingen.
Marges zuivelverwerkers onder druk
En toch belemmeren donkere wolken voor zuivelverwerkers het zicht op een rooskleurige toekomst. De nettomarge van de zuivelindustrie bleef in 2023 met 1,23% bijzonder laag . In 2024 bedroeg de jaarmelkprijs, een belangrijke kostenpost voor zuivelverwerkers, 49,62 euro/100 liter melk. Dit is maar liefst 9% hoger dan in 2023, en zet de rendabiliteit van zuivelverwerkers in 2024 nog verder onder druk.
Ook de daling van de melkproductie met 0,8% leidt tot onzekerheid. Hoewel de economische meewind van de afgelopen jaren melkveehouders wapent voor investeringen in milieu en duurzaamheid, blijven de juridische onzekerheid inzake het beleid, de moeilijke toegang tot landbouwgrond, en hoge administratieve last ook als donkere wolken voor de melkveehouders hangen.
Voor zuivelverwerkers betekent minder grondstof een risico op onderbenutting van productiecapaciteit, wat de kosten per eenheid verhoogt. Tenslotte zorgt ook de geopolitieke instabiliteit voor bezorgdheid omtrent de wereldwijde zuivelhandel.
Zuivelverwerkers veerkrachtig maar voorzichtig
Ondanks deze turbulente omstandigheden zetten zuivelverwerkers met een omzet van 7,3 miljard euro in 2024 opnieuw een mooi jaarresultaat neer. Zuivelbedrijven zijn zich bewust van de uitdagingen die op hen afkomen, en zetten hun weerbaarheid op scherp. Ze trekken ook volop de kaart van de verdere verduurzaming, en dit zowel in hun eigen vestigingen als bij de melkveehouders.
“In 2024 werden 1.585 klimaatscans op melkveebedrijven uitgevoerd. Deze scans bieden concrete handvaten op maat van de boer om verder te verduurzamen. Hiermee trekken de verwerkers duidelijk de kaart van de toekomst”, stelt Lien Callewaert.
Dalende investeringen (-6%) reflecteren echter de toegenomen voorzichtigheid bij zuivelverwerkers in deze complexe context. “En met verschillende overnames en aankondigingen tot fusies in binnen- en buitenland het afgelopen jaar wordt het zuivellandschap ook grondig hertekend”, vult de directeur aan.
Samen bouwen aan een toekomstgerichte zuivelsector
Dankzij haar sterke organisatie, ervaring met marktschommelingen en de unieke combinatie van lokale verankering en internationale slagkracht blinkt de Belgische zuivelketen uit in flexibiliteit en veerkracht. Ook vandaag rekenen zuivelverwerkers op die sterktes van de hele sector om de uitdagingen van morgen aan te gaan.
De sector levert al aanzienlijke inspanningen op het vlak van duurzaamheid. Verdere vooruitgang vereist gezamenlijke initiatieven die consumenten motiveren om een eerlijke meerprijs te betalen om de maatschappelijk gevraagde verduurzaming te realiseren.
Tegelijk vraagt BCZ erkenning voor de strategische rol van zuivelverwerkers in de keten. De verdere consolidatie binnen de sector onderstreept het belang van rendabiliteit als fundament voor competitiviteit en toekomstbestendigheid. Dit vraagt niet alleen van zuivelverwerkers, maar van elke schakel in de keten efficiëntieslagen door te voeren.
“De eerste stappen die op de verschillende beleidsniveau’s worden gezet richting een doordacht industriebeleid en administratieve vereenvoudiging zijn positief. Maar het is essentieel deze aanpak structureel te verankeren, zodat elk nieuw initiatief automatisch getoetst wordt op zijn impact op competitiviteit. Het is tijd om de Belgische zuivelsector –melkveehouderij én zuivelverwerkers- naar waarde te schatten. We garanderen lokale voedselvoorziening met veilige, kwaliteitsvolle en duurzaam geproduceerde gezonde producten, creëren werkgelegenheid en dragen bij tot de economische motor van ons land”, besluit Sébastien Buytaert, voorzitter BCZ.
