Kleine kalveren moeten elkaar kunnen aanraken, maar het moet niet écht
Verwarring in koeienland. Moeten jonge kalveren elkaar nu kunnen aanraken of enkel zien? Aanraken lijkt in ieder geval in tegenspraak met het principe van individuele huisvesting in iglo’s en in tegenspraak met de principes van bioveiligheid. Wetgevende theorie en praktijk liggen uiteen.
“Bij het vernieuwen van mijn kalverhuisvesting zijn er openingen in de tussenschotten voorzien, want dat moet zo volgens de wetgeving”, aldus melkveehouder Luc Nouwen uit Balen enkele maanden terug bij een bezoek van Landbouwleven. “Dat is volgens de leverancier van de kalverhokjes zelfs Europese wetgeving”, wist hij ons nog te zeggen. Maar wat is er nu van aan?
Zichtluiken
De eerste stap brengt ons bij die leverancier en dat is Gauthier Van Goor van Dairyfarm. Daar bevestigen ze ons het verhaal. “Al onze merken hebben een zichtluik. Wij verkopen zelfs geen kalfhokafscheiding zonder dat kalveren elkaar via het zichtluik kunnen raken. Zowel onze mono-, duo- of verplaatsbare kalverhokken hebben dit”, vertelt Van Goor. “Ik denk dat het Europese wetgeving is; dat is toch ons zo verteld door de fabrikant.”
Dierziektepreventie
Bij DGZ, Dierengezondheidszorg Vlaanderen, ligt de prioriteit op dierengezondheid. Dierenarts Koen De Bleecker van DGZ kent niet alle wetgeving letterlijk tot in detail uit het hoofd, maar ziet weinig redenen om jonge kalveren in elkaars reikwijdte te houden. “Visueel contact lijkt me logisch, maar dat ze neuscontact zouden moet hebben lijkt me alvast voor grotere bedrijven indruisen tegen de regels voor dierziektepreventie.” Vanuit diergeneeskundig oogpunt is het aangewezen dat kalveren de eerste vier tot zes weken geen neuscontact maken. “Op latere leeftijd is het zeker wel nuttig om ze met elkaar in contact te brengen. Dat heeft niet alleen te maken met sociale factoren, maar ook met dierziektepreventie. Via onderling contact kunnen ze in contact komen met elkaars ziektekiemen en zo eigen weerstand opbouwen. Daar ben ik dus zeer zeker voorstander van; om ze in groep te huisvesten”
Maar de vraagt blijft: Als het niet voor de dieren hun gezondheid is, wie vertelt dat dan in boerenmiddens? “In Nederland is men veel strenger in dat soort discussies; misschien moet je daar eens horen”, zo klinkt het advies.
Nederland duidelijk
Hallo Nederland? Ook bij de Nederlandse tegenhanger van DGZ, Gezondheidsdienst voor Dieren weten ze na twee keer intern doorverbinden niet onmiddellijk raad. Ze verwijzen er door naar de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. En daar is er duidelijkheid: “De eenlingboxen hebben wanden die zo gemaakt zijn dat de kalveren elkaar kunnen zien en aanraken.” Het is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (vergelijkbaar met het FAVV bij ons) dat toeziet op de welzijnsregels voor kalveren en proces-verbaal kan opmaken, eventueel gevolgd door een korting op de inkomenssteun.
Geen FAVV
Ook ‘onze’ voedselautoriteit (lees: het FAVV) controleert boeren op dierenwelzijn. Althans, zo was het. Sinds 1 juli 2014 is het FAVV echter niet meer bevoegd en is de bevoegdheid overgedragen aan de Vlaamse Dienst Dierenwelzijn. Dat bevestigt ook FAVV-woordvoerster Dorine Van Geert. “Het FAVV gaat via een controlefrequentieplan langs op elk landbouwbedrijf in België. Wij gaan bij boeren niet meer langs met een checklist ‘dierenwelzijn’, maar als onze inspecteurs onregelmatigheden zien, geven ze die wel door aan de Dienst Dierenwelzijn.” En wat dan met kalverhuisvesting? “Dat moet u aan de dienst Dierenwelzijn vragen, zij hebben de specialisten nu.”
Ze zijn met twee
De Dienst Dierenwelzijn maakt volgens de website onderdeel uit van het Departement Omgeving, maar toch is de minister bevoegd voor Omgeving (Joke Schauvliege, CD&V) niet bevoegd voor Dierenwelzijn. Dat is Ben Weyts (N-VA). Maar dat is weer een ander verhaal.
Bij de Dienst Dierenwelzijn bevestigen ze dat zowel het FAVV als de Dienst Dierenwelzijn op dierenwelzijn kunnen controleren. Alleen de inspectiedienst Dierenwelzijn kan echter optreden en maatregelen nemen ten opzichte van vastgestelde inbreuken. De Dienst Dierenwelzijn heeft ook al overtredingen vastgesteld, en deze doorgegeven aan het Departement Landbouw & Visserij, waarop deze landbouwers gekort hebben op hun inkomenssteun. Het is aannemelijk dat de Dienst de controles bij landbouwers in de toekomst zal opvoeren, al heeft de Dienst voorlopig haar handen vol met onder meer asielen en klachten bij particulieren.
Al twintig jaar oud
Maar goed, terug naar de praktijk? Moeten kalveren elkaar nu kunnen aanraken? Het antwoord is duidelijk en staat onder meer geformuleerd in de Europese Randvoorwaarden van het GLB uit 2005. “Een individueel hok voor kalveren (behalve de hokken voor het isoleren van zieke dieren) mag niet voorzien zijn van muren, maar moet bestaan uit open afscheidingen die een direct visueel en lichamelijk contact tussen de kalveren mogelijk maakt.” EU-wetgeving dus, die bovendien al veel ouder is, want ze is al letterlijk vertaald in Belgische wetgeving van 23 januari 1998 betreffende de bescherming van kalveren.
Conclusie
Maar wat moeten we onthouden voor de praktijk? Alle specialisten zijn het er over eens dat het beperken van contact met andere jonge dieren een goede maatregel is voor de diergezondheid van jonge kalveren en dus het dierenwelzijn bevordert. De onwetendheid en verwarring komt er ook voor een stuk doordat het FAVV hier altijd pragmatisch mee omgesprongen is. Er zijn bij de huisvesting van kalveren andere zaken die een veel groter effect hebben op het dierenwelzijn: voldoende strooisel, ruimte en voedsel bijvoorbeeld.
Vandaag lijkt ook de Dienst Dierenwelzijn de nodige pragmatiek te hanteren. De Dienst aanvaardt uitdrukkelijk het strikt individueel huisvesten van jonge kalveren als een goede bioveiligheidsmaatregel. Ze moeten elkaar wel kunnen zien.
Maar wie zich bekommert om het dierenwelzijn van de jonge kalfjes, en daar dus ook het management op afstelt, heeft voorlopig nog weinig te vrezen. Zelfs al komen ze met twee controleren.
