Zorgen binnen WTO over Amerikaanse landbouwsubsidies, Brexit
Binnen de Wereldhandelsorganisatie (WTO) hebben de EU, China, India, Australië en Oekraïne de zorg geuit dat grootschalige Amerikaanse landbouwsubsidies de wereldmarkt verstoren. Veel landen zijn tevens bezorgd over hoe de EU bij een no-deal-Brexit zal omgaan met tariefquota voor landbouwproducten.
Onlangs kwam het landbouw comité van de WTO samen in Genève. Binnen de WTO werken vrijwel alle landen in de wereld samen aan een zo eerlijk mogelijk handelsregime. De VS verdedigde bij de bijeenkomst een steunpakket van 16 miljard dollar (14 miljard euro) aan boeren. Het gaat volgens Washington om een eenmalige maatregel bedoeld om landbouwers die slachtoffer zijn van een handelsoorlog met China te redden. De ‘Corn Belt’ van de VS zucht immers onder Chinese importheffingen.
Bovengenoemde landen wezen er deze week op dat de VS in februari ook al een uitzonderlijk ‘noodpakket’ van 12 miljard dollar bekendmaakte. Tot 7 juni is hiervan al bijna 9 miljard dollar uitgekeerd. Een diplomaat zei namens de EU dat de maatregelen ongekend zijn en wereldprijzen en handelsstromen beïnvloeden, zelf als ze binnen de limieten blijven van de WTO. Of dat laatste zo is, liet de EU in het midden. De EU wil ook meer informatie over Amerikaanse weersverzekeringen.
China betwijfelde openlijk of de Amerikaanse subsidies binnen de door de WTO toegestane limieten blijven. Binnen de WTO geldt dat de steun aan een sector niet meer mag bedragen dan 5% van de totale productiewaarde. Landen kunnen de Amerikaanse steun aanvechten bij een geschillenpanel van de WTO, die eerst zal oproepen tot bemiddeling, maar uiteindelijk kan vaststellen of sprake is van een overtreding. Dergelijke processen duren echter jaren en worden dus niet vaak gebruikt.
Directe steun
Zo’n 14,5 miljard dollar van het nieuwe programma betreft directe betalingen aan landbouwers, die door landbouwminister Sonny Perdue worden omschreven als de grootste slachtoffers van het slepende handelsconflict tussen de VS en China. Het gaat om betalingen aan telers van een groot aantal producten zoals soja, katoen en kersen. Het geld wordt in drie tranches overgemaakt, vanaf eind juli of begin augustus.
Nog eens 1,4 miljard dollar wordt vrijgemaakt voor het opkopen van producten die door relatief recent ingestelde Chinese importheffingen nu niet meer verkocht raken. De producten worden verdeeld naar voedselbanken, scholen en andere programma’s gericht om mensen met weinig geld. Ten slotte wordt 100 miljoen dollar vrijgemaakt voor het vinden van nieuwe markten voor producten die eerder naar China gingen.
Een Australische diplomaat zei ter illustratie dat de Amerikaanse subsidies nu equivalent zijn aan twee derde van de totale jaarproductie van de Australische landbouw. Andere landen wezen op het risico op een derde tranche en het risico dat andere landen om geen concurrentieel nadeel op te lopen, ook ‘noodmaatregelen’ treffen.
No-deal-Brexit
De EU werd op haar beurt aangesproken op de mogelijke gevolgen van een no-deal-Brexit. Landen die veel exporteren naar de EU, zoals Australië, Canada en de VS – maar ook Rusland en China – vrezen dat het Verenigd Koninkrijk een gewone exporteur van landbouwproducten naar de EU wordt. Als de EU de Britten als exporteur naar de EU ruimte biedt binnen tariefquota, dan neemt het marktaandeel van andere leveranciers af.
De EU-delegatie antwoordde dat een no-deal-scenario niet zeker is. Zorgen dat de EU de Ierse vleesveehouderij compenseert voor de schade die de Brexit toebrengt – de Ieren zijn immers zeer afhankelijk van de Britse markt – zijn volgens haar voorbarig. De EU overweegt 50 miljoen euro aan steun aan de Ieren, wat verdubbeld kan worden door de Ierse overheid.
India’s biljoenen
Ten slotte stelde de EU ook vragen bij een groot pakket aan landbouw- en plattelandssteun die de pas verkozen Indiase regering van Narendra Modi heeft aangekondigd. Het gaat om een op het eerste ongelofelijk bedrag van 25 biljoen roepie (318 miljard euro). Belangrijk is wel te onthouden dat India inmiddels 1,3 miljard inwoners telt, dus zeg maar evenveel als de VS, de EU, Brazilië en Japan samen. De EU wil weten hoe India het geld precies gaat besteden, om vast te kunnen stellen of het niet gaat om marktverstorende subsidies.
Het geld is onderdeel van een groter plan waarbij ook honderden miljarden worden vrijgemaakt voor infrastructuur. Doel is de inkomens van Indiase boeren te verdubbelen voor 2022. Voor Modi is het een zeer belangrijk project nu de economische groei afremt. De landbouw is nog altijd goed voor ruim 15% van het Indiase Bruto Nationaal Product.
