Prachtige klimrozen voor de grotere tuin

Liaanrozen die nu nog gekweekt worden zijn vaak zaailingen of mutanten van wilde rozensoorten en vaak is hun geschiedenis even boeiend als hun uiterlijk. Op basis van hun herkomst zijn de ramblers in te delen in een 6-tal groepen met gelijkende groeiwijze, wat ons kan helpen bij het kiezen van een geschikte standplaats.

Rosa filipes

Rosa filipes is een botanische roos die inheems is in West-China. Het is een bladverliezende klimmende roos, die in natuurlijke omstandigheden 3 tot 5 meter, soms tot 9 meter hoog wordt. De bloemetjes zijn wit, 2 tot 2,5 cm groot met 5 kroonblaadjes en verschijnen in grote clusters van 15 tot 30 cm van meer dan 100 bloemetjes. De bottels zijn felrood en 8 tot 15 mm groot. De plant is zeer groeikrachtig met stijve takken bedekt met stevige, scherpe stekels die zich kunnen verankeren aan bladeren van bomen waardoor de roos hoog in de bomen kan klimmen. De cultivar R. f. 'Kiftsgate' , werd voor het eerst opgemerkt in de Engelse plattelandstuin van Kiftsgate en is vermoedelijk een zaailing of een mutant van R. filipes .

Kiftsgate is de meest krachtige en hoge groeier van alle liaanrozen. Het exemplaar in de Kiftsgate garden heeft een oppervlakte van 24m op 27m (650 m²) en groeit tot 15 m hoog. Kiftsgate bloeit met grote trossen, kleine, sterk geurende, roomwitte bloemen die worden gevolgd door duizenden kleine bottels en is schaduwtolerant, een onmisbare eigenschap voor een boomklimmer. Rosa 'Brenda Colvin’ , waarschijnlijk een zaailing van Kiftsgate, is een krachtige groeier, die mits voldoende snoei in bedwang kan gehouden worden tegen een muur. De bloemen zijn zachtroze en hebben gele meeldraden, die voor een licht abrikooskleurig effect zorgen.

De bloemen staan samen in grote trossen en hun geur wordt door de wind over de hele omgeving verspreid. Rosa 'Bobbie James', Rosa 'Wedding Day' en Rosa 'The Bishop's Rambler' met zijn afwijkende donkerrode bloemen, maken het rijtje van nog veel gekweekte ramblers van het Filipes type, een groep van sterke boomklimmers, compleet.

De multiflora ramblers

Rosa multiflora, bij ons beter gekend als de Japanse roos, is een botanische roos afkomstig uit Oost-Azië. Het is een kruipende, klimmende struik die met zijn stevige stengels, al dan niet voorzien van stekels, over andere planten heen groeit tot een hoogte van 3 à 5 m. Deze roos bloeit in de vroege zomer met witte of roze bloemen (1,5 tot 4 cm groot) die gevolgd worden door een massa purperrode, ronde bottels (6 – 8 mm).

In Azië is de plant al eeuwen in cultuur en zijn in de loop der jaren vele tuintypes van deze roos ontstaan. Het zijn deze tuintypes die op het einde van de 19° eeuw in Europa werden ingevoerd en door kruising met andere rozensoorten het ontstaan gaven aan een groot aantal ramblers waarvan er nu nog steeds enkele gekweekt worden. Deze liaanrozen, waarvan de jonge stammen sterk groeiend en opgaand zijn, zijn ideaal om tegen muren of over bogen te groeien. De bladeren zijn lichtgroen en de bloemen, met hun overwegend donkerpaarse en lichte lila tinten, staan in grote trossen bij elkaar.

Rosa 'Bleu Magenta' heeft bloemen die bij het begin van de bloei warm paarsrood zijn en bij de uitbloei verkleuren naar donkerpaars en bereikt een hoogte van 4,5 m. Rosa 'Veilchenblau' is een merkwaardige roos met alleenstaande bloemen van magenta tot lila, die later een grijzige tint krijgen en 4,5 m hoog wordt. Rosa 'Goldfinch' is een van de weinige geelbloeiende ramblers. De ontluikende knoppen zijn heldergeel en verbleken nadien tot roomkleurig. Deze roos heeft een sterke, volle geur, is wat minder sterk van groei (tot 3,5 m) en is daardoor uitstekend geschikt voor het begroeien van een rozenboog.

Moschata ramblers

Rosa moschata of muskusroos is een botanische rozensoort die al heel lang (sedert de 10° eeuw) in cultuur is, waarvan de herkomst vermoedelijk ligt in de westelijke Himalaya maar waarvan nooit een oorspronkelijk, wild exemplaar werd teruggevonden. Ze werd voornamelijk gekweekt voor haar pikante, gemberachtige en verleidelijke geur. De ramblers uit deze groep hebben een grote groeikracht en de typische muskusgeur. Rosa 'Rambling Rector' is een mutant van de muskusroos, die ondanks haar krachtige groei (tot 9m of hoger) gemakkelijk te leiden is. De kleine, halfdubbele witte bloemen zijn voorzien van gele meeldraden en geven de bloem een roomkleurige tint. De muskusgeur tijdens de bloei is intens en na de bloei verschijnen de kleine, ovale, oranjekleurige bottels.

Een minder krachtig groeiende muskus rambler (tot 3,5 m) is Rosa 'The Lady Scarman' met halfdubbele, roomkleurige bloemen en een intense indringende muskusgeur. Deze roos bloeit in de late zomer en gaat door met bloeien tot de herfst. Rosa 'Kirsten Klein' is een krachtige rambler (tot 9 m) met een late zomerbloei. De roze, enkelvoudige bloemen, zijn vrij groot en verspreiden, zoals de meeste enkelbloemige rozen, hun geur goed met de wind.

Sempervirens ramblers

Deze ontstonden uit Rosa sempervirens , een bladhoudende, wilde soort die inheems in mediterraan Europa. Ze onderscheiden zich van de andere ramblers door hun enorme aantal dunne takjes, wat hen een heel compact uiterlijk geeft. Rosa 'Adélaide d' Orleans' (tot 4,5 m hoog) is ondanks haar frêle uiterlijk een sterke en betrouwbare rambler. Ze bloeit met roomwit-roze bloemen die een zachte geur verspreiden. Rosa 'Félicité et Perpétué' (tot 6m hoog) heeft een zeer compacte groeiwijze en is door de vele fijne takjes prima geschikt als “waterval”. Geplant aan de schaduwzijde van een muur groeit ze snel omhoog om aan de andere kant als een waterval van bloemen naar beneden te vallen. De gevulde bloemen die uit de mooie rozerode tevoorschijn komen, zijn eerder klein en roomwit van kleur.

Geert Brantegem