Startpagina Groenten

Druppelirrigatie, de toekomst in een steeds warmer wordend klimaat

Op cruciale momenten moeten teelten voldoende water hebben. Met het warmer wordende klimaat is dat net echter het probleem en moet water enorm efficiënt worden ingezet. Daarom moet naar oplossingen worden gezocht. Druppelirrigatie is één van die oplossingen. Bij een juiste toepassing ervan kan elke druppel worden benut.

Leestijd : 7 min

H et is algemeen geweten. De landbouwsector lijdt onder de klimaatomstandigheden van de vorige jaren. Dat werd dan ook nog eens benadrukt op de Werktuigendagen dit jaar. Voorlichter aan departement Landbouw en Visserij Bart Debussche: “Het was dit jaar weer een droog jaar. Wie had gedacht dat dit 3 jaar na elkaar het geval zou zijn. Zo’n droge situaties zijn een probleem, zeker voor de groenteteelt.” Daarmee moet dus omgegaan worden, en daarom werd een rondleiding georganiseerd door proefcentra PCG en PCA, Boerenbond, telersorganisatie Ingro en het departement Landbouw en Visserij, om oplossingen aan te reiken.

Eén van de oplossingen is water ter beschikking hebben, maar ook moet men naar de bodem kijken. “De bodem is de basis van alles, van de teelt van gewassen. We merken dat het ene perceel het andere perceel niet is. Sommige leden meer schade van de droogte dan andere. De kwaliteit van de bodem is belangrijk. Hoe je ermee omgaat en hoe je het koestert, heeft zijn effect op de impact van droogte. Het organisch stofgehalte, bodembewerkingen, bemesting,... zijn belangrijke items om ook in de gaten te houden”, gaat hij verder.

Een andere manier om naar de problematiek te kijken, is om efficiënter water naar de teelten aan te brengen. En dan is druppelirrigatie een goede oplossing.

Druppelirrigatie voor een betere opbrengst

In het project ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’ werd ook druppelirrigatie bij prei, uien en aardappelen meegenomen. “Waterbeschikbaarheid is het knelpunt in dit hele verhaal. We willen met die techniek met minder water een even goed rendement halen.” In de proef werd een deel niet beregend, een deel druppel geïrrigeerd, en een deel gefertigeerd via druppelirrigatie. Hieruit bleek dat de opbrengst, maar ook de sortering in vele gevallen verbeterde.

In prei en uien

In de proef met prei (ras Krypton) is het gewas op een normale manier vertrokken. In het begin had het al 30 liter geregend, waardoor bij de start niet meer moest beregenen. Er werd in totaal 93 l per m³ water gegeven bij druppelirrigatie. “We volgden het advies van de Bodemkundige Dienst om om de twee dagen 4 tot 6 l water te geven. Gemiddeld was dat dan 15 l water per week. Enkel bij regen mochten we uitstellen, maar… er viel niet veel regen.” Voor de bemesting werd gezorgd dat zowel bij druppelirrigatie als het gewas zonder beregening in totaal dezelfde meststoffen kregen, deels bij start van de teelt en deels als bijbemesting. Bij fertigatie kreeg het gewas de helft van de meststoffen bij de start en werd een aantal keer een bijbemesting gegeven tijdens de teelt, meegegeven met de druppelbevloeiing. De slangen werden aangelegd tussen de ruggen in de hoek en ondergronds.

In de resultaten viel het verschil in productie, sortering en reststikstof op. De productie bedroeg bij geen beregening 25 ton/ha, bij druppelirrigatie 45 ton/ha en bij de fertigatie 54 ton/ha. “Druppelirrigatie en fertigatie hebben dus duidelijk hun nut bewezen tegenover het gewas dat niet werd beregend”, klinkt het. Bij de sortering merkte men ook dat de prei dikker was bij druppelirrigatie en bij fertigatie. Daar bereikte meer prei de Flandria-kwaliteit. “De grovere sortering zie je in prei, maar ook in aardappel”, klinkt het. Ten slotte werd er bij fertigatie de laagste reststikstof teruggevonden.

Ook bij uien (ras Hytech) is er positief nieuws. Hier lagen de druppelslagen bovengronds naast de rij en werd in totaal 96 l per m³ gegeven. Waar niet was beregend, was de opbrengst 36 ton/ha. Bij druppelirrigatie en fertigatie was de opbrengst respectievelijk 64 en 63 ton/ha. Ook hier was de sortering beter. Bij druppelirrigatie en fertigatie was 79% van de uien in de +60 mm maat, bij de niet beregende uien was dat slechts 32%.

“Bij uien is er weinig verschil tussen de druppelirrigatie en fertigatie. We zijn beginnen fertigeren en druppelirrigeren begin juli. Voor uien is dat laat om dan nog bijbemesting te geven. Bovendien hebben uien een mindere stikstofbehoefte in vergelijking met prei. Ook qua reststikstofcijfers zitten we goed.”

In aardappel

De proef aardappelen, met Fontane, toont veel gelijkenissen met de proeven prei en uien. Voor de proef werden de druppelslangen in de rug ingewerkt. In totaal werd er 95 l per m³ gegeven. De totale bruto-opbrengst bij de niet beregende aardappelen was zo’n 35 ton, terwijl dat bij druppelirrigatie en fertigatie via druppelirrigatie respectievelijk 56 en 58 ton was. Opvallend was dat bij de gefertigeerde aardappelen de netto-opbrengst weinig verschil was met de bruto-opbrengst, zo’n 700 kg. In de sortering waren de verschillen nog groter. Bij het gefertigeerde gewas zat 80% van de productie in maat 50+. Bij gewone druppelirrigatie was dat 70% en bij geen beregening zat nog niet de helft in het groffe kaliber. “Dus voor de mensen die verkopen richting schilbedrijven of richting export: je bent met druppelirrigatie al voor een stuk van de productie veel groffer”, vertelt coördinator aan het PCA, Kurt Cornelissen.

Meer opbrengst, meer inkomsten

Met het stijgen van de opbrengst en sortering, krijg je ook meer inkomsten. Als je bij prei van 25 naar 50 ton per ha gaat bij een prijs van 0,5 euro/kg, dan ga je 12.500 euro per ha, naar 25.000 euro per ha. “Dus de kost voor het leggen en het onderhoud van de irrigatieslangen, dat rond de 1.000 euro bedraagt, haal je er makkelijk uit. Het nadeel is dat je de slangen moet leggen in het begin van de teelt, terwijl je niet weet of je water gaat nodig hebben of niet. Soms ben je dus 1.000 euro kwijt.”

Dat ligt wat anders bij uien. Daar liggen de kosten van de teelt rond de 5.000 à 6.000 euro per ha. “Ook hier kan druppelirrigatie de opbrengst verhogen, maar de rendabiliteit is laag en compenseert niet steeds de kosten van de druppelslangen. Bij industrieteelten is het soms de investering niet waard als de contractprijs te laag is.”

In de proef met aardappel bedraagt het verschil bij de netto-opbrengst ongeveer 24 ton tussen het gefertigeerde gewas en het niet beregende gewas. Met een marktprijs van 125 euro per ton, betekent dat je bij fertigatie mag rekenen op een extra saldo van 3.000 euro. “Dat is een mooi verschil, wat de druppelslangen leggen rechtvaardigt. Voor het leggen, de arbeid en de uitvoering zijn de kosten 1.000 per ha. Ook met aardappelprijzen vorig jaar voor de vrije kilo’s zou druppelirrigatie of fertigatie heel interessant zijn. Echter, twee jaar terug was er sprake van lage marktprijzen. Toen zou druppelirrigatie niet hebben geholpen.”

Besparen op druppelirrigatie?

De manier van leggen is bovendien belangrijk. Men krijgt een hogere productie als de slangen dichter bij het gewas liggen. Hoe dichter de slangen liggen bij de wortels, hoe beter het gewas het doet. Besparen op de kostprijs kan door de druppelslang tussen rijen te leggen. “Technisch is dat geen probleem. Dan spaar je de helft van de slangen uit, wat overeenkomt met 300-350 euro aan de kost van slangen. We hebben echter al gezien dat bij enkele teelten, zoals venkel en asperge, de opbrengst heel wat minder is.”

Dat bij aardappelen de wortels niet zo diep raken, is niet waar. Het water dat aan de bodem wordt gegeven, zakt naar beneden in de vorm van een kegel en blijft niet zitten in een bel. Hoe dieper het water in de grond, hoe breder de kegel. “De wortels volgen gewoon het water”, klinkt het.

Men krijgt dikkere prei als de druppelslangen dicht bij de wortels van het gewas liggen.
Men krijgt dikkere prei als de druppelslangen dicht bij de wortels van het gewas liggen. - Foto: MV

Beregeningstool geeft zicht op kosten

Beregenen heeft steeds een kost, en ook daar stond men even bij stil. Bedrijfsleider manager van het PCG Luc De Reycke heeft het dan ook over het project dat anderhalf jaar geleden goedgekeurd was, ‘Beredeneerd beregenen van openluchtgroenten en aardappelen’, waar men ging kijken naar waterkwaliteit, irrigatie,... aangezien dat in warmere droge zomers meer water moest bijgebracht worden. Dan moet worden gekeken naar de kostprijs. Daar kan de beregeningstool een hulp zijn. Je kunt die vinden op verschillende websites waaronder pcgroenteteelt.be. “Hierin kan je alle aspecten van de kosten van irrigatie inbrengen en krijg je zo een algemeen beeld.”

De tool is een Excel-bestand met vijf tabs. In de eerste geef je vaste kosten, de investeringskosten in, bijvoorbeeld een investering in een kanon. In de tweede tab komt informatie over de teelten en oppervlaktes. In de derde tab komen de variabele kosten zoals arbeid, tijd, energie en in de vierde tab de kostprijs van het aanvoeren van water. Zo krijg je uiteindelijk in de vijfde tab de conclusie voor de eindkostprijs. De grootste kost? “Als je water moet aanbrengen, kom je vaak aan hogere kosten. Maar… ieder bedrijf is wel verschillend.”

Subsidies mogelijk

Als je wil investeren in duurzaam beregenen, kan je misschien profiteren van steun. Ingro heeft een GMO-programma lopen waarbij telers die lid zijn van de coöperatie in aanmerking kunnen komen voor de uitvoering van tal van producentgerichte acties.

Dit kan gaan om beregeningsadvies van de Bodemkundige Dienst. Die geeft namelijk advies over wanneer en met welke dosis te irrigeren. Daarbij wordt rekening gehouden met alle inputs, zoals neerslag en de nalevering door grondwater, maar ook met de transpiratie van het gewas. Het is gekoppeld aan weersvoorspellingen, dus men kan al 10 dagen op voorhand zeggen wanneer het nodig is om te beregenen.

De Gun Corner zorgt ervoor dat je nauwkeuriger, regelmatiger - ook in de hoeken van het perceel - met haspel en kanon je perceel kan bespuiten, zonder te verliezen op het perceel van de buren of op straat.
De Gun Corner zorgt ervoor dat je nauwkeuriger, regelmatiger - ook in de hoeken van het perceel - met haspel en kanon je perceel kan bespuiten, zonder te verliezen op het perceel van de buren of op straat. - Foto: MV

Verder kan het gaan om kosten rond de spuitboom, irrigatiemonitoring, precisieberegening en druppelirrigatie. Zo zijn de Crodeon reporter en de Gun Corner van Farmstore goedgekeurde systemen voor subsidiëring. De Gun Corner zorgt ervoor dat je nauwkeuriger, regelmatiger - ook in de hoeken van het perceel - met haspel en kanon je perceel kan bespuiten, zonder te verliezen op het perceel van de buren of op straat. De Crodeon reporter maakt het dan weer mogelijk de irrigatie door de haspel te monitoren op afstand, op elk moment. Het is ook mogelijk een alarm-sms aan te krijgen als er iets fout loopt. Als de facturatie van die acties via Ingro verloopt, kun je 38,5% GMO-steun krijgen voor de gemaakte kosten.

Marlies Vleugels

Lees ook in Groenten

Meer artikelen bekijken