Termijnmarkt voor varkens opstarten in een periode met hoge prijzen is moeilijk
Termijnmarkten zijn een heel nuttig instrument om prijsrisico’s te managen én vooral om slimmer te worden. Momenteel worden er echter in de vraagmarkt hoge prijzen betaald. Daardoor kunnen varkens via een termijnmarkt eerder moeilijk verhandeld worden. Niettemin ligt het prijsrisico doorgaans volledig bij de varkenshouder, die daar geen premie voor krijgt. Op de termijnmarkt wordt met dezelfde wapens gestreden én zijn alle partijen even slim. Dat zegt Dirk Coucke, CEO van het adviesbureau DLV. .
De Varkensacademie van Inagro: het is elk jaar weer een hoogdag voor de Vlaamse varkenshouderij.
Eén van de gastsprekers dit jaar was Dirk Coucke. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om de termijnmarkt voor varkenshouders, sinds 2012 de Pig Trading Company, weer in de kijkerte plaatsen. En daar zijn wel een aantal goede redenen voor.
Risicovol marktgebeuren
Maar vandaag, waar de varkensprijs hoge pieken scoort, ligt het extra leven inblazen van zo’n veel minder risicovol marktgebeuren als aan- en verkoop op de termijnmarkt veel moeilijker.
En het lijkt er niet onmiddellijk op dat de varkensprijs op korte termijn gaat dalen. Waarnemers verwachten dat de biggen- en varkensprijzen ook in 2020 vrij hoog zullen blijven liggen.
Volgens Dirk Coucke is het net nu – als het inderdaad goed gaat – dat ernstig moet worden nagedacht over contractvormen om de sector te wapenen voor periodes waarin het wel eens weer minder goed tot zelfs heel slecht zou kunnen gaan.
De volatiliteit (het onstabiel karakter van de prijzen) van de markten: het is in elke sector van de land- en tuinbouw een bekend begrip. Dat is niet anders in de varkenshouderij.
Prijzen zijn onstabiel
In tegenstelling tot enkele jaren geleden zitten, gelukkig voor de Vlaamse varkenshouders, die varkens- en biggenprijzen weer gevoelig in de lift. “Het is echter ooit anders geweest, en hiervoor moeten we niet ver teruggaan in de tijd”, zegt Dirk Coucke. Daarbovenop daalt de vleesconsumptie in de Europese Unie en komen ook klimaatdiscussies en stijgende milieukosten af op de Vlaamse varkenshouder.
De varkenshouderij is altijd al risicovol geweest, door de volatiliteit van de opbrengst en van de voederkost.
“In de varkenskolom zit de varkenshouder ook ongemakkelijk gesandwicht tussen de veevoedersector en de slachthuizen. Een afspraak over vaste prijzen maken met de veevoederfabrikant is sinds kort gemakkelijker, met de slachthuizen is dat vandaag quasi onmogelijk.
En wie als zwakke individuele schakel in de spotmarkt zijn product moet verkopen, die staat zwak. In de spotmarkt (huidig systeem van wekelijkse prijzen) wint de sterkste, op de termijnmarkt van morgen wint de slimste.”
Premie voor marktrisico
Volgens Dirk Coucke is er dus een voor de hand liggende oplossing: de termijnmarkt. “Daar beschikken alle partijen over dezelfde marktinformatie. Ze zijn dus even slim, en dus even sterk. Daarnaast wordt het nemen van een marktrisico ingedekt door een premie, wat op de reguliere spotmarkt niet zo is. Daar betaalt de varkenshouder voor het genomen risico, en niet de andere schakels in de varkenskolom. Op de termijnmarkt kan je ook rustig afwachten tot er een positief prijssentiment passeert en heb je dus tijd om te verkopen.”
Vandaag bestaat er in Vlaanderen al sinds enkele jaren een varkenscoöperatie die op deze termijnmarkten actief is : de Pig Trading Company, die in 2012 werd opgericht met als doelstelling risicomanagement in de varkenshouderij door gebruik te maken van de termijnmarkt van varkens, biggen én voedergrondstoffen.
Stopgezet in Europa
“Op die manier, door het afdekken van de voerkost in combinatie met de varkensprijs, konden we streven naar een tevreden voederwinst”, zegt Dirk Coucke. “We zijn gestart met ruim 60 leden-varkenshouders.”
Intussen is de termijnmarkt voor varkens in Europa op EEX echter stopgezet omwille van te weinig liquiditeit, lees: te weinig kopers. “En dat ondanks de groeiende behoefte aan vaste prijzen doorheen de varkensvleesketen. Onbekend was onbemind.”
Met de vleesverwerking is de Pig Trading Company (PTC) wel 3 jaar geleden gestart met het afsluiten van SWAPS, of ruilcontracten. Het zijn bilaterale prijsafspraken (1 jaar vooruit) tussen de verwerking en de PTC. “Daarvan zijn er al 3 jaar verschillende jaarcontracten lopende, met succes. Tegelijkertijd wordt binnen de PTC de voederkost afgedekt op de termijnmarkt.”
Contract met Ter Beke
Zo is er vandaag een SWAP-contract tussen vleesverwerker Ter Beke Vleeswaren en de Pig Trading Company. “Zo’n contract werkt volgens hetzelfde systeem als de termijnmarkt, alleen zijn de contractpartijen niet anoniem maar geldt de vastgeklikte prijs tussen 2 gekende partijen. De verkoopprijs van een varkenskarkas enerzijds en de aankoopprijs van hammen en schouders anderzijds konden rechtstreeks worden gelinkt door het rekenwerk van DLV.”
Melkvee en fruitsector
Of verkopen via Pig Trading Company de toekomst wordt, zal de komende jaren blijken. “Feit is dat meer en meer sectoren behoefte hebben aan het afdekken van prijzen. De boeren willen steeds meer op voorhand weten waarvoor ze werken.”
De ruim 2 jaar geleden opgerichte Milk Trading Company voor melkveehouders kan ondertussen al heel mooie resultaten voorleggen met een meerwinst van 1,80 euro per 100 l voor de 150 leden met ruim 200 miljoen l melk. “En in augustus raakte bekend dat een Fruit Trading Company met 78 leden van start ging. Samen zijn de leden goed voor 52.000 ton peren per jaar. Doelstelling bij de FTC is om 8.000 ton af te dekken op de termijnmarkt, waarvan reeds 5.600 ton is gerealiseerd aan mooie prijzen.”
