Milieuminister Zuhal Demir wil nog duurzamer gebruik van gewasbeschermingsmiddelen

Vlaams SP.A-volksvertegenwoordiger Ludwig Vandenhove vroeg aan milieuminister Zuhal Demir (N-VA) meer uitleg over het onderzoek waaruit de aanwezigheid van glyfosaat in het lichaam van jongeren bleek. “Hebt u specifieke beleidsacties op het oog om zeker en vast de aanwezigheid van deze specifieke chemische stoffen te doen dalen? Verkopen mag nog, maar het gebruiken niet meer. Zolang die tegenstelling blijft, zullen we hiermee geconfronteerd blijven worden.”

Verkoop en gebruik van pesticiden

Voor het productbeleid is de federale overheid bevoegd. In ons land mogen enkel gewasbeschermingsmiddelen en biociden worden verkocht die toegelaten zijn door de federale overheid. De gewesten zijn bevoegd om het gebruik te regelen. Voor de werkzame stof glyfosaat is in Vlaanderen al een verbod ingesteld: glyfosaat mag niet meer worden gebruikt door particulieren.

“Ook in de beschermingszones rond een drinkwaterwinning kan de minister bevoegd voor het waterbeleid – dat ben ik dus – werkzame stoffen verbieden als die een te grote impact hebben op de drinkwaterproductie. Op dit moment zijn er nog geen werkzame stoffen verboden omdat uit de metingen blijkt dat de kwaliteit van het drinkwater nergens in het gedrang komt en de bestaande maatregelen volstaan”, zegt milieuminister Zuhal Demir.

Voor landbouw moeten de richtlijnen van de geïntegreerde gewasbescherming worden toegepast. “Hiermee kom ik tot uw eigenlijke vraag naar de beleidsacties die we zullen uitrollen om de vastgestelde lichaamsconcentraties van glyfosaat en het afbraakproduct AMPA te laten dalen. Ik maak hierbij een onderscheid tussen drie gebruiksgroepen: de particulieren, de landbouw en andere terreinbeheerders. Voor particulieren is er een verbod om het product te kopen en te gebruiken. Voor de landbouwsector, waarvoor mijn collega-minister Crevits bevoegd is, kunnen waar nodig bijkomende maatregelen worden opgelegd.”

Humane biomonitoring

Voor de derde groep, die vooral bestaat uit openbare besturen, geldt er sinds 1 januari 2015 een verbod op het gebruik van pesticiden in de openbare ruimte. Ook glyfosaat valt onder dat verbod. Slechts in een aantal zeer specifieke gevallen kan, na het verkrijgen van een afwijking, glyfosaat nog worden toegepast. Het gaat om situaties waar bijvoorbeeld de volksgezondheid of de biodiversiteit bedreigd wordt.

“Ik maak momenteel werk van een herziening van het besluit inzake het duurzaam gebruik van pesticiden. Dat besluit reguleert het gebruik bij niet-land- en -tuinbouwactiviteiten. Samen met de Vlaamse Milieumaatschappij bekijk ik verschillende opties voor hoe we vanaf 2021 verdergaan met een drastische afbouw van alle pesticiden.

Een andere beleidsactie betreft de doorwerking van de resultaten van de studies van het steunpunt ‘humane biomonitoring’. De verzamelde gegevens en kennis over glyfosaat worden doorgeven aan het federale beleidsniveau. De data worden ook meegenomen in het Europese biomonitoringinitiatief, waarin de vertaling van humane biomonitoringdata naar Europees beleid een van de speerpunten is.”

“Door de concentratie van glyfosaat en het afbraakproduct AMPA doorheen de tijd op te volgen in mens en milieu, kan de doeltreffendheid van maatregelen, zoals het federale verbod op de verkoop van glyfosaat aan particulieren en het Vlaamse gebruiksverbod, geëvalueerd worden. De verspreiding en concentraties van glyfosaat worden door de Vlaamse overheid uitgebreid gemeten en opgevolgd, onder andere in het oppervlaktewater, in het grondwater, in de waterbodem, in het effluent van rioolwaterzuiveringsinstallaties, in het effluent van bedrijfsafvalwater, in de bronnen voor de productie van drinkwater en in ons lichaam, via de biomonitoring.”

Vinger aan de pols

De Vlaamse Milieumaatschappij zal ook de volgende jaren glyfosaat en AMPA blijven opvolgen op een selectie van meetplaatsen. “De VMM rapporteert driejaarlijks over pesticiden in de waterketen. De drinkwatermaatschappijen blijven de voor hen relevante stoffen opvolgen van de bron tot aan de kraan, de ruwwaterbronnen, het drinkwater in het net en het drinkwater aan de kraan.

Zij rapporteren die cijfers ook aan de VMM, die ze verwerkt in een jaarlijks rapport. Het Steunpunt Milieu en Gezondheid ten slotte coördineert de humane biomonitoringcampagnes. Dergelijke campagnes zijn nuttig om de interne blootstelling aan en gezondheidseffecten van chemische stoffen op te volgen, de efficiëntie van beleidsmaatregelen te evalueren en de aanwezigheid van nieuwe stoffen in het lichaam te detecteren. Op die manieren houden we een vinger aan de pols.”

LV