Startpagina Veeteelt

Oproep voor deelnemers Ivan Tolpe-prijs 2021

Het Vlaams Coördinatiecentrum voor Mestverwerking (VCM) organiseert elke 2 jaar de ‘Ivan Tolpe-prijs voor innovatie in de mestverwerking’. Deze prijs werd al 3 keer uitgereikt aan een deelnemer met een innovatief idee dat bijdraagt aan het verwerken van mest op een meer duurzame en kostenefficiënte manier. Sinds de tweede editie kunnen ook buitenlandse inzendingen deelnemen.

Leestijd : 4 min

De prijs is een eerbetoon aan wijlen Ivan Tolpe, een pionier in de mestverwerking. Ivan Tolpe was een West-Vlaamse landbouwer en ondernemer die 7 varkensboerderijen en 3 mestverwerkingsinstallaties beheerde. In 2013 overleed hij onverwacht door een tragisch ongeluk op de boerderij. Als eerbetoon aan deze pionier en drijvende kracht in de sector, richtte VCM de ‘Ivan Tolpe-Prijs’ op.

Drie winnaars

De prijs wil innovatieve, veelbelovende technieken helpen ontwikkelen en steunen, om de voortrekkersrol van Vlaanderen in de mestverwerking te behouden. Alle ideeën die omgaan met een vraaggedreven probleem uit de sector (procesoptimisatie, energie-efficiëntie, optimale valorisatie van nutriënten uit mest...) kunnen ingediend worden.

De eerste prijs werd in 2015 uitgereikt aan een Vlaamse varkenshouder die een innovatieve scheidingstechniek ontwikkelde. In 2017 bekroonde VCM een Duits onderzoekscentrum dat een innovatieve techniek voorstelde om fosfor te recupereren uit mest.

In 2019 won Tim Keysers, uitbater van een Vlaamse biogasinstallatie. Hij ontwikkelde een innovatieve technologiecascade, genaamd ‘NPirriK’, om nutriënten en water uit digestaat te winnen.

NPirriK-techniek

Het digestaat wordt gescheiden met een zeefbandpers. De dikke fractie, die de meeste organische stof en fosfor bevat, wordt gedroogd en geperst tot bemestingskorrels. De dunne fractie van het digestaat bevat het grootste deel aan stikstof, kalium en zouten.

De zeefbandpers creëert 2 dunne fracties. De dunne fractie die de meeste zwevende delen bevat, wordt in een biologische nitrificatie-denitrificatie verwerkt. De meest zuivere dunne fractie wordt achtereenvolgens behandeld in een bezinkingstank en zelfreinigende filters, waarna het door een installatie met omgekeerde osmose wordt gestuurd. Deze unit produceert een stikstofrijk mineralenconcentraat en een permeaat dat arm is aan zouten en organische stof.

Het mineralenconcentraat wordt met een menginstallatie gemengd met de fosforrijke dikke fractie alvorens ze te drogen. Dit resulteert in mestkorrels met een hogere N/P verhouding, waardoor ze beter aansluiten bij de vraag van de akkerbouwers. Omdat het permeaat een lage zoutconcentratie heeft, kan het gebruikt worden als irrigatiewater.

De NPirriK-technologiecascade is momenteel operationeel op de biogasinstallatie Arbio waar Tim nog altijd bezig is met het verder scherpstellen en verbeteren van de het systeem. Tijdens ManuREsource 2019, een internationale conferentie over mestverwerking en valorisatie, werd Arbio bezocht door de deelnemers.

Transitie naar circulaire economie

Het NPirriK-systeem werd gebouwd met steun van Vlaanderen circulair voor Vlaamse projecten rond circulaire economie in 2017. Het systeem zorgt voor een flexibele oplossing om de overgangsperiode te overbruggen tussen lineaire economie, met stikstofverwijdering in biologische mestverwerking, en circulaire economie, waar alle nutriënten (N, P en K) en organische stof uit mest of digestaat zouden worden herwonnen en herbruikt.

Het deel van de dunne fractie dat niet efficiënt met de NPirriK-cascade kan verwerkt worden, wordt momenteel verwerkt in de bestaande biologische verwerkingseenheid van Arbio. Dit geeft Arbio de tijd om het NPirriK-proces verder te optimaliseren om deze stroom in de toekomst wel te kunnen verwerken.

Het is ook mogelijk om effluent van de biologie, een kaliumrijk vloeibaar product van de biologische mestverwerking, verder op te zuiveren met de membraantechnologie. Een nieuwe installatie in Langemark-Poelkapelle past deze techniek ook toe, en kreeg een subsidie van de Vlaams minister van Omgeving voor het leidingsysteem dat het bekomen irrigatiewater transporteert naar de omliggende boerderijen.

Het huidige Mestdecreet verkort de periode waarin effluent kan toegediend worden (toediening van effluent op akkerland is niet meer toegelaten na nitraatgevoelige teelten, zoals maïs en aardappelen), waardoor mogelijk een effluent overschot kan ontstaan tegen de herfst. Wanneer effluent kan behandeld worden in membraanfiltratiesystemen zoals NPirriK, wordt een permeaat geproduceerd dat laag is in zouten en nutriënten en wat in droge zomers kan gebruikt worden voor irrigatie.

Het winnende NPirriK-proces levert mestkorrels met een hogere N/P verhouding en permeaat met een lage zoutconcentratie.
Het winnende NPirriK-proces levert mestkorrels met een hogere N/P verhouding en permeaat met een lage zoutconcentratie. - Foto: AV

Streven naar circulaire mestverwerking

Op Europees niveau is de voorbije 2 jaar een onderzoek lopende geweest (SafeManure-studie), waarin men criteria bepaalde onder welke producten met gerecupereerde stikstof uit mest kunnen toegepast worden boven de limiet van 170 kg N/ha/jaar in nitraatgevoelige gebieden zoals Vlaanderen. Concentraten uit systemen zoals NPirriK zouden mogelijk aan deze criteria kunnen voldoen, maar de criteria zijn nog niet officieel opgenomen in Europese wetgeving.

Op regionaal niveau, in Vlaanderen, is VCM bezig met de aanvraag van een pilootproject waarbij een tijdelijke afwijking van de bemestingslimiet wordt gevraagd voor specifieke producten gerecupereerd uit mest, zoals mineralenconcentraten, onder specifieke voorwaarden. Beide initiatieven zetten de eerste stappen om de wetmatige barrières te verwijderen en initiatieven zoals NPirriK de mogelijkheid te bieden op te treden als gangmakers van de transitie naar een circulaire mestverwerking.

Oproep Ivan Tolpe-prijs 2021

VCM doet dit jaar weer een oproep naar nieuwe voorstellen van innovatieve technologieën die bijdragen aan een duurzame en kostenefficiënte mestverwerking.

Het deelnameformulier en het wedstrijdreglement kan je vinden op de website www.vcm-mestverwerking.be/nl/kenniscentrum. Het ingevulde deelnameformulier moet ingediend worden voor vrijdag 23 oktober 2020 via mail info@vcm-mestverwerking.be.

VCM

Lees ook in Veeteelt

Meer artikelen bekijken