Startpagina Actueel

Geanimeerd debat over ‘welbevinden in de land- en tuinbouw’ in het Vlaams parlement

Het ‘welbevinden van de land- en tuinbouwer’ is een actueel thema op elk landbouwbedrijf in Vlaanderen. Ook in de commissie Landbouw werd over dit onderwerp een geanimeerd debat gevoerd. Iedereen is het erover eens : het moet beter, maar de hamvraag is: hoe kan je dat welbevinden beter maken? Een uitgebreide gedachtewisseling.

Leestijd : 6 min

De Vlaamse parlementsleden Joris Nachtergaele (N-VA) en voormalig landbouwminister Joke Schauvliege (CD&V) zetten het ‘welbevinden in de Vlaamse land- en tuinbouw’ op de agenda van de commissie Landbouw in het Vlaams parlement.

Joris Nachtergaele (N-VA).
Joris Nachtergaele (N-VA). - Foto: Belga

“Er was nog nooit zoveel regelgeving, er was nog nooit zoveel nood aan investeringen in duurzame technologie en er was nog nooit zo’n grote financiële druk door de hoge kosten en lage marges op de verkoop van landbouwproducten”, stelt Joris Nachtergaele. Daarbovenop kwam in 2020 nog corona en dat zette alle verhoudingen extra op scherp. “Dit alles legt een grote druk op onze land- en tuinbouwers.”

ILVO-studie als uitgangspunt van discussie

In de ILVO-nota ‘Naar een geïntegreerde aanpak voor welbevinden in de Vlaamse land- en tuinbouw’ wordt de problematiek haarfijn uitgelegd. “Nu alle factoren in kaart zijn gebracht, kunnen we als Vlaamse overheid ook ageren. De nota van ILVO zorgt namelijk voor een aantal handgrepen om het nodige antwoord te bieden op de soms moeilijke mentale situatie van de landbouwer.”

Joke Schauvliege (CD&V).
Joke Schauvliege (CD&V). - Foto: Belga

“Het gaat om een combinatie van factoren”, voegt Joke Schauvliege, Vlaams parlementslid voor CD&V, toe. “De landbouwer staat vaak ook alleen tegenover leveranciers en iedereen met wie hij in contact komt en contracten moet sluiten. Komt daarbij de maatschappelijke uitdagingen en het inkomen dat niet volgt op hard en veel werken, dag en nacht bezig zijn en dan merken dat er geen boter bij de vis is.”

Inzetten op 3 sporen: stressfactoren, hulpbarrières en versterken capaciteiten

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) antwoordt dat ze wil inzetten op 3 sporen. “1: het aanpakken van de stressfactoren, 2: het wegwerken van de barrières om hulp te vragen, en 3: het versterken van de capaciteiten van onze individuele landbouwers.” ILVO zal in samenwerking met het Departement Landbouw & Visserij in de loop van volgend jaar een aantal werktafels organiseren die elk 1 deelaspect van de bredere problematiek onder de loep nemen.

Minister Hilde Crevits (CD&V).
Minister Hilde Crevits (CD&V). - Foto: Belga

Op zulke werktafels wordt dan bekeken wat de mogelijke verbeteracties zijn. “Ik benadruk dat ik dat wil doen in heel nauw overleg met onze stakeholders, zoals onze landbouworganisaties en de landbouwers zelf”, zegt Vlaams landbouwminister Hilde Crevits. Bedoeling is om tegen eind 2021 een gedragen actieplan te kunnen presenteren waarin overheidsinstellingen concrete engagementen aangaan.

Tegelijk worden organisaties aangemoedigd om het actieplan van onderuit te voeden en om het thema welbevinden bespreekbaar te maken in de lokale afdelingen. ILVO heeft hiervoor een digitale gesprekgids opgemaakt: ‘We(l) zijn er voor elkaar’.

Versterking van werking Boeren op een Kruispunt

In dit kader wordt de werking van de vzw Boeren op een Kruispunt beklemtoond. “Het is een van de kernorganisaties die een jarenlange ervaring rond het welbevinden en veerkracht heeft opgebouwd en die zich daarrond heel concreet kan engageren”, zegt Hilde Crevits. “Een blijvende ondersteuning en zelfs versterking van Boeren op een Kruispunt is voor mij een elementair onderdeel van de geïntegreerde aanpak die op de eerdere rondetafel werd voorgesteld.” Boeren op een Kruispunt wordt dus zeker betrokken in het vervolgtraject en ook op de verschillende werktafels die input zullen geven aan het actieplan.

Volgens Joke Schauvliege mag in de hele problematiek rond dat welbevinden ook de rol van het landbouwonderwijs niet worden onderschat. “Wanneer jongeren die opleiding volgen en die activiteit graag willen starten, leren ze al voor zichzelf op te komen, mentaal sterk te staan en hulp te zoeken wanneer dat nodig is. Ik dank dat het landbouwonderwijs daar al heel veel kan betekenen.”

Joke Schauvliege benadrukt ook de positie van de landbouwer in de hele prijzenproblematiek. “De landbouwer die een individuele onderhandelingspositie heeft, heeft het ook niet altijd gemakkelijk. Daarom ben ik ook altijd een voorstander geweest van producenten- en brancheorganisaties en vind ik het heel belangrijk om daar verder op in te zetten. Samen sterk, maar dat is ook niet evident, want een landbouwer is gewoon om alleen te werken, maar toch kunnen ze daar volgens mij veel sterker staan”, zegt Joke Schauvliege.

Naar een vrijwilliger per gemeente?

Voor Emmily Talpe, Vlaams parlementslid voor Open VLD, is het stellen van de hulpvraag heel belangrijk. “Uit de bevraging waarom boeren zo graag hun stiel doen, blijkt dat zij vooral gesteld zijn op de grote mate van zelfstandigheid, maar net als gevolg van die zelfstandigheid zetten ze ook vaak niet de stap naar hulp wanneer ze die nodig hebben.”

Emmily Talpe (Open VLD).
Emmily Talpe (Open VLD). - Foto: Belga

“De vzw Boeren op een Kruispunt werkt met vrijwilligers, maar geeft aan dat het bijzonder moeilijk is om vrijwilligers te vinden. Ze willen eigenlijk een vrijwilliger per gemeente, en dus kan het misschien interessant zijn om samen met de lokale besturen of de minister van Binnenlands Bestuur te bekijken of hier eventueel kan worden gewerkt aan een versterking”, aldus Emmily Talpe.

Chris Steenwegen (Groen).
Chris Steenwegen (Groen). - Foto: Belga

Ook Groen-parlementslid Chris Steenwegen deelt de bezorgdheid over dat welbevinden. “We moeten echt gaan zoeken naar de dieperliggende knelpunten die leiden tot dat gebrek aan welbevinden. We weten dat mensen binnen de sector niet zo gemakkelijk over hun eigen problemen spreken, ook omdat daar een zekere terughoudendheid tegenover bestaat.”

Ook de overheidsstress is een onderschatte thematiek

Ook de stress als gevolg van beslissingen van overheden en parlementsleden wordt onderschat, vindt Tinne Rombouts, Vlaams parlementslid voor CD&V. “Wij dragen hierin ook een verantwoordelijkheid. Daarnaast is er ook het aspect van de ‘media’. Onze land- en tuinbouwers werken dag en nacht om onze voeding op een zo gezond mogelijke manier op de markt te kunnen brengen, maar men staat er soms onvoldoende bij stil dat er achter land- en tuinbouwbedrijven ook gezinnen zitten en dat die gezinnen vaak veel dichter bij hun bedrijf staan dan in andere economische sectoren.”

Tinne Rombouts (CD&V).
Tinne Rombouts (CD&V). - Foto: Belga

Arnout Coel, Vlaams parlementslid voor N-VA, ging verder in op het belang van vzw Boeren op een Kruispunt. “De drempel om met hen contact te nemen, is soms hoog. Mensen houden hun problemen vrij lang voor zich. Hoe vroeger ze hulp vragen en hoe ze vroeger ze begeleiding krijgen, hoe beter. Preventief werk is hierbij van ontzettend groot belang.”

Arnout Coel (N-VA).
Arnout Coel (N-VA). - Foto: Belga

Ook verantwoordelijkheid van parlementsleden en burgers

“Ik vind het ook schandalig hoe sommigen dingen in de media worden aangepakt”, gaat Stefaan Sintobin, Vlaams parlementslid voor Vlaams Belang, verder. “Ik denk dat de schuld niet alleen bij de media ligt. Ik denk dat de burgers, en ik wil niet iedereen over dezelfde kam scheren, niet altijd positief staan tegenover de landbouw en de landbouwstiel. Heel wat mensen zijn enkel geïnteresseerd in de prijs, maar hebben geen besef van wat het aan de landbouwer kost om een kwaliteitsvol en veilig product in de supermarkt te krijgen. Ook sommige parlementsleden staan negatief tegenover de landbouw en landbouwers.”

Stefaan Sintobin (Vlaams Belang).
Stefaan Sintobin (Vlaams Belang). - Foto: Belga

“Ik doe mijn hoed af voor het puike werk dat boeren uitvoeren”, zegt Ludwig Vandenhove, Vlaams parlementslid voor SP.A. “Ik ondersteun echter niet dat hier de link wordt gelegd met bepaalde communicatie rond gegevenheden uit de landbouwsector. Wie stuurt die verkeerde info de wereld in? Zijn dat bijvoorbeeld landbouworganisaties die heel wat in de pap te brokken hebben in de landbouwsector en die elk gesprek vragen om overleg? Zij zijn eigenlijk partij én rechter. Vergunningen zijn vergunningen, regels zijn regels, gezondheid is gezondheid. Er is geen enkel argument waarom niet voldaan zou moeten worden aan objectieve en wetenschappelijke criteria van bijvoorbeeld vergunningen, ook in Vlaanderen”, stelt Vlaams SP.A-parlementslid Ludwig Vandenhove.

Ludwig Vandenhove (SP.A).
Ludwig Vandenhove (SP.A). - Foto: Belga

Aantal zaken wordt uit de context getrokken

Volgens Bart Dochy, Vlaams parlementslid voor CD&V en voorzitter van de commissie Landbouw, zit het hem net in die objectiviteit. “Er worden een aantal zaken uit hun context getrokken. Dat komt heel hard binnen bij individuele landbouwers. Dat is maar een klein element, maar het is wel een van de vele elementen die een invloed hebben op dat mentale welbevinden.”

Bart Dochy (CD&V).
Bart Dochy (CD&V). - Foto: Belga

Vlaams landbouwminister Hilde Crevits roept op tot respect. “Ik vind het ongelooflijk dat we net in deze tijden, waarin we door corona teruggesmeten worden op onszelf, onze boeren niet veel meer op een voetstuk plaatsen. Men mag kritisch zijn, we moeten van mening kunnen verschillen. Maar als je van mening verschilt, doe dat dan wel met respect. En onbekend is onbemind. Het is echt van belang dat de landbouwsector een eigen verhaal brengt. Als je dat niet doet, doen anderen dat in jouw plaats.”

Lieven Vancoillie

Lees ook in Actueel

Landsbond Pluimvee vecht ministerieel besluit over kalkoenen aan

Pluimvee De Landsbond Pluimvee, de sectororganisatie voor pluimveehouders, heeft na overleg met de Vlaamse kalkoenenhouders, een verzoekschrift neergelegd bij de Raad van State tot vernietiging van het ministerieel besluit van 22 december 2023 van de Vlaamse regering tot vaststelling van de minimumvoorschriften voor de bescherming van kalkoenen.
Meer artikelen bekijken