Door coronabesmettingen van werknemers van het slachthuis van Westvlees in Staden moesten 225 werknemers ten minste een week in quarantaine. Het bedrijf zet ook extra stewards in om de toegangen tot het bedrijf te controleren. De gemeente Staden verplicht overal in het publieke domein een mondmasker te dragen. Een deel van de vaak Noord-Franse arbeiders carpoolen naar het werk. De gemeente wijst erop dat maximaal 2 personen in een wagen mogen zitten, 1 voorin en 1 achterin, met een mondmasker aan.
Eerder kampten slachthuizen in onder meer Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk met uitbraken. Het meest sprekende geval is dat van de Duitse vleesverwerker Tönnies, die zijn hoofdsite in Rheda-Wiedenbrück bijna 4 weken lang moest sluiten nadat ongeveer 1.400 van de 6.000 werknemers besmet bleken te zijn met Covid-19. De massale uitbraak in de slachterij - één van de grootste van Duitsland en marktleider bij de verwerking van varkens - zorgde voor een politieke discussie over een reorganisatie van de vleessector.
Arbeidsmigranten
Dat er in zovele slachthuizen en vleesverwerkende bedrijven coronaclusters opdoken, heeft volgens experts en critici voor een deel te maken met de povere werk- en leefomstandigheden van de werknemers. Dat zijn veelal goedkope Oost-Europese arbeidsmigranten, die vaak met veel mensen in een relatief kleine ruimte wonen, sanitair delen en samen in busjes naar het werk pendelen. Op de werkvloer zelf zou het door de aard van het werk bovendien erg moeilijk zijn om afstand te houden.
De Britse epidemioloog Calum Semple wees eerder al op een andere factor die mogelijk bijdraagt tot de situatie. Zo is het in slachthuizen vaak koel en donker, wat deze bedrijven tot een ideale plaats maakt voor de verspreiding van het virus. Het probleem in slachthuizen in het buitenland situeert zich niet zozeer in de bedrijven zelf, maar in de manier waarop de transport- en leefomstandigheden (zoals huisvesting) is georganiseerd, luidde het toen.
Versoepeling maatregelen
Gore wijst erop dat sinds de lockdown, waarbij voor werknemers enkel woon-werkverkeer toegelaten was en ze slechts essentiële verplaatsingen mochten doen, de situatie helemaal veranderde. ““Als werkgever hebben we de omstandigheden van mensen 8 uur onder controle, maar dan zijn er dus nog 16 uur per dag waarover we geen controle uitoefenen. Wat mensen doen in hun vrije tijd, is geen zaak van de werkgever. Sinds de versoepelingen gaande zijn, neemt het aantal coronagevallen in de maatschappij weer toe. Het draaiboek dat we eerder als vleessector maakten en dat goed heeft gewerkt, staat als een huis.”
Gore hoopt dat de politiek inziet dat van ‘Amerikaanse’ of ‘Duitse’ toestanden geen sprake is. Anders dan in de VS wordt personeel wel doorbetaald bij ziekte en anders dan in Duitsland is personeel bij Westvlees quasi volledig in loondienst.
Het voorkomen van besmettingen is volgens Gore zo goed als onmogelijk. “We kunnen niet iedereen de hele tijd testen. Dat is te duur en mensen moeten ermee akkoord gaan. We moeten mensen vragen om bij klachten of wanneer ze uit risicogebieden komen, thuis te blijven en quarantaine te respecteren. Zeker het komen uit een risicogebied leidt nog niet altijd tot quarantaine, en dat is gevaarlijk, want veel mensen hebben geen of weinig symptomen.”
Helaas, met vrijblijvende maatregelen komen we er niet, denkt Gore. “Preventief testen wordt afgeraden door Sciensano en de kosten zijn bovendien voor de werkgever, terwijl een werknemer mag weigeren.” En dus? “Als we niet volledig de instroom van besmette mensen kunnen voorkomen, dan moeten we inzetten op het uitzoeken hoe de verspreiding binnen onze slachterijen nu exact in zijn werk gaat. Want dat is niet duidelijk.”
Ging de verspreiding via de toiletten, de refter… waar men zich omkleedt? En dan is er de mogelijke rol van de ventilatie en koeling. Op dat gebied heeft Westvlees al ingegrepen en extra filters geplaatst. Overigens was met de ventilatie en koeling niks mis: alles voldeed aan de wettelijke eisen.”Er zijn dus veel opties. “Met de versoepelingen spelen we een beetje… Russische roulette. Het is niet anders, we moeten ermee omgaan.”
Van de eerste 18 besmettingen die men vaststelde, is tot nu toe bekend dat ze verspreid over de snijzaal werkten. Duidelijk is wel dat 7 of 8 personen afkomstig zijn van 2 gezinnen, wat de verspreiding ook in de hand kan hebben gewerkt. Gore pleit voor een betere samenwerking tussen huisartsen en bedrijfsartsen.
Jan Cees Bron/Belga
