soepeler mestbeleid in gevaar
Dat is een stijging van 22% ten opzichte van het voorgaande winterjaar. In vergelijking met 10 jaar geleden werd er volgens VMM geen vooruitgang geboekt bij het terugdringen van nitraat, ondanks het feit dat de vastgestelde hoeveelheden nitraat in het oppervlaktewater de voorbijgaande jaren telkens daalden. De VMM stelt dan ook vast dat de doelstellingen van MAP 5 en 6 niet gehaald zijn.
Ook in het grondwater is de hoeveelheid nitraat in 2022 opnieuw gestegen, tot het hoogste peil sinds 2010. In ongeveer 36% van de meetputten werd de nitraatnorm overschreden.
Bemestingen van akkers
Een te hoge nutriëntenconcentratie in het oppervlakte- en grondwater bemoeilijkt het gebruik ervan als drinkwater. Ook heeft het een negatieve impact op de ecologische toestand van de omgeving. De hoge concentraties nutriënten in de waterlopen en het grondwater zijn volgens de VMM voornamelijk afkomstig van de bemestingen van akkers.
Niet elke regio scoort even slecht: West-Vlaanderen en het noorden van de provincies Antwerpen en Limburg scoren het slechtst, net zoals de bekkens van de IJzer, Leie en Maas. “De waterkwaliteit is achteruitgegaan in West-Vlaanderen en de Kempen, gebieden waar veel aan veeteelt gedaan wordt en waar de mestdruk ontzettend hoog is”, zei Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege op woensdag 21 februari in het Vlaams parlement. Het Vlaamse Landbouwrapport toont dat vooral in die gebieden dierlijke productie plaatsvindt.
De Nete- en Denderbekkens halen de MAP 5-doelstellingen wel.
Versoepeling mestbeleid in gevaar
De verslechterde waterkwaliteit lijkt stokken in de wielen te steken van de plannen van de Vlaamse regering om het mestbeleid te versoepelen. Dat hadden ze beloofd aan de landbouworganisaties na de boerenprotesten. Zo wordt het aangekondigde verbod op bemesting in kwetsbare VEN-gebieden geschrapt en zal de regering bij de Europese Commissie ervoor pleiten dat graslanden, die veel nitraat opnemen, extra bemest mogen worden. Natuurorganisaties vonden die toegevingen al onbegrijpelijk.
Zowel Ludwig Vandenhove (Vooruit) als Mieke Schauvliege (Groen) zeiden op woensdag 21 februari in het Vlaams parlement dat de Vlaamse regering ‘al die beloftes niet hard kon maken en een lege doos verkocht heeft aan de landbouwsector’.
“
“Niemand stelt milieudoelstellingen ter discussie, de landbouworganisaties niet, de milieuorganisaties niet, de Vlaamse regering niet”, zei minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA). Volgens haar zijn er een aantal maatregelen in het verleden genomen die voor de nodige verbetering van de waterkwaliteit moeten zorgen: de stroomgebiedbeheerplannen, verhoging van de rioleringsgraad en een verdubbeling van de budgetten ervoor, en strengere lozingsnormen voor de industrie.
“Met de toevoeging van de nulbemesting van Habitatrichtlijnengebieden, ingevoerd met het Stikstofdecreet, zal een milieu-effectenrapport bekijken of Mestactieplan 7 met deze maatregelen de waterkwaliteit kan verbeteren, weliswaar zonder de nulbemesting in VEN-gebieden.” De haalbaarheid van de beloofde aanpassingen moet volgens het kabinet van Demir blijken uit het milieu-effectenrapport.
Bij het kabinet van minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) twijfelen ze daar niet aan. “MAP 7 is met zijn gebiedsgerichte aanpak streng genoeg.”
MAP 7 biedt oplossing
Landbouworganisaties Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) zeggen nu dat deze vervuiling niet op ‘de kap van de boer’ terecht mag komen. Beide organisaties wijzen in de eerste plaats naar het slechte weer als oorzaak van de ‘lichte stijging op enkele meetpunten’. “Bij zware regenval – en die is er deze winter veel geweest – komt er nog steeds ongezuiverd afvalwater via talloze overstorten en matig werkende waterzuiveringsinstallaties in beken en grachten. Nog steeds veel te veel woningen in Vlaanderen lozen rechtstreeks hun afvalwater in grachten en beken”, zegt het ABS in een persbericht.
De oplossing voor het probleem ligt al een jaar klaar, zeggen de landbouworganisaties. “Een jaar geleden kwamen natuur- en landbouworganisaties tot een gedragen mestactieplan. Politiek getalm heeft ervoor gezorgd dat men verder bleef werken onder MAP 6. Nochtans waren ook de milieuorganisaties het erover eens dat dit principeakoord van MAP 7 de waterkwaliteit gevoelig kon verbeteren, vooral door beter en juister te bemesten, zoals bijvoorbeeld door verder in te zetten op duurzame bemestingstechnieken zoals gefractioneerd bemesten, waarbij gedurende het hele jaar gerichter bemest wordt”, aldus Boerenbond.
Volgens het ABS vragen landbouwers vandaag dus juist ‘een verstrenging van het mestactieplan’. “Er wordt van elke landbouwer een serieuze inspanning gevraagd om zijn of haar bedrijfsvoering en de gebruikte bemestingstechnieken aan te passen, en dit met slechts één doel, namelijk ons deel doen om een goede waterkwaliteit te bereiken.”
Het landbouwakkoord tussen de Vlaamse regering en de landbouworganisaties moet niet in gevaar komen door de vaststelling dat de waterkwaliteit verslechterd is, merken de organisaties op. De maatregelen rond bemestingsbeleid die de Vlaamse regering afgelopen week onderhandelde met de landbouwsector, zijn niet meer of minder dan het uitvoeren van het gemaakte principeakkoord door landbouw- en milieuorganisaties van maart vorig jaar, beweert Boerenbond. Versoepelingen, zoals de schrapping van nulbemesting in VEN-gebied en extra bemesting op grasland, zijn volgens de landbouworganisatie louter administratief en al onderdeel van het principeakkoord van MAP 7.
Beide organisaties stellen tot slot de meetpunten waarop het onderzoek van VMM gebaseerd is, in vraag.
