Europese Commissie laat dubbel zoveel steun aan

landbouwers toe

Onder de huidige regels kunnen de lidstaten over een periode van 3 jaar tot 25.000 euro steun verlenen aan landbouwers, zonder dat de Commissie vooraf haar toestemming moet geven. De Commissie heeft besloten om dat maximumplafond te verhogen tot 50.000 euro.

“De maatregel zal landbouwers helpen om de druk van de inflatie en de hoge grondstofprijzen aan te pakken”, zo verklaarde vicevoorzitter Teresa Ribera, bevoegd voor de groene transitie en het concurrentiebeleid. “Door de plafonds te verhogen, kunnen de lidstaten nu sneller en eenvoudiger meer steun verlenen.”

De Commissie verhoogt daarnaast het totale maximale steunbedrag dat elke lidstaat kan uitkeren, van 1,5 tot 2% van de landbouwproductie. Lidstaten mogen nu ook meer dan de helft van het maximale steunbedrag aan dezelfde landbouwsector uitkeren, wat tot nu niet toegelaten was. Ten slotte voert ze ook een verplicht register voor de aanmelding van deze steun in. Dat moet de administratieve druk op kleinere bedrijven verlichten. Bedrijven moeten namelijk zelf een verklaring op eer ondertekenen dat ze het maximale bedrag voor de minimis-steun niet zullen overschrijden.

De maatregelen zijn een uitloper van de toezeggingen die de Commissie eerder dit jaar deed aan de landbouwers, die in verscheidene lidstaten actie hadden gevoerd om de druk op hun inkomen, de administratieve lasten en oneerlijke concurrentievoorwaarden aan te klagen.

Europa beperkt het steunbedrag dat lidstaten zonder toezicht mogen uitkeren aan landbouwondernemingen, zodat de interne Europese markt niet verstoord wordt. Bij grotere bedragen moeten zij eerst de goedkeuring krijgen van de Europese Commissie.

Getemperde verwachtingen

Navraag bij het Agentschap Landbouw en Zeevisserij leert ons dat Vlaanderen maar weinig gebruik- maakt van deze regeling om kleinschalige staatssteun – de zogenaamde de minimis-steun – aan landbouwbedrijven uit te keren. Er zijn bij hun weten 3 steunmaatregelen en een waarborgregeling bekend.

Zo is er de steunregeling ‘Controlekosten biologische productiemethode’, waarbij biolandbouwers het vaste gedeelte van hun jaarlijkse controlekosten terugbetaald krijgen. Het gaat om maximum 400 euro per jaar. Een ander voorbeeld: landbouwonderwijsinstellingen die niet tellen als actieve landbouwer, maar die wel een verzamelaanvraag indienen, krijgen dankzij de de minimis-steun subsidies voor ecoregelingen en agromilieuklimaatmaatregelen. Normaal gezien moet je actief landbouwer zijn om hiervoor steun te ontvangen onder het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

In 2022 werden er vergoedingen toegekend aan veehouders die methaanreducerend veevoeder toedienen aan hun runderen. Die vergoedingen vielen ook onder de de minimis-steun. Het precieze bedrag dat veehouders kregen, was afhankelijk van het additief of voedermiddel dat aan het rantsoen van de runderen toegevoegd werd.

Daarnaast keert de Vlaamse investeringsmaatschappij PMV sinds 2024 waarborgen voor financieringen uit aan de landbouwsector, die onder de de minimisverordening voor landbouw vallen. Het maximale waarborgbedrag was tot nu beperkt tot 150.000 euro bij een waarborg tot 5 jaar, of 75.000 euro bij een waarborg tussen 5 en 10 jaar. “Door de recente aanpassing van de Europese Commissie van de maximale plafonds voor staatssteun voor de landbouwsector zullen vanaf 2025 hogere bedragen aan waarborgen mogelijk zijn, namelijk 375.000 euro bij een waarborg tot 5 jaar en 187.000 euro bij een waarborg tussen 5 en 10 jaar”, deelt PMV mee.

Een woordvoerder van het agentschap temperde de verwachtingen voor meer de minimis-steun, nu de Commissie het plafond verhoogde. “De verhoging van de drempel impliceert niet automatisch dat er meer geld zal worden uitgekeerd voor bestaande steunregelingen, noch voor nieuwe steunregelingen.” Het kabinet van minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) bevestigt dat zij ook niet direct van plan zijn om in te spelen op de verhoging van het plafond. Daar klinkt het signaal dat staatssteun geen oplossing voor inflatie en hoge grondstofprijzen is en dat deze zo beperkt mogelijk gehouden moet worden.

Voor activiteiten die geen primaire productie zijn, is het Europees plafond voor de minimis-steun 300.000 euro. Landbouwers kunnen onder deze regelgeving theoretisch gezien tot 300.000 euro steun krijgen van hun nationale overheid voor bijvoorbeeld verwerkingsinstallaties op hun landbouwbedrijf. Tot op heden bestaan er echter geen Vlaamse steunprogramma’s die hiervan gebruikmaken.

Positie landbouwer versterken

De Commissie deed ook voorstellen om de positie van de landbouwers in de toeleveringsketen te versterken, onder meer door de contracten tussen landbouwers en klanten meer nauwgezet te reguleren en door de lidstaten toe te staan om landbouwersorganisaties meer financiële steun te geven.

“Boeren verdienen een eerlijk inkomen met hun werk. Deze gerichte amendementen zullen boeren ten goede komen door contracten te versterken, door samenwerking tussen boeren te stimuleren en te vereenvoudigen, door vrijwillige coöperatieve initiatieven ten gunste van duurzaamheid te bevorderen en door te garanderen dat boeren echt profiteren van initiatieven die eerlijke en korte toeleveringsketens naar consumenten toe promoten”, aldus landbouwcommissaris Christophe Hansen.

Parallel stelt de Commissie nieuwe regels voor inzake grensoverschrijdende handhaving tegen oneerlijke handelspraktijken in de landbouw- en voedselvoorzieningsketen. “Gemiddeld komt ongeveer 20% van de landbouw- en voedselproducten die in een lidstaat worden geconsumeerd, uit een andere lidstaat”, aldus de Commissie in een persbericht. “De samenwerking tussen de nationale handhavingsautoriteiten moet worden verbeterd.”

Koepelorganisaties Copa-Cogeca en de European Milk Board verwelkomen de maatregelen, maar vinden beiden dat ze nog niet ver genoeg gaan om landbouwers voldoende te beschermen. De maatregelen moeten ook nog goedgekeurd worden door de lidstaten en door het Europees Parlement.

Thor Deyaert/Belga