Kalven koeien meer bij volle maan?
“Ik wist dat ze ging kalven, ’t is volle maan!” In de volksmond wordt weleens gezegd dat koeien vaker kalven bij volle maan. De vraag is echter of dit een mythe is, dan wel of het een betrouwbare manier is om een kalving te voorspellen.

Op de faculteit Diergeneeskunde te Merelbeke worden er keizersneden uitgevoerd op Belgisch Wit-Blauwe runderen (of kruisingen hiervan) en leert men de studenten aan om te herkennen wanneer een koe al dan niet aan het kalven is.
Invloed van de maanstand?
De gegevens van elke keizersnede worden bijgehouden, waardoor het mogelijk is na te gaan wanneer elke koe gekalfd heeft. In de periode van december 2011 tot januari 2017 werd er onder andere gekeken naar wat de maanstand (nieuwe maan, eerste kwartier, volle maan, laatste kwartier) was op het moment van kalven. In het totaal werd er van 1063 koeien opgezocht wanneer ze net gekalfd hadden.
Uit de resultaten kwam dat van deze 1063 dieren er 254 (23.89%) kalfden bij nieuwe maan, 285 (26.81%) bij het eerste kwartier van de maan, 246 (23.15%) bij volle maan en 278 (26.15%) bij het laatste kwartier van de maan. Het verschil in de percentages is niet significant hetgeen wil zeggen dat de maanstand géén invloed heeft op het tijdstip van de kalving. Dus, neen, koeien kalven niet frequenter bij volle maan.
Dezelfde bevindingen ziet men ook bij de mensen. Ook hier bestaat er op de dienst materniteit een bijgeloof dat het drukker is bij volle maan. Er zijn verschillende theorieën om dit te verklaren, maar geen enkele hiervan is bewezen. Vermoedelijk letten mensen meer op het feit dat het volle maan is, dan eender welke andere maanstand.
Dag of nacht?
Bij melkvee en vleesvee - en dan voornamelijk het dubbelgespierde type - is het wenselijk dat de kalving overdag plaatsvindt, gezien er net dan meer toezicht gehouden kan worden op het al of niet kalven van koeien. Wanneer een rund dat aan het kalven is onopgemerkt blijft, kan dit mogelijks gevolgen hebben voor koe of kalf indien de kalving niet normaal verloopt. Bij het Belgisch Witblauwe rund is dit in 95% van de gevallen hoe dan ook een probleem gezien deze dieren niet zelf kunnen kalven. In grootschalige proeven bij vleesvee wordt er beschreven dat er geen verschil is tussen het aantal kalvingen overdag of ’s nachts. Dit maakt dat het moeilijk te voorspellen is wanneer een koe net gaat kalven.
Drachtduur
De gemiddelde drachtduur bij runderen is 280 dagen. Veel veehouders rekenen 9 maanden na de KI- of dekdatum, hetgeen overeen komt met 270 tot 275 dagen, waardoor de dracht 7 tot 10 dagen langer duurt dan verwacht. Ook is het algemeen bekend dat wanneer een grote (meerdere kalfs) koe drachtig is van een stierkalf, ze een aantal dagen tot zelfs 2 weken kunnen ‘over gaan’ omdat het kalf nog veel ruimte heeft om verder te groeien en daar dan ook “gebruik van maakt”.
Een langere drachtduur komt voor bij zowel melkvee (zeker ook wanneer het om gekruiste BWB kalveren gaat) als bij vleesvee, en maakt het soms erg lastig voor de veehouder gezien de koe niet kalft op de verwachte kalfdatum. Zeker bij het BWB rund is het belangrijk pas tot een keizersnede over te gaan wanneer de koe effectief aan het kalven is, ook al gaat ze enkele dagen over de uitgerekende kalfdatum. BWB kalveren zijn immers op zichzelf al extra gevoelig aan longproblemen, en net in de laatste dagen van de dracht is de longontwikkeling het grootst. Uiteraard is het nog moeilijker een exacte kalfdatum te bepalen bij koeien die door de stier gedekt zijn en waarvan de veehouder geen dekdatum ter beschikking heeft. Daarom zijn er enkele kenmerkende uiterlijke veranderingen die koeien gaan vertonen bij een naderende kalving.
De naderende kalving
Temperatuur, een handige tool
Dierenarts Maya Meesters, faculteit Diergeneeskunde, Ugent